Islom diniga doir manba va adabiyotlar
Yüklə 5,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 7. “Ravzat al-ulamo va nuzhat al-fuzalo”
| 5. “Hadiqat al-haqiqa”
(“Haqiqat bog‘i”). Abulfath Mu- hammad ibn shayxulislom Nasr Ahmad ibn Abulhasan ibn Jarir ibn Abdulloh ibn Lays al-Balxiy summa an-Namiqiy al-maruf bi-l-Jomiy (vafoti 641/1243–1244-y.) asari; arab tilida. Muallif o‘z zamonasi ba’zi so‘ fi ylarining shariat, tariqat va haqiqatda noto‘g‘ri yo‘lda borayotgani uchun ularni ogohlan- 130 MANBAShUNOSLIK tirib, ularga to‘g‘ri yo‘lni ko‘rsatish maqsadida mazkur asarni yozgan. 6. “Mirsod al-ibod min al-mabda’ ila al-ma’od” (“Bandalarning avvaldan oxirgacha istagi”). Muallif – Abubakr ibn Abdulloh ibn Muhammad ibn Shohovar al-Asadiy ar-Ro- ziy; “Najmuddin ad-Doya” laqabi bilan shuhrat topgan (vafoti 654/1256-y.). Asar besh bob, qirq bo‘limdan iborat bo‘lib, unda har xil toifadagi kishilar baxtli bo‘lishlari uchun nimalar qilishlari, qanday hayot kechirishlari kerakligi haqida o‘gitlar keltiril- gan; tariqatning mohiyati, shayx va muridning majburiyatlari hamda boshqa shu kabi tasavvu fi y masalalarga ham keng o‘rin ajratilgan. 7. “Ravzat al-ulamo va nuzhat al-fuzalo” (“Olimlar bog‘i va fozillar sayri”). Ushbu asar Abu Ali al-Husayn ibn Yahyo al-Buxoriy az-Zandavistiyning (vafoti 864/1459-y.) ilo- hiyot, tasavvuf mavzulari bo‘yicha hana fi ya mazhabi ruhida, arab tilida yozilgan bo‘lib, u 2 qism, 107 bob va ularning fi h- ristidan iborat. Bulardan tashqari keyingi asrlarda Markaziy Osiyoda keng tarqalgan Naqshbandiya tariqatining asoslarini bayon qiluvchi asarlar ham ko‘plab yozilgan. Ularning asosiylari sifatida tariqat asoschisi Bahouddin Naqshbandning (1318–1389) bosh xalifasi, tasavvuf ta’limotining XIV asr oxiridagi nazariyotchilaridan biri, Xojagon-naqshbandiya tariqatining yirik vakili Xoja Muhammad Porso nomi bilan mashhur bo‘lgan Muhammad ibn Muhammad ibn Mahmud al-Ho fi ziy al-Buxoriy (1349–1420) qalamiga man- sub asarlarni ham keltirib o‘tish maqsadga muvo fi qdir. Xoja Muhammad Porsoning eng katta asarlaridan biri “Tahqiqot” bo‘lib, asar tasavvufning nazariy masalalarini ochib berishga bag‘ishlangan. Muhammad Porsoning “Risolai qudsi- ya” asari Xoja Bahouddin Naqshbandning qudsiy kalimalarini sharhlashga bag‘ishlangan. |