12
13383-2 standartlarında belirtilen nitelikleri taşıması ve
Tablo 1.1 de istenen
özelliklere
uygun olmalıdır.
Tablo 1.1. Tahkimat Taşının Özellikleri
Deney
Şartname Limitleri
Deney Standardı
Ayrışma derecesi
I-II
Süreksizlik aralığı (m)
1.00+
RQD (%)
80-100
Petrografik Görünüm
Kristaller iyi kenetlenmiş, kil
minerali
ve eriyebilir mineral
olmayacaktır.
ASTM C 295
Doygun Yüzey Kuru Birim Hacım
Ağırlık (gr/cm
3
)
≥ 2.50
3
Hacımca Su Emme Oranı %
≤ 3.0
Basınç Dayanımı (kgf/cm
2
)
≥ 500
Kaba Agregada Los Angeles
Aşınma Direnci %
≤ 40
Tabii Don Dayanımı %
≤ 5
Don Kaybı Deneyi (Mg
2
SO
4
) %
≤ 25
Don Kaybı Deneyi (Na
2
SO
4
) %
≤ 18
Sürtünme ile Aşınma Kaybı
≤ 15 cm
3
/ 50 cm
2
TS 699-Ocak
1987
TS 2513- Şubat
1977
TS EN 13383-1
ve TS EN 13383-
2-Nisan 2004
Arazide Düşürme Testi
Ana boyutta kırılma olmayacak
ve çatlak oluşmayacaktır.
Arazide Bekleme - Yerinde
Gözlem
Ocak yerinde veya kullanılacağı yerde 12 ay
beklediği sürede çatlak oluşumu,
parçalanma ve
ayrışma olmayacaktır.
Not-1. Don Kaybı Deneyi; Tabii Don Dayanımı deneyinin çabuklaştırılmış şekli
olduğundan, Tabii Don Dayanımı deneyinin yapılmadığı durumda yapılacaktır. Don kaybı
deneyi için Na
2
SO
4
veya Mg
2
SO
4
kullanılacaktır.
Not-2. Arazide Düşürme Testi; Yükleyici tarafından 3 m. yüksekliğe taş bloğunun sert bir
yüzey üzerine düşürülmesi ile yapılacaktır.
Not-3. Yöredeki taş ocaklarının durumuna göre Los Angeles aşınma değeri maksimum
%50, Don Dayanımı ( Na
2
SO
4
) maksimum %25, DYK özgül ağırlığı minimum 2.450 g/cm
3
olarak bulunan taş ocaklarını İdare anroşman olarak kabul edebilecektir.
Not-4.Yukarıdaki deneyleri Kontrol Mühendisi istediği takdirde yılda birkere merkez
laboratuarında kontrol ettirebilecektir.
13
1.2. Agregalar
1.2.1. Genel
Agregalar doğal, yapay ya da her iki türden parçacıklı kırılmış veya kırılmamış,
inorganik ve
genellikle 100 mm ye kadar büyüklüğü olan tanelerdir. Agregaların betonda en önemli
işlevleri, büyük ölçüde aşınmaya karşı direnç, soğuk hava etkilerine ve beton yüzeyi
eskimesine karşı önemli ölçüde dayanıklılık sağlamasıdır.
1.2.2. Malzeme Özellikleri
Kıyı Yapıları ve Liman inşaatlarında kullanılan Agregalar,
Tablo 1.2 de verilen standartlara
uygun olmalıdır. Beton yapımında kullanılmak amacıyla, doğal,
yapay veya geri kazanma
yoluyla elde edilen agregaların ve bu malzemelerin oluşturduğu karışımların özellikleri için,
TS 706 EN 12620 standartı kullanılacaktır. Deney için alınacak numunelerin hazırlanmasında
ise
TS 707 de belirtilen şartlara uyulacaktır.
Tablo 1.2, Agrega ile ilgili Türk Standartları
TS 706 EN 12620 02.04.2003
Beton agregaları
TS 707 19.12.1980
Beton Agregalarından Numune Alma ve Deney Numunesi Hazırlama Yöntemi
TS EN 1744-1, 24.04.2000
Agregaların Kimyasal Özellikleri için Deneyler
TS 3681, 01.04.1982
Genleştirilmiş Perlit Agregası
TS 130 29.04.1978
Agrega Karışımlarının Elek Analizi Deneyi için Metot
TS 3787 16.11.1982
Beton Agregası-Havada Soğutulmuş Yüksek Fırın Cürufundan
TS 3820 15.02.1983
Beton Agregaları-Organik Maddelerin Harç Dayanımına
Etkisinin Tayini Metodu
TS 3821 15.02.1983
Beton Agregaları-Yeterlik Deneyi
TS 1114 EN 13055-1, 16.04.2004
Hafif Agregalar-Bölüm 1: Beton, Harç ve Şerbette Kullanım İçin
TS EN 1367-1 08.11.2001
Agregaların Termal ve Bozunma
Özellikleri için Deneyler-
Bölüm 1:Donmaya ve Çözülmeye karşı direncin tayini
TS EN 1367-2 12.04.1999
Agregaların Termal ve Bozunma Özellikleri için Deneyler-
Bölüm 2: Magnezyum Sülfat Deneyi
TS EN 1367-3 12.04.1999
Agregaların Termal ve Bozunma Özellikleri için Deneyler-
Bölüm 3: “Sonnebrand Bazaltı” için Kaynatma Deneyi
TS EN 1744-1
Agregaların Kimyasal Özellikleri İçin Deneyler
TS 3523 19.12.1980
Beton Agregalarından Yüzey Nemi Oranının Tayini
TS 3524 19.12.1980
Yüksek Fırın Cüruf Agregalarında Süngerimsi ve Camsı Tane Oranı Tayini
14
TS 3525 19.12.1980
Yüksek Fırın Cüruf Agregalarında Ufalanmaya Yatkınlık Tayini
TS 3527 19.12.1980
Beton Agregalarında İnce Madde Oranı Tayini
TS 3528 19.12.1980
Beton Agregalarında Hafif Madde Oranı Tayini
TS 3529 19.12.1980
Beton Agregalarında Birim Ağırlıklarının Tayini
TS EN 932-1 25.02.1997
Agregaların Genel Özellikleri İçin Deneyler- Kısım 1: Numune Alma Metotları
TS EN 932-2, 12.04.1999 Agregaların Genel Özellikleri İçin Deneyler-
Bölüm 2: Laboratuvar Nümunelerinin Azaltılması Metodu
TS 10088 EN 932-3, 09.04.1997 Agregaların Genel Özellikleri İçin Deneyler- Kısım 3:
Basitleştirilmiş Petrografik Tanımlama İçin İşlem ve Terminolji
TS 10088 EN 932-3, 09.04.1997 Agregaların Genel Özellikleri İçin Deneyler- Bölüm 5:
Genel
cihazlar ve kalibrasyon
TS EN 932-6, 12.04.1999 Agregaların Genel Özellikleri İçin Deneyler-Bölüm 6:
Tekrarlanabilirlik ve uyarlık tarifleri
TS 3530 EN 933-1, 12.04.1999 Agregaların Geometrik Özellikleri İçin Deneyler-Bölüm 1:
Tane Büyüklüğü Dağılımı Tayini- Eleme Metodu
TS EN 933-2 03.04.1996
Agregaların Geometrik Özellikleri İçin Deneyler Kısım 2: Tane Boyutu Dağılım Tayini-Deney
Elekleri, Elek Göz Açıklıklarını Anma Büyüklükleri
TS 9582 EN 933-3 12.04.1999
Agregaların Geometrik Özellikleri İçin Deneyler-Bölüm 3: Tane Şekli Tayini Yassılık İndeksi
TS 3814 EN 933-4 14.11.2001
Agregaların Geometrik Özellikleri için Deneyler-Bölüm 1-Tane Şeklinin Tayini-Şekil İndeksi
TS EN 1097-1 22.01.2002
Agregaların Mekanik ve Fiziksel Özellikleri İçin Deneyler-Bölüm 1:Aşınmaya Karşı Direncin
Tayini (Mikro-Deval)
TS EN 1097-2 24.04.2000
Agregaların Mekanik ve Fiziksel Özellikleri için Deneyler-Bölüm 2: Parçalanma Direncinin
Tayini
için Metotlar
TS EN 1097-3 12.04.1999
Agregaların Mekanik ve Fiziksel Özellikleri İçin Deneyler-Bölüm 3:Gevşek Yığın
Yoğunluğunun ve Boşluk Hacminin Tayini
TS EN 1097-5 12.04.1999
Agregaların Hava Dolaşımlı Etüvde Kurutma ile Su Muhtevasının Tayini
TS EN 1097-6 18.03.2002
Beton agregalarında özgül ağırlık ve su emme oranı tayini