Microsoft Word 017 esas sayi doc
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
Filologiya məsələləri, № 7, 2017 314 ahəngdarlığı artırmaq, təmin etməklə kifayətlənmir, həm də ekspressivlik, dərin bir məna çaları, məna tutumu daşıyaraq semantik-üslubi funksiyanı da yerinə yetirir. Məhz bu səbəbdən də Qazi Bürhanəddin yaradcılığında geniş istifadə olunan təkrir növlərini dərindən araşdırdıqda onların həm də müəyyən bir məna tutumuna malik olduğu ortaya çıxır Ədəbiyyat 1. Kitabi-Dədə Qorqud”. (Əsil və sadələşdirilmiş mətnlər). Tərtibçi Samət Əlizadə.“Öndər nəşriyyatı”, Bakı, 2004, 376 səh. 2. Kamil Allahyarov. Azərbaycan şeirində qafiyənin yaranması və təkamül yolları səh 37-65, Azərbaycan ədəbiyyatının tarixi poetikası, I kitab, Bakı, “Elm”, 1989, 236 s. 3. Mahirə Quliyeva. Qur’an bəlağəti və Azərbaycan ədəbiyyatı, Bakı, “Nafta-Press”, 2008, 268 s. 4. Mahirə Quliyeva. Şərq poetikasının əsas kateqoriyaları, Bakı, “Maarif”, 2010, 408 s. 5. Əzizağa Nəcəfzadə. Füzuli – şairin yaradıcılıq psixologiyası, Bakı, “Mütəərcim”, 2012, 140 s. 6. Qazi Bürhanəddin .“Divan”, (Tərtibçi və “Ön söz”ün müəllifi Ə. Səfərli) Bakı, “Öndər nəşriyyatı”, 2005, 728 s. 7. Aytən Bəylərova. Bədii dildə üslubi fiqurlar, Bakı, “Nurlan”, 2008, 213 s. 8. Musa Adilov. Məhəmməd Füzulinin üslubu və poetik dili, Bakı, “Maarif”, 1996, 543 s 9. Türkan Əfəndiyeva. Azərbaycan ədəbi dilinin üslubiyyat problemləri. Bakı, “Nurlan”, 2007, 184 s. Салтанат Алиева Художественный повтор и его виды в газелях Кази Бурханеддина Резюме В статье говорится, прежде всего, о художественном повторе (такрир) и его видах. Затем исследуются способы использования этого средства выразительности, предназначенного для усиления эмо- циональности речи в художественном произведении и придающего произведению особую гармоничность, в творчестве Кази Бурхане- ддина. Выявлются новшества и своеобразный подход поэта к этому худо- жественному средству выразительности. Богатсво и разнообразие этого средства выразительности в творчестве Кази Бурханеддина представлены Filologiya məsələləri, № 7, 2017 315 на основе поэтических примеров. В результате исследования мы приходим к заключению, что художественный повтор в творчестве Кази Бурханеддина выполняет более всего эмоционально-экспрессивную функцию. Saltanat Aliyeva Artistic Repetition and Its Kinds in Gazi Burhanaddin’s Ghazals Summary Firstly, artistic repetition and its kinds are discussed in the article. Then, it is investigated usage opportunities of this expressive means in Gazi’s creativity which gives special harmony to the work and intensifies emotionalism. It is revealed originality, novelties of the poet in approaching to this expressive means. As well as, richness, motley of Gazi’s creativity is presented on the basis of examples. It becomes clear that artistic repetition in Gazi’s creativity fulfils a function of emotionalism and expressiveness more. It is emphasized that beside in classical written literature, artistic repetition is widely used in folk-lore which is the primary sample of our ancient poet culture. According to this, there are presented examples from “Kitabi Dede Korkut”. It is paid attention to the role of artistic repetition in the formation of rhyme. It is addressed to the opinions of the investigators. It is revealed different expressive shades of meaning- regret, insistence, persistence, regret, etc in Ghazi ghazals. It is investigated the kinds of repetition gemination, anaphora, epifora, simbolica in Ghazi’s creativity. As a result, it is informed that repetitions which perfom as lexical- sintactical figure don’t only content with increasing rhythm, harmony in line, couplet and ghazal. At the same time, they function as semantical stylistic duty conveying deep shade of meaning and content. Rəyçi: Zəkulla Bayramlı filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Filologiya məsələləri, № 7, 2017 316 BALAKİŞİ İSKƏNDƏROV Sumqayıt Dövlət Universteti babaxanli64@mail.ru GÖYÇƏ AŞIQ POEZİYASINDA ARXAİK JANIRLARIN İNİKASI (Andlar əsasında üçüncü məqalə) Açar sözlər: Janr, Göyçə, Folklor, and, mifalogiya Ключевые слова: архаический, жанр, фольклор, клятва, Гёйча, ашугский, мифология. Key words: archaic, genre, folklore, oath, Goycha, ashug, mythology. Ozan- aşıq sənəti Azərbaycan türklərinin etnik-tarixi dünyagörüşünü yaşadan bir hadisədir. Bu sənət mahiyyət etibarilə sinkretik səciyyə daşıyır. Bununla belə, xalqımızın milli- mənəvi, psixoloji düşüncəsinə hopmuş və qan yaddaşı ilə nəsillərə ötürülərək, günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Özünəməxsus ideya- estetik keyfiyyətləri olan aşıq yaradıcılığı qədim türk düşüncəsini mühafizə edən etibarlı bir sənət məktəbidir. Vaxtilə Azərbaycan aşıq mühitləri içərisində öz yaradıcılıq potensialı ilə seçilən Göyçə aşıqlığının sənət şəcərəsi qədim dövrlərlə yaxından səsləşir. Belə ki, bu barədə tədqiqatçı Hüseyn İsmayılov yazır: ”Göyçə aşıq mühiti digər mühitlərin genetik bazası (törədicisi) statusundadır.”Yuxarıda söylədiklərimizin təsdiqi olaraq qeyd edək ki, Göyçə mahalı tarixən Azərbaycan türklərinin saz və söz mərkəzlərindən biri olmuşdur. Ozan- aşıq sənətinin ifaçıları olan ozanlardan Ozan Cəlil, Ozan Heydər və Ozan İbrahim zəngin folklor yaddaşımızın mənəvi paytaxtı sayılan oğuz yurdu Göyçədə yetişmişlər. Qeyd edək ki, sonrakı mərhələlərdə Göyçə ədəbi- mədəni mühiti Azərbaycan aşıq sənətinə Ağ Aşıq (Allahverdi), Məmmədhüseyn, Aşıq Alı, Aşıq Ələsgər, Aşıq Məhərrəm, Aşıq Musa, Şişqayalı Aşıq Aydın, Aşıq Nəcəf və Novrəs İman kimi yaradıcı ustad aşıqları bəxş etmişdir. Sözü gedən mühit haqqında folklorşünas alim Hüseyn İsmayılov daha sonra yazır: Göyçəni ədəbi- mədəni mühit kimi səciyyələndirən başlıca göstərici onun qədim türk xalq ənənələrinə maksimum bağlılığıdır.Qeyd edək ki,yuxarıda adları çəkilən ustad aşıqların hər birinin özünəməxsus ifaçılıq məharəti və şeir yaradıcılığı olmuşdur. Azərbaycan xalq ədəbiyyatı arxaik janrlarının aşıq poeziyasında təzahürü çoxçeşidlidir. Odur ki, əcdadlarımızın ilkin- ibtidai mifik təsəvvürlərinin nəticə- sində yaranan bu janrlar istər şifahi danışıqda, istərsə də yazılı ədəbiyyatımızda işlənməkdədir. Folklorumuzun arxaik janrları sırasına aid etdiyimiz andlar xalqımızın yazıyaqədərki mənəvi mədəniyyətinin tərkib hissəsi kimi çox dəyərlidir. Azərbaycan folklorunda xüsusi janr statusu almış andlar daha çox özünün Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|