Microsoft Word b vahabzade 11. 12. 2014. doc
Yüklə 0,65 Mb.
|
BULUDXAN XƏLİLOV ––– 92 ––– irəli gəlmir, bir sözlə, bu qüsurlar məndən asılı deyil; daha doğrusu, bu, təbiətin mənə bəxş etdiyi istedadın mənim və tənqidçimin arzuladığından az olduğunu gös- tərir. Amma müəllimlikdəki qüsurlarım mənim özüm- dən asılıdır. Bu ya savadımın, ya da zəhmətimin azlığın- dan irəli gəlir. Buna görə də şairlikdəki qüsurlarımı müəyyən qədər özümə bağışlasam da, müəllimlikdəki qüsurlarımı bağışlaya bilmərəm” 1 . Bəxtiyar Vahabzadə 1969-cu ildə “Xoşbəxt o şagirdlərdir ki...” məqaləsində bir sıra məsələləri ürək yanğısı ilə qeyd edirdi. Bunlar- dan biri də uşaqların təsəvvüründə müəllimin müqəd- dəsliyi və böyüklüyü məsələsi idi. Bəxtiyar Vahabza- dənin özü də uşaq olarkən, ibtidai siniflərdə oxuduğu zaman müəllim haqqında belə bir təsəvvürdə idi 2 . O, ilk sinif müəllimi Şirəli müəllimi müqəddəs hesab edirdi, ona elə gəlirdi ki, Şirəli müəllim çörək yemir, su içmir. O, gündüzlər dərs deyir, gecələr isə mələk olub göylərə çəkilir. Bir gün tənəffüs zamanı məktəbin həyətində Şirəli müəllim onu yanına çağırır və ona pul verib deyir ki, get, mənə yaxşı bir isti çörək al. O, çörəyi alıb gətirir. Şirəli müəllim isə çörəyi geri qaytarıb ona deyir ki, sənə dedim ki, isti çörək al. Bəxtiyar geri qayıdır və çörək gətirən qoca kişiyə yalvarır ki, çörəyi müəllim istəyir. Xahiş edir ki, çörəyi dəyişdirsin. Qoca kişi isə əsəbiləşir və müəllimin ünvanına nalayiq sözlər deyir. Bəxtiyar çörəyi gətirib müəlliminə verir. Müəllim çörəkdən bir tikə qoparıb ağzına qoyur. Bu hadisə Bəxtiyarı dəhşətə gətirir. Onun müəllim haqqında olan
1 Xoşbəxt o şagirdlərdir ki... – Bəxtiyar Vahabzadə. Sənətkar və zaman. Bakı, Gənclik, 1976, s.203-204 2 Yenə orada. s.201-202 BƏXTİYAR VAHABZADƏNİN PEDAQOJİ GÖRÜŞLƏRİ ––– 93 ––– təsəvvürünə böyük zərbə vurur. Axı o, təsəvvür edirdi ki, müəllim çörək yemir. O yazırdı: “Mən bu məsələnin pedaqoji tərəfini deyə bilmərəm. Lakin bir şeyi bilirəm ki, müəllimim məni çörəyə göndərməkdə, çox böyük təsəvvürümü qırmaqda haqlı deyildi!” 1 .
tün hərəkətlərinə – danışığına, sözlərinə, yerişinə, baxı- şına, geyiminə, rəftarına fikir verir. Müəllimində olan bütün yaxşı cəhətləri təqlid etmək istəyir. Təqlid deyəndə yadıma “Zülmət” filmi düşür. Bu filmin hansı ölkəyə aid olduğunu deyə bilmərəm. Azərbaycan dilinə tərcümə olunmuş bu filim maraqlı bir mövzuya – müəl- lim mövzusuna həsr olunmuşdur. Kinoda simvollaşmış məqamlar var: zülmət, işıq, su, qaşıq, ot və s. Belə ki, müəllim müəllimlik fəaliyyətini vəhşi təbiətli bir qızın savad almasına, eləcə də tərbiyə almasına sərf edir. Adicə stolda oturub çörək yeməyi bacarmayan, gözləri görməyən, qulağı eşitməyən, nitqi olmayan bu vəhşi qı- zı tərbiyə etmək missiyasını müəllim öz üzərinə götürür. Müəllim öz metodu ilə davranır, hətta ona yemək öyrədərkən üstünə qışqırır, bəzən itələyir. Bu qızın ata- sının xoşuna gəlmir. Qızın atası 20 günlük məzuniyyətə getməli olur. Və gedəndə müəllimə deyir ki, sənin biletini almışam, çıx bu evdən get. Qızın atası gedəndən sonra müəllim qızın anasından əl çəkmir və ona deyir ki, mən əriniz gələnə qədər qızınızı tərbiyə edəcəyəm. Müəllim öz metodu ilə qızı tərbiyə etməyə, bilik vermə- yə çalışır. Və axırıncı gün qızın atası gəlir. O, müəllimi evdə görür və əsəbiləşir. Müəllim isə yalvarır ki, ona
1 Xoşbəxt o şagirdlərdir ki... – Bəxtiyar Vahabzadə. Sənətkar və zaman. Bakı, Gənclik, 1976, s.201-202 BULUDXAN XƏLİLOV ––– 94 ––– imkan versinlər hər şey düzələcəkdir. O, axıra qədər bu qızın yolunda öz müəllimlik cəfakeşliyini göstərəcəkdir. Beləliklə, müəllim qıza stolda oturmağı, çörəyi yeməyi, müəllim sözünü (ilk öyrətdiyi söz müəllim olur), qaşıq, su, ot, ana, ata və s. sözləri öyrədir. Qızın valideynləri bunu görüb yavaş-yavaş müəllimə inanmağa başlayırlar. Müəllim ömrünün 40 ilini bu qızın savad almasına və tərbiyələnməsinə sərf edir. Və tez-tez deyir ki, mən bu qızı öyrətməsəm, onda dəlixanaya düşəcək. Həm də tərbiyəli və bilikli olmasa, başqalarından asılı olacaq. Nəhayət, qıza xeyli bilik verir. Hətta xəstə qızın bacısı artıq ona qısqanmağa başlayır. Xəstə bacısına bu qədər diqqətin göstərildiyinə etiraz edir. Qız müəlliminin qay- ğısı sahəsində universitetə daxil olur. Universiteti bitirir. Yeganə arzusu o olur ki, məzun günü onun müəllimi orada olsun, onun bu gününü görsün. Belə də olur. Qız sonda deyir ki, müəllimim mənə əlifbanı öyrətdi, mən isə zülmətdən çıxmağı öyrədəcəyəm. Bununla da zülmətdən işığa, aydınlığa, suya, duruluğa gedən bir yolun olduğu öz təsdiqini tapır. Həm də müəllim bütün ömrünü bir qıza, onun tərbiyəsinə, bilik almasına sərf edir. Həm də nəyi öyrədirsə, onu təqlidetmə yolu ilə öyrədir. Bax müəllim fədakarlığı, cəfakeşliyi budur. Bəxtiyar Vahabzadəyə görə ən ümdə hisslərdən biri də vətəndaşlıq hissidir. Vətəndaşlıq hissi güclü olan şəxslərdə – müəllimlərdə məktəbin maddi-texniki baza- sı, məktəbdəki dərs şəraiti arzuolunan səviyyədə olma- dıqda belə, təhsilin cəfakeşi olmaq həvəsi azalmır. Vətəndaşlıq hissi güclü olan müəllimləri məktəbdəki, tədrisdəki qüsurlar həvəsdən salmır. Onlar hansı çətin- liklərlə üz-üzə gəlsələr də, hansı müqavimətlə qarşılaş- salar da, vətəndaşlıq hissləri azalmır, tədris etdikləri fənnə və peşəyə məhəbbətləri tükənməz olur. Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|