I bap. Berdaq hám qaraqalpaq jazba ádebiy tili a túrkiy tillerde kórkem shıǵarma tiliniń izertleniwi

Feyilden kelbetlik jasawshı affiksler
-ıq//-ik, -ıǵ//-ig, -uq//-úg, -q//-k//, -ǵ//-g affiksleri menen jasalǵan kelbetlikler zattıń hár túrli qásiyetine baylanıslı belgilerin ańlatadı: tilik-tilik/120/, quraq/136/, burıq /141/, buzıq /147/, arıq /98/, artıq /90/.
-ǵır//-gir//-ǵur affiksi feyil tiykarlı sózlerge jalǵanıp adam, haywan hám zattıń belgili bir iske beyimliligi, uqıplılıǵın bildiretuǵın kelbetliklerdi jasaydı: bilgir /94/, alǵır /95/, alǵur /Sh,60/, dilgir /56/.
-ǵısh//-gish affiksi mánilik jaqtan -ǵır//-gir affiksiniń mánisine jaqın: bilgish /140/.
-ǵın//-gin, -qın//-kin affiksi feyillerden hal-awhal belgisin ańlatatuǵın kelbetliklerdi jasaydı: tasqın /130/, solǵın /62/, aǵın /85/.
-malı//-meli, -palı//peli affiksi ózi anıqlaytuǵın sózdiń sapalıq belgisin bildiredi: Kelmeli-ketpeli sóz ayttım, ya bilmeymen teris qayttım/150/.
-ǵaq//-gek affiksi zattıń hár qıylı sapasın bildiretuǵın kelbetliklerdi jasaydı: tayǵaq/57/, qurǵaq/135/.
-gindi: Kelgen kelgindi ómirim/145/.
-tı//-ti, -ı//-i affiksi sapalıq hám muǵdardı bildiretuǵın kelbetliklerdi jasaydı: tolı /177/, óli /127/, qattı /57/.
Morfologiya-sintaksislik usıl menen jasalǵan kelbetliklerdiń tómendegi túrleri ushırasadı:
1. Quramlı kelbetlikler.
A) Sıńarları sapalıq kelbetlik sózlerden jasaladı: qaraqasqa/41/, jorǵa-júrmel/60/, qatar-teńles/38/, jarlı-ash/71/, berk-puxta/216/.
B) Eki sıńarı da atlıqlardan jasalǵan quramlı kelbetlikler: oymaq awız/224/, moynı qulash/73/, qası qundız/222/.
V) Birinshi sıńarı kelbetlik, ekinshi sıńarı atlıq sózlerden jasalǵan quramlı kelbetlikler: ala at/72/, qayshı qulaq/73/, keń qushaq/186/.
G) Sóz dizbegine -lı//-li affiksi jalǵanıwı arqalı jasalǵan quramlı kelbetlikler: márt-ǵayratlı/73/, keń peyilli /222/, xosh iyisli /266/, tas burshaqlı /66/, qáddi boylı/77/, aq úzikli /72/.


2. Jup kelbetlikler
Shayırdıń dóretpelerinde ushırasatuǵın jup kelbetlikler zattıń belgilerin hár tárepleme ulıwmalastırıp jıynaqlap kúsheytip kórsetedi: jaqsı-jaman /49/, gereń-páreń/126/, aman-esen /301/, arıq-dármansız /56/, ólúk-tirik /147/.