Hazirlayanlar
Yüklə 3,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
129 Yrd. Doç. Dr. Esat CAN Pandikyan Efendi konuşmaya başladı 22 . Gerçekten de Millî Mücadele faaliyetlerine Hıristiyan Osmanlı vatan- daşlarından bazılarının yardım ve destek sağladıkları tarihî kaynaklarca da kabul edilmektedir 23 .
24 romanındaki Ma- dam Elekciyan, baş kahraman Cemal’in kaldığı pansiyonun sahibi olup tombul kollu, dolgun göğüslü, güzel bacaklı kırk-kırk beş yaşlarında eski bir kantocu ve tiyatrocudur. Kuva-yi Millîyeci Salih Kaptan’ın metresi olan Madam Elekciyan, esprili ve hoşça vakit geçirerek yaşama anlayışına sahip bir kadındır. Onun İstanbul’daki Kuva-yi Millîyeci kahramanlarla yakınlığı ve dostluğu, tabiî olarak okuyucuda barıştan yana müspet bir ro- man kişisi intibaı bırakır. İlhan Tarus’un Var Olmak 25 romanında Margosyan Efendi, eserin baş kahramanı Hamdi Bey’in muhasebecisi bir Ermenidir. Ayrıca, bir özel ka- lem memuru gibi, müdürü ile ziyaretçilerinin görüşmelerini ayarlar. Daha sonra, kasabada sükûnun bozulduğunu görünce çoluğunu çocuğunu topla- yıp İstanbul’a gitmesinden anlarız ki, onun Millî Mücadele tarafl arından herhangi birine mutlak manada bir bağlılığı yoktur. Fakat bir karşıtlık veya husumet içinde de görülmez. Yine İlhan Tarus’un Vatan Tutkusu 26 romanında Müslüman ahali ile birlikte Rum, Ermeni ve Yahudilerin yaşadığı kasabanın dinî ve etnik ba- kımdan çok renkliliği romanın olay örgüsünü kompleks hale getirir. Bu insanlar yüzyıllar boyu tarifsiz güzellikte bir barış ve huzuru pay- laşmışlardır. Öyle ise şimdi ne olmuştur? Roman kahramanlarından Osman Efe kendi kendine bu sorunun cevabını bulmaya çalışırken hayli zorlanır. 22 Özakman, a.g.e., s.108; H. Himmetoğlu, 1. Cilt, s.409 vd. 23 Bu gibi faaliyetlerin yerine getirilmesinde hiç şüphesiz ki, Türk vatandaşlarının yanı sıra
Aydın, Millî Mücadele Döneminde TBMM Hükümeti Tarafından İstanbul’da Kurulan Giz- li Gruplar ve Faaliyetleri, İstanbul 1992, s.275. 24 Ahmet Hamdi Tanpınar, Sahnenin Dışındakiler, Dergâh Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 1990. 25 İlhan Tarus, Var Olmak, Varlık Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul 1957. 26 Tarus, Vatan Tutkusu, Ağaoğlu Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul 1967. 130 HOŞGÖRÜ TOPLUMUNDA ERMENİLER Aynı yazarın Hükümet Meydanı 27 romanında Rum, Ermeni ve Yahudi mahallelerinden oluşan azınlıklar, kasabaya Kuvva-yı Millîyeciler’in ge- lişlerini sevinçle karşılarlar. Talip Apaydın’ın Toz Duman İçinde’sindeki 28 Artin Usta, Millî Mücadele’ye vatanseverlik duygusu ile destek olan roman kişilerinden bi- ridir. Kasabadan süngü, tüfek, mermi yapımı için Ankara’ya giden Müs- lüman zanaatkârların içinde Artin usta da vardır. Romanda ondan bir daha söz edilmez. Ancak, anlaşılır ki, o Millî Mücadele’ye fi ilen destek veren, bizden bir insandır. Abdullah Ayata’nın Anılarda Son Ermeni 29 romanı doğrudan doğruya Türk-Ermeni münasebetlerini konu alarak yazılmış bir eser olmasıyla dik- kati çeker.Birinci Dünya Savaşı yıllarından 1970’li yıllara kadar geniş bir zamanı konu alan roman, en çok, Cihan Savaşı’nın cephe gerisine etkileri,
Ruslar ve İngilizler tarafından ayrı devlet vaadiyle aldatılan Ermeni- lerin bir kısmı, imparatorluk içinde bölücülük yapmaya girişmiş, Doğu Anadolu’nun Erzurum, Van gibi merkezlerinde Ruslarla birlik olup Müs- lüman ahaliye eziyet etmeye başlamışlardır. Bu durumun olumsuz tesirleri Kayseri’ye kadar gelmiştir. Hem Müslüman ahali hem de Ermeni ahali tedirgindir. Bazı Ermeniler İstanbul’a göçün çaresini aramaya başlarlar. Bu arada, yirmi dört yaşındaki Türkmen delikanlısı Şıh Veli, dul fakat genç ve çok güzel bir Ermeni kadına (Horimsi) âşık olur. Sevgileri kar- şılıklıdır. Farklı din ve ırklara mensubiyetlerine rağmen engeller sabırla aşılır ve iki âşık, güzel bir yuva kurar. Diğer yandan Anadolu’yu boydan boya etkileyen siyasî ve sosyal çal- kantılar yavaşlamak yerine daha da artmış ve devlet 1915 yılında Tehcir
zaman yine kendi sınırları içinde bulunan Halep, Şam, Beyrut gibi uzak Osmanlı şehirlerine nakl etmeye başlamıştır 30 . Tomarza Ermenileri de hazırlanıp Everek Kaymakamlığı’nın gözetim ve güvenliğinde yola çıkarılırlar. Çukurova üzerinden Beyrut’a ulaştırıla- caklardır. Kafi le, ilk gece yol üzerindeki Şıhbarak köyünde Müslümanlar tarafından misafi r edilir. Ancak, Gazer isminde bir Ermeni erkeğinin ağır 27 Tarus, Hükümet Meydanı, Ak Kitabevi, 1. Baskı, İstanbul 1962. 28 Talip Apaydın, Toz Duman İçinde, Hürriyet Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 1974. 29 Abdullah Ayata, Anılarda Son Ermeni, Altın Kitaplar Yayınevi, 2. Baskı, İstanbul 2005. 30 Romanda Tehcir’in isteğe bağlı gösterilmesi (s.87, 89, 141) tarihî gerçeğe uymamaktadır. Yüklə 3,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|