Microsoft Word jurn Kitabshunasliq ve bibilioq 1(40) 17. docx
Yüklə 16,45 Kb. Pdf görüntüsü
|
87 məsləhətdir. Onlardan biri fərdi və qrup abonentlərin şəxsi kartotekasında yerləşdirilir, digəri isə sifariş edilən mövzuların qeydiyyatı üçün saxlanılır. Uçot sənədində aşağıdakı məlumatlar verilir: abonentin adı, soyadı, iş yeri, vəzifəsi, informasiyanın göndəriləcək ünvanı və mövzunun adı. Uçot sənədini əks tərəfində isə informasiyanın göndərilməsi vaxtı, sənədlərin sayı qeyd edilir. Qrup abonentlərin ucot sənədində isə idarə və təşkilatın tam, dəqiq adı, idarə rəhbərinin soyadı, iş telefonu, fəaliyyət sahəsi, yeni mövzuların siyahısı verilir. Abonentlər tərəfindən verilən mövzular əlifba-predmet kartotekasında qeyd edilir. Hər bir uçot sənədində mövzunun adı, abonentin soyadı və ya idarənin adı öz əksini tapmalıdır. Bu cari xidmət prosesində abonentlərə göndəriləcək sorğuların sayını müəyyənləşdirməyə imkan verir. Cari biblioqrafik-informasiya işi biblioqraf tərəfindən mövcud mövzular üzrə kitabxanaya yeni daxil olan sənədlərin nəzərdən keçirilməsi ilə başlayır. MKS-də cari biblioqrafik informasiya xidməti ilə oxu zalının işçiləri və filial- kitabxanalar məşğul olur ki, bunlara da mərkəzi kitabxananın biblioqrafları rəhbərlik edir. Biblioqrafik-informasiya xidmətinin xüsusi kitabxanada həyata keçirilməsi bir tərəfdən kitabxananın quruluşundan asılıdırsa, digər tərəfdən isə elm və ya elmi-texniki kitabxananın nəzdində informasiya orqanlarının mövcudluğu ilə əlaqədardır. Ərazi informasiya orqanlarının mövcud olduğu yerlərdə xüsusi kitabxananın biblioqrafları müəyyən elm sahələri üzrə elmi-tədqiqat və təcrübi-layihələşdirmə işlərini idarə və müəssisələrinin mühəndis-kuratorları ilə birgə aparırlar. Qrup və fərdi abonentlərə cari biblioqrafik-informasiya xidmətinin çatışmayan cəhəti kitabxanalarda informasiya bazasının çox məhdud olmasıdır. Çünki abonentlərin tələbatlarını tam və dəqiq ödəmək üçün kitabxana həm də yeni çıxan kitabları, dövri nəşrləri, müxtəlif referativ jurnalları almalıdır. Bu isə kitabxananın maddi-texniki bazasından asılıdır. İndiki şəraitdə bu problemi aradan qaldırmağın yeganə yolu kitabxanaların bir- biri ilə əlaqəli şəkildə işləməsidir. Oxucuları yeni ədəbiyyatla tanış etmək üsulları kitabxananın şəraitindən asılı olaraq müəyyənləşdirilir. Biblioqrafik- informasiyanın kartoçka formasında göndərilməsi daha məqsədəuyğundur. Çünki bu abonentlərin özlərinin maraqlandıqları mövzular üzrə şəxsi kartotekalarının yaradılmasına imkan verir. Universal və xüsusi kitabxanalarda oxucuları yeni ədəbiyyatla tanış etməyin ən operativ yolu kitabxanaya daxil olan yeni ədəbiyyat siyahılarının göndərilməsidir. Bu siyahılar həmçinin kitabxananın ərazisində yerləşən idarə və müəssisələrə, məktəblərə göndərilə bilər. Müxtəlif idarə və müəssisələrə göndərilən mövzu üzrə yeni ədəbiyyat siyahıları müntəzəm və operativ olmalıdır. Hal-hazırda isə informasiyanın operativliyi kitabxanaya daxil olan ədəbiyyatın dövriliyindən asılıdır. Nəzərə alsaq ki, bazar iqtisadiyyatına keçid dövründə kitabxanalar ayda yox, ildə bir 88 neçə dəfə ədəbiyyat ala bilirsə, deməli kitabxananın cari biblioqrafik- informasiya xidmətinin operativliyi çox aşağı səviyyədədir. Hal-hazırda universal kitabxanalarda fərqli xidmətə çox fikir verilir. İlk dəfə o, elmi-texniki kitabxana şəbəkələrində tətbiq olunmağa başlamışdır. Fərqli xidmətin formasının daha da inkişafı və təkmiləşdirilməsi ölkədə informasiya xidməti şəbəkələrinin yaradılması və biblioqrafik proseslərə avtomatlaşdırma vəsaitələrinin tətbiqi ilə əlaqədardır. Kitabxanaların informasiya xidmətinin mühüm vəzifələrindən biri minimum vaxt sərf etməklə istifadəçilərin yeni meydana gələn sənədləri izləmələrinə şərait yaratmaqdan ibarətdir. Fərqli xidmətin abonentləri həm ayrı-ayrı mütəxəssislər, həm də bir qrup şəxslər ola bilər. Buna müvafiq olaraq fərdi və qrup halında xidmət növləri əmələ gəlir. Fərqli xidmət çox səmərəlidir, lakin olduqca ağır işdir və bütün tələbatlara şamil etməyə imkan vermir. Fərqli xidmətin təşkilində müəyyənedici cəhət xidmət olunan mütəxəssislər dairəsini təyin etməkdən ibarətdir. Kitabxananın informasiya xidməti birinci növbədə müəssisə və idarə rəhbərlərinə, alimlərə və əsas istehsalat sahəsinin mütəxəssislərinə aid edilməlidir. Kitabxana fərdi və qrup abonentlərinin sayını və onların tərkibini öz imkanlarını nəzərə almaqla müəyyən edir. Məsələn, universal elmi kitabxanalarda istifadəçilərin çoxluğuna və onların infomasiya təminatının mövzu genişliyinə görə fərqli xidmət imkanı olduqca məhdudlaşır. Ona görə bu kitabxanalarda, yeni daxil olan ədəbiyyatın mövzu siyahısını göndərmək yolu ilə qrup (kollektiv) xidmət daha geniş yayılmışdır. Xüsusi kitabxanalarda fərqli xidmətin abonentləri, idarə və müəssisələrin inzibati işçiləri, bölmə rəhbərləri, qabaqcıl elmi və mühəndis-texniki işçilər, əlaqədar şöbələrin ayrı-ayrı kollektivləri olur. Fərqli xidmətin səmərəliliyi abonentlər tərəfindən irəli sürülən sorğularda onların əsl tələbatlarının dəqiq əks olunmasından çox asılıdır. Ona görə kitabxana işçiləri mütəxəssislərin tələbatlarını mövzu üzrə deyil, vəzifə, fəaliyyət sahəsi, təhsil hazırlığını nəzərə almaqla meydana çıxarmağı bacarmalıdırlar. Sorğu vərəqəsində mövzunun olduqca dəqiq, mütəxəssisləri maraqlandıran cəhətlər göstərilməklə müəyyənləşdirilməsi vacibdir. Fərqli biblioqrafik informasiya xidməti zamanı iki xüsusi kartotekanın yaradılması vacibdir. Onlardan biri istifadəçi haqqında informasiyanı (iş yeri, vəzifəsi və s.) və sifariş verilən mövzunu göstərən əlifba kartotekasıdır. Kartoteka tələbatçıların uçotunu və ədəbiyyat haqqında onlara göndərilən bildirişlərin uçotunu aparmağa xidmət edir. Sorğuların əlifba-predmet kartotekası olan ikinci kartoteka mövzuların adları və həmin mövzularla maraqlanan abonentlərin siyahıları qeyd olunan kartoçkalardan ibarətdir. Onun yardımı ilə hər bir mövzu üzrə ədəbiyyat seçilir və informasiya göndərilməsi lazım olan abonentlər müəyyənləşdirilir. Ədəbiyyatın seçilməsi, bir qayda olaraq yeni daxil olan materialların nəzərdən keçirilməsi yolu ilə yerinə yetirilir. Biblioqraf təkcə kitabları deyil, Yüklə 16,45 Kb. Dostları ilə paylaş:
|