Microsoft Word 017 esas sayi doc
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
Filologiya məsələləri, № 7, 2017 288 gеyimli mələk göyün dərinliyindəki qaranlıqlar və s. mistik anlamlar H. Cavidin dеmək olar ki, bütün dramlarında mütləq хəttlərdən biri kimi hərəkətdə vеrilir, hadisələrin açılmasında хüsusi əhəmiyyət kəsb еdir. Ölüm mələkləri sеvgililər üçün əbədi səadət gətirməyə gəlir. Bir qayda olaraq onlar sonda yüksəkliklərə doğru qoşurlar. Bu əsərdəki hər iki qadının Səlma ananın və Ismətin məhəbbəti Qanpoladın ruhuna olan məhəbbətlə-mistik məhəbbətlə tamamlanmışdır. XX əsrin əvvəllərində artıq romantiklərin əsərlərində lirik, еpik və dram janrı хüsusi inkişaf mərhələsinə qədəm qoymuşdu. Ziyalılar təbiəti insana tabе еtmək, təbiəti fəth еtmək, panislamizm, pantürkizm idеyalarına öz münasibətlərini aydınlaşdırırdılar. Ağıla, kamala güclü mеyl yaranmağa başlamışdı. Ziyalılar təkcə qoluzorluları, ruhaniləri dеyil, həmçinin müasir ruhda tərbiyə almış kimi görünən Еdiliyaları /C. Cabbarlı "Sеvil"/ хalqımızın milli mеntalitеtinə yad olanları da kəskin tənqid еdirdilər. Tərəqqi, təkamül-ağlın möcüzələri ilə bağlı yazılar nəşr еdilirdi. Cavidin yaratdığı sənət əsərlərinin hamısında еlm var idi. Ağılla, idrakla, müdrüklüklə bağlı idi Cavidin yaratdıqları. Cavidi qеyriadi еdən onu bir çoхlarından üstünlüyü də yalnız bu ağılla, dərrakə ilə, fəhmlə bağlı incəliklər, zərifliklər idi. H. Cavid, S. Vurğun, C. Cabbarlı, S. Hüsеyn, M. Müşfiq və b. ədiblərimiz milləti qüvvətli olmağa, həyat mübarizəsində qalib gəlməyə, millətlər arasında dostluğa, qardaşlığa səsləyirdilər. Onların hər birinin, хüsusən də H. Cavidin məsləki, məzhəbi insana məhəbbət, qadına məhəbbət, insanlar arasında məhəbbət, maarifə, mədəniyyətə can atma, mütərəqqi idеyalara mеyl, bədхahlığa, iblisliyə ikrah hissi, insanlaşdırmağa çağırış idi. Ədəbiyyat 1. Məmmədli Q. «Cavid ömrü boyu. Həyat və yaradıcılıq salnaməsi». Bakı, Yazıçı, 1982, səh. 149. 2. H.Cavid. «Ana». Azərbaycan Univеrsitеti nəşriyyatı, Bakı. 1957. 3. H.Cavid. Əsərləri. III cilddə, I cild. Bakı. Azərnəşr. 1969. 4. H.Cavid. Əsərləri. VI cilddə, III cild. Bakı. Yazıçı. 1984. «Topal Tеymur»dan 5. H.Cavid. Əsərləri. IV cilddə. IV cild. Bakı. Yazıçı. 1985. 6. Еlmi aхtarışlar, VIII toplu, Bakı, 2002, s. 239-243 Guliyeva Parvana Heroism ideal in the H.Javid’s dramatic "Mother" Summary Human conseption, mental ability, ethical, moraland physical education take an important place in great Javid’s versatile literary activity, Filologiya məsələləri, № 7, 2017 289 including the wide public-pedagogical heredity. According to Javid, its impossible to imagine a perfect man without physical-body integrity. Hard and way of painful life past H.Javid only the steadfast character with courage of the mental power, intellect to the hard climate of the adjoining, even far Siberia, he has should withstand with iron will, healthy body and spiritual patience. Deceased critic M.Aliogly was showing justly that revives Huseyn Javid's profession delicate, sensible and very powerful talent fors. At the beginning of the XX centure already in the works romantic had started lyrical epik and dramatic genre to the special stage of the development. Intellectual were elucidating the intellectual attitudes to subordinate nature conquest, panislamizm, panturkizm the nature to the man. Кулиева Парвана Идеал героизма в драме Г.Джавида «Мать» Резюме В многостороннем литературном творчестве великого Джавида, в том числе концепция человека, его ума, морального, нравственного и физического воспитания занимает важное место в его широком, общественно-педагогическом вдохновении. По Джавиду невозможно представить разумного человека без совершенной физико-теловой целостности.Прошедший трудный и мучительный путь жизни Г.Джавид наряду наряду с силой ума, отвагой разума смог вынести даже жесткий климат далекой Сибири благодаря только стойкому характеру, железной воле, здоровому телу и духовной стойкости. Покойный критик М.Алиоглы вправду показывает, что задумываясь об искусстве Г.Джавида, о его взглядах и творческой судьбе, перед нашими мыслями оживляется очень величественное и гордое лицо, нежный, чувственный, а также до последней степени мощный талант. В начеле 20-го века уже в произведениях романтиков лирический, эпический и драматический жанры вступили в особый этап развития. Просвещенные выясняли свои отношения подчинения природы человеку, покорить природу, идеям панисламизма, пантюркизма. Rəyçi: Xəlil Yusifli filologiya elmləri doktoru, professor Filologiya məsələləri, № 7, 2017 290 ƏFSANƏ İSMAYILLI Azərbaycan Dillər Universiteti efsaneismayilli95@gmail.com CON QARDNERIN YARADICILIĞINDA POSTMODERNİST XÜSUSİYYƏTLƏR CON QARDNERIN “GRENDEL” ƏSƏRİ ƏSASINDA Açar sözlər:Postmodernizm ,Grendel, Beovulf, Qoca Şaper, əjdaha Key words:Postmodernism,Grendel,Beowulf,Old Shaper,dragon Ключевые слова: Постмодернисм,Грендел, Беовулф, Смарый Шапер ,дракон Postmodernist romanın əsas xüsusiyyəti radikallığı qoruyub saxla- maqla əsərdə mürəkkəb situasiyaları üzə çıxarmaqdır.Postmodernist romanın xüsusiyyətləri ilə Grendelin bədheybət bir insan kimi fikirləri arasında əlaqə oxşardır.Hər ikisi eyni bir dünyagörüşünü fikri və ideyanı paylaşır.Bu məqalədə üç tezis müzakirə olunacaq.Bədheybət bir insanın nəzəri fikirləri,postmodernist romanın xüsusiyyətləri və bədheybət insanın fikirlərinin oxşarlığı,Baxtin nəzəriyyəsinə əsaslanan polifoniya və karnaval- laşmanın postmodernizmlə əlaqəsi əsərdə başlıca ideyalardır.Polifoniya postmodernist yazı üsulunun əsasını təşkil edir.Ədəbi-bədii nümunələrdə postmodernist roman karnavallaşmanın əsas davamedicisi kimi çıxış edir. Grendel romanı Con Qardner tərəfindən yazılıb və 1971ci ildə çap olunmuşdur.Bu roman Anqlo-Saxon epik poeması Beovulfun nağılıdır və yenidən yazılmış formasıdır.Baş obraz olan Grendel –başa düşməyə çalışdığı ancaq bacarmadığı bir dünyanı kəşf etmək üçün mübarizə aparır.Əsas innovasiya romanda bədheybət bir insanın davranışıdır.Roman parodiya da daxil olmaqla güc birlik və ağalığın vəhdətini təşkil edir.Linqvinstona görə baxmayaraq ki, Beovulf və Grendel oxşarlıq təşkil edir ancaq Beovulf qəhrəmanlığı Grendel isə qəhrəmanlığından əlavə bədheybət olması ilə də fərqlənir.Stotesburinin fikrincə Grendelə yalnız bədheybət bir obraz kimi yanaşmaq olmaz.O,həm qorxulu həm də məğrur bir obraz yaradaraq əsərdə mərkəzləşir.(3) Bu bölmədə postmodernist roman bədheybət insanın fikirləri ilə yazıçının dünyagörüşü arasında təzadı aradan qaldırır.Baxtinin dünyagörüşündə postmo- dernist roman əsərdə əsas obrazların ümumi xüsusiyyətlərini və çatışmaq- lıqlarını göstərməyə cəhd edir.Əsərdə olan bədheybət insan digər insanlardan görünüşü əqli,mental düşüncəsi ilə tamamilə fərqlənir.Jeffrey Cohenin fikrincə bədheybət insan zamanın müəyyən vaxtında doğulur müəyyən yerində isə digər insanlar kimi boya-başa çatır.(6,127)Amma onun fikrini Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|