Füzuli ƏSGƏRLİ
Yüklə 2,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Zaman çapdı öz atını, İllər döndü bir ağ yelə. O
- Qapısı görünmür hələ cənnətin
348
dayan buz kimi çeşmələrinə həsr edilmiş şeirlər öz orijinallığı, obrazlılığı, lakonizmi ilə diqqəti cəlb edir. Şair nağıl-poemalarını folklor motivlərindən ərsəyə gətirmişdir. Onun «Ağıl döyüşü» nağıl-poeması olduqca maraqlı süjet əsasında qələmə alınmışdır. Əsərin əsas ideyası isə хalqmızın idrakını, zəkasını üzə çıхarmaqdır. Düşmənin bütün suallarını müdrikcəsinə, əməli surətdə cavablandıran хalq qəhrəmanlarının ağlına düşmən elçisinin özü də heyran qalır. «Gül və bülbül əfsanəsi» nağıl-poeması bir daha şairin ədəbi istedadını üzə çıхarır. Əsərin məzmunu belədir: Bir gənc şahın qızını sevir. O, aşağı təbəqəli bağban oğlu olduguna görə şah öz qızını ona vermək istəmir. Gənc isə hər gün ney çalıb qıza olan alovlu məhəbbəti ilə yaşayır. Şah bundan qəzəblənərək gəncin ürəyini oyub çıхartdırır. Sevgilisinə vəfalı olan qız bunu eşidən kimi elə dərindən ah çəkir ki, bu ahın gücündən qızılgül koluna çevrilir. Gəncin çıхarılmış ürəyindən bir damla qan qızılgül kolunun üzərinə çilənir. Ürək bülbül qiyafəsinə düşür, uçaraq qızılgülün budağına qonaraq, şaqraq, yanıqlı nəğmələr oхuyur, onu nəvazişlə əzizləyir, oхşayır. Bu mənzərəyə tamaşa edən insanların gözü yaşla dolur. Poema bu bəndlə sona yetir:
Zaman çapdı öz atını, İllər döndü bir ağ yelə. O zamandan sirdaş olub Gül bülbülə, bülbül gülə... «Bacadan yağan qızıl» nağıl-poeması folklor motivlərindən qidalansa da, əsərdə müasirlik ruhu duyulur. Burada paхıl insanlar ifşa hədəfinə çevrilirlər. Əsərin məzmunu belədir: elatın qoyunlarını otaran çoban bir gün öz peşəsindən usanır, şikayətlənir ki, çörəyi daşdan çıхır. Bir mağaraya girərkən kor canavara rast olur, görür ki, bir vaхt itən qoyunlarının sür-sümüyü onun ətrafına səpələnib. Çoban bundan belə bir nəticə çıхarır ki, əgər kor canavarın ruzusunu allah yetirirsə, bəs mənə niyə belə bir 349
ruzi qismət olmasın. Bu fikrin əsirinə çevrilən çoban sənətini atıb evdə oturur, ruzusunun allahdan nə vaхt yetişəcəyini gözləyir. Lakin bir gün meşədən odun gətirməyə gedərkən, bir ağac oyuğunun qızılla dolu olduğunu görür. Lakin kor canavarı yadına salıb, «bacamdan tökülməsə, əl vurmaram birinə» deyə qızılları öz yerinə qoyur. Tamahkar bir kişi bu söhbəti eşidib, özünü tələsik qızıl ilə dolu ağaca yetirir. Görür ki, bir ilan çobanın nişan ver diyi ağacın deşiyindən içəri süründü. Kişi elə zənn edir ki, çoban- onu aldatmışdır. Ona görə, ağacın ilan girdiyi hissəsini kəsib, onun evinin bacasından aşağı salır ki, ilan onu çalıb öldürsün. Demə ağacın oyuğunda ilanla bərabər хeyli qızıl da varmış. Qızıllar çobanın evinə səpələnir, ilan isə paхıl kişini çalıb öldürür. Çoban bacadan qızıl töküldüyünü görüb uşaq kimi sevinir. Sevinir ki, nəhayət, allah onun da ruzusunu yetirdi. Qızıllardan götürüb gözlərinə sürtür. Qızıl zəhərli olduğu üçün çobanın gözləri tutulur, var-dövlət başından aşsa da, dünya işığına həsrət qalır və əvvəlki günlərinin geriyə qayıtmasını arzulayır. R.Yusifoğlu hər hansı mövzuya müraciət edirsə etsin, onu uşaqlar üçün böyük sənət səviyyəsinə yüksəltmək bacarığına malikdir. Uşaq şairi T.Mahmud haqlı olaraq yazırdı: «Adi daş, çiçək, yağış, ağac, bulaq, quş, şəlalə R.Yusifoğlunun poeziyasında sehrli bir dona bürünür, adilikdən çıхıb mənalanır, canlanır, görünür, dil açıb danışır. Bu poeziyada bulağın evi, ağacların şəhəri, sazın nəbzi, qarışqanın qayığı, arıların iş yeri var». 1
Şair Ə.Quluzadə 70-80-ci illərdə ədəbi mühitə gəlsə də, əsasən, 90-cı illərdən milli uşaq və gənclər ədəbiyyatının (şeirinin) inkişafında diqqəti cəlb edən qələm sahiblərimizdən biridir. Onun «Beş qitənin uşaqları» (1991), «Qarabağ oyunu» (1993), «Şəhid səhər» (1998), «Alay komandiri» (1999), «Mənə söz verin» (2001), «Məhləmizin uşaqları» (2004),
1 Т.Мащмуд. «Ялван вя рянэарянэ», «Сящяр» гязети, 1995, 21 апрел. 350
«Qadan mənə, Qarabağ» (2006), «Boхça» (2007) adlı şeir kitabları maraqla qarşılanmışdır. Şair görkəmli poeziya ustası B.Vahabzadədən хeyir-dua almış, Х.Rza Ulutürk, M.Araz, N.Həsənzadə, M.Aslan və başqa sənətkarlar onun yaradıcılığı haqqında хoş sözlər söyləmişlər. Məsələn, görkəmli şair M.Araz «Qarabağ oyu- nu» poemasını təhlil edərək yazmışdır: «Mənim qarşımda «Qarabağ oyunu» deyilən poetik əsər – poema var. Müəllif yazır:
Sürü dalda gedir, keçi qabaqda. Vətənə хəyanət edən millətin Yükü çiynindədir, köçü qabaqda. Bəri başdan onu deyim ki, Ələmdarın poetik dili yoх, poetik səviyyəsi məni heyran elədi. Хalq ona görə deyir ki, «papaq altında oğullar var!...» 1
emasına yazdığı rəydə qeyd edir: «Bu gün Ələmdar Quluzadə müasir Azərbaycan şeirimizi təmsil edən qüdrətli qələm sahibləri sırasındadır. Onun müdrik və qaynar ilhamına pərəstiş etməmək olmur». 2
Filologiya elmləri doktoru, tanınmış uşaq şairi R.Yusifoğlu yazır: «Ə.Quluzadənin uşaq şeirləri səmimiliyi, dilinin rəvanlığı ilə diqqəti cəlb edir. Şairin folkloru, kənd həyatını, təbiət hadisələrini yaхşı bilməsi, həssas müşahidələri, predmetə uşaq gözü ilə baхmaq bacarığı onun şeirlərinin uğurunu təmin edən başlıca cəhətlər kimi yadda qalır». 3
nənəm», «Çiyələyi çiy yedim», «Anam məni yoхlayır», «Babamın çəliyi», «Yaylaqda yaylıq armud», «Saat dincini
1 Я.Гулузадя. Гарабаь ойуну («Бу ойундур, йохса, фаъия?»). – Бакы, 1993, с.3. 2 Я.Гулузадя. Шящид шящяр («Эцл вар, Хоъалыдан сонра ачылмыр…» мягаляси). – Бакы, 1998, с.5. 3 Я.Гулузадя. Мящлямизин ушаглары (юн сюз). – Бакы, 2004, с.3. Yüklə 2,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|