Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi

aytiladi, qisqasi, g‘oya asarning butun to‘qimasiga singdirib yuboriladi.
Ayrim adabiyotshunoslarning «ma’rifatchilik realizmi» atamasidan
ko'ra «didaktik realizm» alaiiias>iiii nia’qul ko‘rishlari bejiz emas,
albatta. Zero, ma’rifatchilik adabiyoti, bir tomondan, adabiyotni
hayotga yaqinlashtirdi, ikkinchi tomondan, uni tarbiya vositasi deb
bildi. Ma’lumingizki, ayni shu ikki tamoyil jadid adabiyotining ham
mohiyatini belgilovchi xos xususiyatlar sifatida ko‘rsatilishi mumkin.
Ma’rifatchilar o‘z maqsadlarini amalga oshirish uchun qulay
imkoniyatlar beruvchi san’at turlari va janrlarga ayricha ahamiyat
berganlar. Xususan, ular teatmi o‘z g‘oyalarini targ‘ib etish minbari
deb bilganlar, shu bois ham dramatik janrlar rivojlantirilgan, sahnada
o‘ynalayotgan voqealar hayotiylik kasb etib borgan. Didro, Lessing
kabi yirik ma’rifatchilar teatr san’atiga, dramaturgiyaga bag‘ishlangan
maxsus tadqiqotlar yaratishganki, bu ham yuqoridagi fikrimiz daliliga

---

xizmat qiladi. Shuni ham aytish kerakki, ma’rifatchilik adabiyotida
badiiy proza ayniqsa faol rivojlantirildi: «epistolyar roman»,
«sayohatnom a roman», «tarbiya rom ani
», 
«falsafiy qissa
» kabi qator
yangi janrlar ishlab chiqildi; inson xarakterini yaratishning yangi-
yangi imkoniyatlari kashf etildi, yangi usulu vositalar joriy qilindi.
Ma’rifatchilik adabiyotida, ayniqsa, hayotni atroflicha badiiy tahlil
etishu yaxlit badiiy konsepsiyani ifodalash imkonini beruvchi roman
janri gurkirab rivoj topdi. Shu o'rinda jadidchilaming milliy teatrimizni
shakllantirish yo'lidagi jonbozliklarini, jadid nashrlarida bot-bot
uchrab turgan «bizga tiyotr va ro‘mon kitoblari kerak» qabiladagi