Microsoft Word içindekiler doc

Suat Ünlü 
159 
TİEM 73:
  
(3) ay bođunum bütünlükün bu yaķınraķ tiriglik içindä erinçü ol keđinki ajun ol turur 
amrulġu sarāy
. 344r/3=040/039) 
Hekimoğlu KT:  Ay ķavmum! (450b/1) Ĥaķįķat üze bu yaķınraķ tiriglik, asıġ alġu nesre. Taķı ĥaķįķat 
üze ol cihān, ol (2) 
ķarār sarāyı
. (450a/9=040/039) 
Manisa KT:  
(5) Yā ķavmüm! Didi bu dünyā dirligi degüldür illā temettüǾ eylemeg-içündür, tįz zāyil 
olur (6) Taĥķįķ āħiret ol
 ķarār dutacaķ yirdür ki dāru’l-ħulūddur. 
(341a/5=040/039) 
TİEM 40:  
“İy kavmum! (7) Degül uşbu yakın dirlik illā gönenmek; dakı bayık 
soñraġı ol durak 
sarayıdur
. (224a/7=040/039) 
Kur’an: “Ey 
kavmim! 
Şüphesiz bu dünya hayatı ancak (geçici) bir yararlanmadır. Ahiret ise 
ebedî olarak kalınacak yerdir.”(040/039) 
Türkçe ilk Kur’an çevirilerinde TİEM 73’de amrulġu sarāy; Hekimoğlu KT’de; ķarār sarāyı Manisa 
KT’de  ķarār dutacaķ yirdür ki dāru’l-ħulūd; TİEM 40 KT’de soñraġı ol durak sarayı sözcükleriyle 
karşılanmıştır. Türkçe ilk Kur’an çevirlerinde Ar. “ِراَﺮَﻘْﻝا  ُراَد  “ karşılığı kullanılan sözcüklerden amrulġu 
sarāy. (T.+ F), ķarār sarāyı (Ar.+F.); ķarār dutacaķ yirdür ki dāru’l-ħulūd(Ar.+T.)
; 
soñraġı ol durak sarayı 
(T.+.F)sözcüklerinden meydana gelmiştir. 
1.2.5 Dâru’l-Ahire (
 َراﱠﺪﻝا
َةَﺮِﺥﺂْﻝا
) 
5. Ar. “َةَﺮِﺥﺂْﻝا َراﱠﺪﻝا “ Son Yurt” 
5.1 Tü. keđinki sarāynı; song sarāynı āħiret; soñraġı saray;
 
Ar. “َةَﺮِﺥﺂْﻝا  َراﱠﺪﻝا “ Tü. “Son Yurt”,  Türkçe erken Kur’an çevirilerinde; TİEM 73’de keđinki sarāy, 
Hekimoğlu KT’de song sarāy; Manisa KT’de  āħiret; TİEM 40 KT’de soñraġı saray; sözcükleriyle 
karşılanmıştır. 
“Dâr” kelimesi sözlükte “ev, yurt, konak, arsa ve binaların bulunduğu mahalle ve vatan anlamına 
geldiği gibi, “etrafı  sınırlarla çevrilmiş, mükemmel bir şekilde korunmuş, yaşamaya elverişli bir yer” 
anlamında kullanılmıştır. “Ahiret” ise “son” anlamını ifade etmektedir. Buna göre “Dâru’l-Ahire” terkibi 
varılacak son yurt demektir  
“Son Yurt” biçimindeki anlamı düşünüldüğünde bu terkip bir yandan cenneti bir yandan da 
cehennemi ifade etmektedir. Buna göre, ahirette varılacak “son yurt” inananlar için cennet, kafirler için 
ise cehennemi ifade etmektedir . 
TİEM 73
  
ägär tilär ärsä silär taŋrını yalavaçını 
keđinki sarāynı
 (3) bütünlükün taŋrı anut(t)ı 
eđgülüg ķılıġlılarķa silärdä uluġ yal yaǾnį ŝävāb.(306r/2=033/029) 
Hekimoğlu KT: Eger tileyür irsengiz Tangrını taķı yalawaçını, taķı 
song (9) sarāynı
 ĥaķįķat üze Tangrı 
anuķ ķıldı körklüg ķılġanlarġa sizdin uluġ ŝevāb. (402a/8=033/029) 
Manisa KT:  Eger 
Allāh’ı resūlini deleseñüz, iħtiyār eylese (10) daħı 
āħireti
 taĥķįķ Tañrı taǾālā (11) 
yaratdı, yaraķladı Muĥsin  Ǿavratlara sizden ulu ecir ki ĥaķįrdür dünyā anuñ ķatında. 
(300a/9=033/029) 
TİEM 40: Dakı eger olursanuz dilersenüz Tanrı’yı (200b) dakı Yalavacını, dakı 
soñraġı sarayı; 
bayık 
Tanrı yarakladı, eyü işlüler içün sizden, müzd ulu. (200a/11=033/029) 

---

İlk Türkçe Kur’an Tercümelerinde Geçen Bazı Özel Adlar Üzerine 
160 
Kur’an: “Eğer Allah’ı, Resûlünü ve ahiret yurdunu istiyorsanız, bilin ki Allah içinizden iyilik 
yapanlara büyük bir mükâfat hazırlamıştır.”(033/029) 
 Türkçe ilk Kur’an çevirilerinde TİEM 73’de keđinki sarāy;  Hekimoğlu KT’de song sarāynı; 
Manisa KT’de  āħiret; TİEM 40 KT’de soñraġı sarayı;  sözcükleriyle karşılanmıştır. Türkçe ilk Kur’an 
çevirlerinde Ar. “َةَﺮِﺥﺂْﻝا َراﱠﺪﻝا “ karşılığı kullanılan sözcüklerden keđinki sarāy (T.+F.), song sarāy (T.+F.); 
āħiret (Ar.) soñraġı saray; (T.+F.) sözcüklerinden meydana gelmiştir. 
Meleklerle İlgili Özel Adlar  
2.1.1 Azrail (
َﻡ
ِتْﻮَﻤْﻝا ُﻚَﻠ ) 
Azrâil kelimesi muhtemelen İbranice asıllı olup Kur’ân-ı Kerim’de ve sahih hadislerde 
geçmemektedir. Secde suresinde (32/11) insanların canını almakla görevli olan melekten “melekü’l-
mevt” (ölüm meleği) diye bahsedilir. 
Ar. “
َﻡ
ِتْﻮَﻤْﻝا ُﻚَﻠ  “ “Can Alan”  
Tü. ölüm ärkligi; ölüm firiştesi, meleķǿul mevt ki cānları alıcıdur; ölüm firiştesi 
Ar. “
َﻡ
ِتْﻮَﻤْﻝا ُﻚَﻠ  “ Tü. “Can Alan”; Türkçe erken Kur’an çevirilerinde; TİEM 73’de 
ölüm ärkligi
; Hekimoğlu 
KT’de 
ölüm firiştesi
, Manisa KT’de 
meleķǿul mevt ki cānları alıcıdur; 
TİEM 40 KT’de 
ölüm firiştesi 
sözcükleri ile karşılanmıştır. 
TİEM 73:  
ayġıl (6) cānıŋızlarnı alur silärniŋ 
ölüm ärkligi
 ol kim ärklig ķılındı silärkä yana 
iđiŋizlär tapa (7) yandurulur silär.(302v/5=032/011) 
Hekimoğlu KT: Ayġıl: “öldürür sizni 
ölüm (6) firiştesi
, ol kim erklig ķılındı sizge. Andın song İđingiz 
tapa ķaytarılur siz.” (396b/5=032/011) 
Manisa KT: 
Eyit yā Muĥammed: Cānuñuz ķabż eyler 
meleķǿul mevt ki cānları alıcıdur
 (4) ki sizüñ 
üstüñüze vekįldir . Andan śoñra rucūǾuñuz Tañrı taǾālāyadur. (295b/3=032/011) 
TİEM 40: 
Eyit: “Canunuz ala sizün, 
ölüm firiştesi
, ol kim konılmışdur size andan, çalabunuzdın 
yana döndürinilesiz (197b/3=032/011 
Kur’an: 
De ki: “Sizin için görevlendirilen ölüm meleği canınızı alacak, sonra Rabbinize 
döndürüleceksiniz.”(032/011) 
 
Türkçe ilk Kur’an çevirilerinde TİEM 73’de TİEM 73’de ölüm ärkligi; Hekimoğlu KT’de ölüm 
firiştesi, Manisa KT’de meleķǿul mevt ki cānları alıcıdur; TİEM 40 KT’de ölüm firiştesi sözcükleri ile 
karşılanmıştır. Türkçe ilk Kur’an çevirlerinde Ar. ““
َﻡ
ِتْﻮَﻤْﻝا  ُﻚَﻠ   “ karşılığı kullanılan sözcüklerden ölüm 
ärkligi (T.), ölüm firiştesi (T.+S), meleķǿul mevt (Ar.) ki cānları alıcıdur; (T.) sözcüklerinden meydana 
gelmiştir. 
2.1.2 Cehennemde Hizmet Eden Melekler 
 Ar. “ًﺔَﻜِﺋﺎَﻠَﻡ ﺎﱠﻝِإ ِرﺎﱠﻨﻝا َبﺎَﺤْﺻَأ ﺎَﻨْﻠَﻌَﺝ ﺎَﻡَو “ “Ashabun Narın görevlileri”  
Tü. tamuluķ yārįçilärni, otnuñ aśĥābları; ot eyeleri; cehennem ehli; tamuyı saklayanlar 

---