Microsoft Word 017 esas sayi doc
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
Filologiya məsələləri, № 7, 2017 293 həssaslıqla yanaşır. Hətta istehzanın özünə də istehza ilə yanaşır.Postmoder- nizmə görə reallıq deyə qəbul olunanlar əslində reallığın özü deyildir, onun haqqında təsəvvürdür.Beləliklə daim dəyişməyə məhkum olan insan təsəvvürləri elə bir kaleydoskopa bənzəyir ki, tez-tez fırlanır və onun mahiyyətini dərk etməyə imkan vermir. Qardner də belə qeyd etmişdir. O deyirdi ki, insan həyatı dərk etmir. Həyatın mövqeyi yalnız budur: Bir insan səyahətə gedir digər yad adam isə şəhərə gəlir. Hər iki insan üçün həyat anlaşılmazdır və onlar yalnız həyatın ətrafında fırlanırlar.Grendel əsərində də gorə bilərik, Grendel nəyisə dərk etmək istədikdə bir maneə ilə qarşılaşır. Hər dəfəki maneədə Grendel Allahı günahlandırır, ümidsiz halda həyatını davam etdirir.1-ci maneə:Bir gün o ilanlar dolu olan bir nohura çatır və oraya daxil olur. Sirli bir dünyanı aşkar etmək istəyərkən ağacda tələyə düşür.2-ci maneə: Köməksiz vəziyyətdə ağlayaraq anasını çağırır.Bu zaman bir öküz peyda olur.3-cü maneə: O oradaca yuxulayır, oyananda ətrafındakı insanlardan kömək istəyəndə insanlar ondan uzaqlaşır.(5) Sanki maneə ,çətinlik onun həyatının bir hissəsinə çevrilir və o, belə fikirləşir.Başına gələn hər çətinlik, maneə Allahın ona etdiyi növbəti ədalətsizliklərindən biridir. Ona görə o fikirləşir ki, onun məqsədi yoxdur- məqsəd qarşısına qoyanda da yarımçıq qalır və özünü kölgənin daxilində məqsədsiz bir insan olaraq ,əriyərək yoxa çıxmasına gətirib çıxarır. Grendelin əjdaha ilə rastlaşması romanda əsas hadisələrdən biridir. Sanki əjdaha müəyyən zaman və məkan daxilində hadisələrdən əvvəlcədən xəbərdar olur. Onun fikrincə heç bir insan dini fəlsəfəni, poeziyanı yaratmır. İnsanın əsas məqsədi qısa zaman kəsiyində canını qurtarıb xilas etməkdir.Hər dəfə Grendelin əjdaha ilə görüşməsi onun həyata baxışını tamamilə dəyişir. Sanki əjdahanın sözləri qeyri-adi fikirləri Grendeli hər məsələyə fikrini dəyişməklə bərabər hər fikirə irad tutmağa hər məsələdə nöqsan tapmağa çalışır. Şaper incəsənətin gücünü təmsil etməklə yanaşı insanların özləri haqqında fikirlərinin dəyişməsinə xidmət edir. Şaper ilk dəfə saraya gələndə o Daneləri qəhrəmanlığın varisləri kimi hesab edir. Şaperin hekayələrində qəhrəmanlıq, gözəllik hiss olunur O hesab edir ki, bu xüsusiyyətlər insanların həyatına anlam bəxş edən keyfiyyətlərdir. Ancaq Şaperin bəzi mahnılarında yalan daha çoxdur. Grendel bu yalanı aşkar etsə də yenə onun mahnıları ilə ruhunu sakitləşdirir. Şaper mücərrəd yox tamamilə real bir obrazdır. Yazıçı əsərdə onu əjdahaya qarşı rəqib obrazı kimi canlandırmışdır. Grendelin Beovulfu nəinki güclü bir insandır, həm də soyuqqanlı bir məxluqdur.Grendel sanki Beovulfun prototipidir.Əsərin bəzi hissələrində yazıçı hətta Beouvulfu məcazi mənada əjdahanın ikinci növü kimi təqdim Filologiya məsələləri, № 7, 2017 294 edir.Ancaq fərqli xüsusiyyət odur ki, əjdaha ölümü, Beovulf isə yenidən dirçəlməyi ,doğulmağı simvolizə edir. Əvvəlcə qeyd edəki ki postmodernizmin əsas xüsusiyyətlərindən biri elitar anlayışların kütləviliklə eyniləşdirilməsi birləşməsi və müxtəlif simvollardan istifadə edərək varlığın nəsnələrin əhəmiyyətinə və dərinliyinə varmadan hadisələrin qavranılmasıdır.Simvol dedikdə mücərrəd ideyaları konseptləri təqdim edən rənglər, obyektlər, xarakterlər nəzərdə tutulur.Roman daxilində Grendel heyvanları simvol kimi təhlil etmişdir. məsələn:Öküz Grendelə hücum edir-sanki gəlməkdə məqsəd hücum etmək deyil, nəsə anlatmaqdır Ona görə də yazıçı onun hərəkətini davranışını ağla batmayan davranış kimi səciyyələndirir.2-ci simvol kimi Hart sarayı götürülür.Hrozqar üçün onun sarayı gücün və gözəlliyin bir simvoludur.O,belə hesab edir ki,onun bütün gücü bu saraya bağlıdır. Motiv dedikdə isə mətnin əsas hissələrini inkişaf etdirməyə xidmət edən ədəbi vastələr və ziddiyyətlərdir.Ziddiyyət dedikdə yazıçı əsərdə fəsilləri nəzərdə tutur.Qış ölümü yaz isə yenidən dirçəlməyi təcəssüm etdirir.Qış-yaz keçidi isə birlikdə iki düşmən arasında (Danelər və Grendel) birinin ölümü digərinin isə azadlığa qovuşması anlamına gəlir. Postmodernizm motiv deyəndə loqosentrizmi yəni söz mərkəzçiliyini nəzərdə tuturdu.Əsardə əsas motiv Grendelin gücüdür.O, bəzi insanlar tərəfindən simasına görə qəbul olunmasa da digərləri tərəfindən rəğbətlə qarşılanır.O, artıq fikirlərini bütün dünyaya nümayiş etdirmişdir.Fikrini sərbəst şəkildə bildirmək və mənasız dünyada öz yerini başa düşmək onun əsas məqsədi idi.Əsərdə əsas məqsəd insanın yaşa dolaraq həyatın mənasız tərəflərini göstərərək onu dərindən anlamaqdır.Grendelin bir fikri insanı bu həyatı tam anlamağa sövq edir. “Uşaq olanda Şimal dənizi qədər dərindən həyatı sevirdim , fantaziyalarla yaşayırdım .İndi isə yata bilmirəm çünki başa düşürəm ki, xəyal deyilən bir nəsnə yoxdur. Mən tək tənhayam dünya isə mənə görə heç nədir- sadəcə o fırlanır,zaman isə dayanmır”.(6) Ədəbiyyat 1. Postmoderrnizm və onun nəzəri estetik prinsipləri.Manera.az 2016, 5 aprel. 2.Q. Quliyev postmodernizm və bədii ədəbiyyat.(esse) 3.XX əsr ədəbiyyatşünaslıq əsaslar-Qorxmaz Quliyev.Baki,2012 4. Essay the meaningless life of Grendel John Gardner .1993,Bartleby 5.Grendel as a monster the monstrosity of John Gardner Postmodernist novel.20141359 pdf Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|