68
edir. Əgər bədii ədəbiyyat tərcüməsi zamanı redaktordan tam
dəqiqlik tələb
olunmursa, burada yalnız tərcümə olunacaq cümlənin bu və ya digər şəkildə
müxt
əlif variantlarını vermək olursa, ictimai-siyasi ədəbiyyatın tərcüməsi
ondan tamamil
ə fərqlənir.
Belə ki, redaktor ictimai-siyasi mətn üzərində
işlərkən hər şeydən əvvəl tərcümə dilini mükəmməl bilməli, həmin mətnin
t
əhrif olunmasına, terminlərin qarşılıqlarının tapılmasına, cümlə daxilində
sözl
ərin düzülüşünə, konkretliyə çalışmalıdır. Ə.Mirzəyev məhz bu
keyfiyy
ətləri əsas tutaraq tərcümə ədəbiyyatı üzərində xüsusi səylə çalışır.
M
əhz elə buna görə də, ən çətin əsərlərin redaktəsi ona həvale olunurdu. Onun
redakt
əsi ilə 1980-ci illərdə nəşr olunmuş akademik Lebedevin “SSRİ dünya
siyas
ətində”, “Partiya təhsilinin metodikası”, N.Tixinovun “Nitqləri və
m
əqalələri” kitabları buna misal ola bilər [2, 22-23].
1970-1980-ci ill
ərdə “Azərnəşr”də çalışan redaktorlar öz ixtisaslarını
sevir, bilik v
ə bacarıqlarını nəşriyyatın çapdan buraxdığı nəşrlərdə ifadə
etm
əyə səy göstərirdilər. Apardığımız tədqiqatlardan
məlum olur ki, 1970-
1980-ci ill
ərdə “Azərnəşr”də çox işgüzar, tanınmış redaktorlar işləmişdir.
“Az
ərnəşr”də böyük zəhməti olan redaktorlardan biri də Mehdiyeva
H
əlimə Kazım qızıdır. O, Xaçmaz rayonunun Xudat kəndində dünyaya göz
açıb. 1975-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsinə daxil
olur. 1980-ci ild
ə Radio-televiziya ixtisası üzrə təhsilini bitirib, təyinatını
1981-ci ild
ə Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı – “Azərnəşr”ə alır. Əvvəlcə
Korrektura şöbəsində təcrübə toplamaq üçün işləyir və altı aydan sonra
H
əlimə Mehdiyevanı İctimai-siyasi şöbəyə kiçik redaktor təyin edirlər. O vaxt,
y
əni 1981-ci ildə İctimai-siyasi şöbəyə Tofiq Quliyev rəhbərlik edirdi. Həlimə
Mehdiyeva o ill
əri belə xatırlayır:
M
ən “Azərnəşr”ə təyinat alıb gələndə nəşriyyatın direktoru Mustafa
Əfəndiyev idi. Amma sonralar Nazim Novruzov, Əjdər Xanbabayev
və Azər
Mustafazad
ə kimi tanınmış insanların direktorluq etdiyi “Azərnəşr”də
çalışaraq zəhmətimlə ucalmağa başladım.
Universiteti yenic
ə bitirib təyinatla “Azərnəşr”ə işləməyə gələn
Mehdiyeva H
əlimə Kazım qızı nəşriyyatın tanınmış redaktorlarları ilə çiyin-
çiyin
ə çalışır. Bunlardan Əsgər Ağayev (redaktor), Əkbər Ağayev (redaktor),
Ağababa Rzayev (redaktor), Xasay Vəzirov (redaktor), Əmir Mustafayev
(B
ədii ədəbiyyat şöbəsinin müdiri), Tofiq Quliyev (İctimai-siyasi şöbənin
müdiri), Şamil Rasizadə (redaktor), Mirzəyeva Səyyarə (redaktor), Nəriman
N
əsirov (Bədii tərtibat şöbəsinin müdiri) və s.
1980-ci il
ərdə “Azərnəşr”də əsas redaksiyalardan “Siyasi ədəbiyyat”
(müdir: Tofiq Quliyev, sonralar is
ə Tofiq Babayev), “Bədii ədəbiyyat” (müdir:
Əmir Mustafayev, sonralar Əlfi Qasımov), “Elmi-kütləvi”: səhiyyə, tibb və s.
(müdir: Aişə Tahirova), “Kənd təsərrüfatı” (Fərhad Fərəcov), “Sifariş
ədəbiyyatı” (pullu) və s. fəaliyyət göstərirdi.
69
H.Mehdiyeva 1986-
cı ildən 1993-cü ilə kimi “Kitablar aləmində”
jurnalının müxbiri və həm də bu illərdə jurnalın “Kitab nəşri məsələləri”
şöbəsinə müdir təyin olunub.
İctimai-siyasi şöbədə 1980-ci illərdə kitablar müxtəlif seriyalarla
çapdan buraxılırdı. Bunlardan misal olaraq: “Böyük Vətən müharibəsi”,
“Az
ərbaycanın maarifpərvər qadınları”, “Represiya qurbanları”, “Sosialist
əməyi qəhrəmanları”, “Sovet qəhrəmanları” və s. göstərmək mümkündür.
M
əhz bu seriyada nəşrə hazırlanan kitabların hər
birində Həlimə
Mehdiyevanın zəhməti böyük olmuşdur.
H.Mehdiyeva 1993-cü ild
ən 2002-ci ilə qədər “Azərnəşr”də Ümumi
şöbənin və Kadrlar şöbəsinin müdirini vəzifəsində çalışıb; 2002-ci ildən
Az
ərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyəsət Heyətinə Baş mütəxəssis
(bu gün
ə kimi orada çalışır) təyin olunur.
“Az
ərnəşr”də böyük zəhməti olan redaktorlardan biri Solmaz
Mirkişiyeva hesab edilir. O, Azərbaycan Dövlət Universitetinin Jurnalistika
fakült
əsində təhsil aldığı illərdə işləmək arzusunda olmuşdur. Onun bu arzusu
h
əyata keçmiş, təhsil ala-ala “Azərnəşr”də texniki
redaktor vəzifəsində
çalışmışdır. Solmaz Mirkişiyevanın texniki redaktor olduğu kitablar saysız-
hesabsızdır. Məlum olur ki, 1967-ci ildən etibarən Solmaz Mirkişiyeva
mük
əmməl bir texniki redaktor kimi fəaliyyətə başladı. Həmin il onun ömür
kitabında yeni bir səhifə açdı. O il görkəmli Azərbaycan şairi Molla Pənah
Vaqifin anadan olmasının 250 illiyi keçirilirdi. Şairin əsərlərinin texniki
redaktorluğu Solmaz Mirkişiyevaya tapşırıldı. Yüksək bədii və texniki
t
ərtibatına görə həmin kitablar şairin yubileyi münasibətilə keçirilmiş
Zaqafqaziya müsabiq
əsində diploma layiq görüldü.
Sonralar onun redaktəsi ilə
çapdan çıxmış “Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı Konstitutsiyası” və
“Az
ərbaycan SSR Konstitutsiyası” kitabları da Respublika müsabiqəsində
mükafata layiq görüldü. Onun redakt
əsi ilə bir sıra miniatür kitablar da çapdan
buraxılmışdır. Miniatür kitabların redaktəsinə görə o, Azərbaycan SSR
R
əyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif olunmuşdur [3, 33-34].
B
əli, Böyük texniki redaktor Solmaz Mirkişiyeva 30 ildən artıq
Az
ərbaycan Dövlət Nəşriyyatında çalışmışdır. Bu illər onu çox sınaqlardan
çıxarıb. Çətinliklərdən qorxmayıb, sənətinin vurğunu olub. Gözlərindən zərrə-
z
ərrə nur, həyatından günlər, illər bəxş edib kitablara [3, 34].
“Az
ərnəşr”də çalışan böyük redaktorların əksəriyyəti müxtəlif
redaksiyalarda işləsə də, məqsədləri bir olub: nəşriyyatın kitabları keyfiyyətli,
m
əzmunlu, oxucuların rəğbətini qazanan olsun. Bu cür redaktorlar sırasında
“Az
ərnəşr”in “Bitkiçilik ədəbiyyatı redaksiyası”nın müdiri (1984) Qasım
F
ərəcov, “Azərnəşr”in “Bitkiçilik ədəbiyyatı redaksiyası”nın redaktoru Adil
Abdullayev, “K
ənd təsərrüfatı ədəbiyyatı redaksiyası”nın böyük redaktoru
Elman Əliyev belə redaktorlardan hesab edilir. Bu cür zəhmətkeş, bilikli,