Osmanlı v ran Kürdüstanı, Urmu v qeyril r --bu vilay tl ri bir-birin ilhaq edib,
müst qil Az rbaycan hökum ti m l g tir siniz v salis n bu fikird n d uzaq deyilsiz
ki, müsavat v hürriyy t saslarını k ndli v hli-k s b içind münt ir edirsiniz ki, min
il yuxuda olan camaat hökum tin sar t z ncirini qırıb, özl ri üçün bir nicat yolu
tapsınlar v h min niyy tl rinizi m l g tirm k yolunda lazımi m tbuat c m el yib,
q l m il çalı maqdasınız. M hz bu s b bd n siz üç qarda ın c mi kitablarını bu saat
g r k t fti ed k. C nab Rüst m b y, vv l siz öz kitablarınızı ni an veriniz.
Rüst m b y öz kitablarını ni an verir. Senzor bir-bir kitabları çıxardır, açıb baxır v polis
m muru oturub, senzor baxdı ı kitabları siyahı edir.
S e n z o r (rusca da, müs lmanca da oxuyur):
Slovar russkoqo yazıka--Rus dili lü ti, bir cild.
Slovar russkoqo yazıka Dalya, 3 toma--rus lü ti.
Bol aya ensiklopediya, 2 toma--Rus dilind böyük qamus, iki cild.
Slovar inostrannıx slov v russkom yazıke--Rus dilind cn bi lü t.
Slovar velikorusskoqo yazıka--Gen rus lü ti.
Malaya ensiklopediya--Rus dilind kiçik qamus.
Russko-slavyanskiy slovar--Rus v slavyan lü ti.
Slavyano-russkiy slovar--Slavyan-rus lü ti.
Sokra ennıy ruskiy slovar Nikitina--Gen rus lü ti.
Tolkovaniye serbskix slov, vo ed ix v russkiy yazık--Serb v rus lü ti.
Mirz M h mm d li ba ını bulamaq il narazılı ını bildirir.
Malorossiyskiy slovar--Gen rus lü ti.
Sravnitelnoye tolkovaniye bolqarskix slov--Rus-bolqar lü ti.
Russko-bolqarskiy slovar--Rus-bolqar lü ti.
Moldavo-russko-çe skiy slovar--Gen rus lü ti.
Medisinskiy slovar--Rus dilind müalic lü ti.
Yujno-velikorusskiy slovar--Velikorus lü ti.
Russko-rumınskiy slovar--Rus-rumın lü ti.
Texniçeskiy slovar--Rus dilind s n t lü ti.
Filosofskiy slovar--Filosofiya lü ti.
Polnıy slovotolkovatel Zimina--Zimin lü ti.
ssledovaniye drevnix russkix slov po letopisi Nestora--Nestorun lü ti.
Yen Mirz M h mm d li narazılı ını büruz verib, ba ını bulayır.
Slovar Solovyeva--Solovyovun lü ti.
Vostoçno-russkiy slovar-- rqi-rus lü ti.
Zapadno-russkiy slovar--Q rbi rus lü ti.
Akademiçeskiy slovar--Akademiya lü ti.
Drevnerusskiy slovar--Q dim rus lü ti.
Rüst m b yin kitabları qurtarır.
S e n z o r. Buradakı kitablar tamam oldu. D xi bundan savayı bir yanda kitabınız varsa,
ni an veriniz.
R ü s t m b y. Xeyr, d xi bundan savayı m nim kitabım yoxdur.
S e n z o r. Xub, bunlar c misi rus lü tl ridir. Bunlardan bizim üçün bir m tl b hasil
olmadı. Bunları yı ı dırın qoyun yerin . P s sizin müs lman kitabınız m g r yoxdur?
R ü s t m b y. Xeyr, yoxdur.
S e n z o r. Heç biri d ?
R ü s t m b y. Heç yarısı da.
S e n z o r. S b b n dir? H , H , ba ı layınız, y qin ki, siz darülfünun qurtarmısınız!
R ü s t m b y. B li, a a.
S e n z o r. Xub, p s siz n i m
ulsunuz?
R ü s t m b y. M n lü t yazıram.
S e n z o r (Mirz M h mm d liy ). C nab Mirz M h mm d li, ay d siz ittihadi-
müslimin m qin dü übsünüz ki, ran v Rusiya az rbaycanlılarından bir müst qil
hökum t m l g tir siniz v bu q sd il qarda larınız il bir ittihad ba lamısınız. Xahi
edir m, siz d öz kitablarınızı ni an ver siniz.
M i r z M h m m d l i (H r iki li il kitab sandı ını ni an verir). A a, buyura
bil rsiniz, bu da m nim kitablarım.
S e n z o r (bir-bir kitabları alır lin , baxır). Xub, bu n dir? B li, Kitab d r b yani-
küsufi-külli, y ni günün tamam tutulma ının duaları (polis m muru yazır). Kitab d r
b yani- hv lati-küsufi-cüzi, y ni günün yarımçıq tutulma ının hvalatı (polis m muru
yazır). Keyfiyy ti-xüsuf v küsuf; ayın v günün tutulma ı (polis m muru yazır, senzor o
biri kitabı oxuyur). Müt v ssit üd ni-afitabi-miyani-övci-q m r v m rk zi-t dviri-u v
b yani-t fsilati-xüsuf v küsuf (polis m muru yazır, senzor o biri kitabı götürür).
Girift ciyi q ndili- sa, y ni afitabi-al mtab, y ni günün tutulma ının duaları, (polis
m mura yazır, senzor o biri kitabı götürür). Kitab d r b yani- hvali-ki, z min miyani-
mah v afitab hayil v d, y ni b yani-hali-xüsuf v onun hökml rind n danı ır ki,
xudav ndi-al m t r find n b nd l r tövsiy olunubdur (polis m muru yazır, senzor o
biri kitabı götürür). Keyfiyy ti-küsuf v övzai-on nisb t b biladi-müxt lif ; dem k, bu da
günün tutulma ından danı ır (polis m muru yazır, senzor o biri kitabı götürür). Övzai-
k vakib d r m qami-ittifaq üd ni-küsuf v xüsuf v t klifi ki, beb nd gai müh vv l
üd st; dem k, bu da ayın v günün tutulma ından v onun ibad tl rind n danı ır (o
biri kitab), N q eyi-xüsufi-külli, y ni ayın tamam tutulma ının n q si (o biri kitab),
X tti-xüsufi-cüz d r afaqi-m rk zi; xülas , bu da ayın tutulma ından danı ır. V ss lam,
d xi kitabınız yoxdu?
M i r z M h m m d l i. Xeyr, a acan, d xi bunlardan savayı kitabım yoxdur.
S e n z o r. Ba ı layasınız, sizin s n tiniz n dir?
M i r z M h m m d l i. B nd xüsuf v küsuf duası yazıram, özüm d c miyy ti-
xeyriyy d elmi-ilahi mü llimiy m.
S e n z o r. C nab Rüst m b y v Mirz M h mm d li, hökum ti- liyy nin politikasına
x t r yetir n m tl bl r sizin ikinizin d kitablarından tapılmadı. Y qin ki, olsa S m d
Vahid c nablarında olacaq. (S m d Vahid ). Y qin ki, sizin kitablarınız bunlardır?
S m d V a h i d. B li, a a.
S e n z o r (bir kitabı götürub oxuyur).