MiRZƏ ŞƏFİ ŞƏrq qərb araşdirmalarinda
Yüklə 2,91 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Nəzakət Əliyeva
- Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında
- DÖRDÜNCÜ FƏSİL: Müdriklik məktəbi
Nəzakət Əliyeva 148 bu füsunkar gənc xanımın qarşısında acizanə halda duranda, dilim ağzımda dolaşdı. «İndi təəccüblənmək vaxtı deyil» - dedi ağıllı Fatimə, «Biz getməyə tələsməliyik ki, evin xidmətçiləri bizi görməsinlər. Sən mənim hökmdarımın əlindən tut və xahiş et ki, sənin addımlarını Allahtəala hansı tərəfə yönəldirsə, o da səni izləsin». «Mən o dediyi kimi etdim. Züleyxanın əlindən tutanda, o bərkdən qışqıraraq geri çəkildi. Yenə ağıllı Fatimə sözə başladı: «Kimin günəşin işığına şübhəsi var? Kimin qızıl gülün ətrinə şübhəsi var? Sənin bakirəliyinə kim şübhə edə bilər? Buna görə məhəbbət savaşını dayandır, şirin sahibəni, ah-naləsiz. Allah səni hara göndərirsə, ora get!». Burada mən Mirzə Şəfi öz hekayəsinə davam etməmiş, bayaq yuxarıda dediyi sözlərə aydınlıq gətirmək istədim. Qafqaz müsəlmanları arasında belə bir adət vardır ki, nişanlı qızı, əgər valideynləri razı deyilsə, öz nişanlısı güclə qaçırmalıdır. Bu zaman qız nə qədər çox müqavimət göstərsə, vuruşsa, qışqırsa, bu o qədər çox onun bakirəliyinə, həyasına işarə edir. İndi bu vacib yayınmadan geri dönək və Mirzə Şəfiyə öz qaçış hekayəsini bitirməsini eşidək. «Uzun müddət yalvar-yaxardan sonra ağıllı Fatimə mənim Züleyxamı sakitləşdirdi. Mənim necə gizli gəldiyim kimi qorxa- qorxa, tərəddüdlə Züleyxa məni izlədi və biz bayıra çıxdıq. Orada mən onu Fatimənin ixtiyarına verdim və özüm bir qədər aralı onları izlədim. Xoşbəxt halda mən ilk dəfə Fatimə ilə görüşdüyüm ensiz dağ cığırına gəlib Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında 149 çatdıq. Ata evinin astanasından uzaqlaşmaq ağrısı sevgilimin qəlbində bir ağrı yaratdı. Biz əmin idik, biz xoşbəxt idik! O gecənin artıq batmaqda olan ayın ardınca çıxan günəş heç vaxt mənim həyatıma belə işıq saçmamışdı! Günün başlanması ilə biz ötüb keçən karvana qoşulduq, ancaq yolda Fatimə bizi çox təəccübləndirdi. O sahibəsinin ayağına düşərək etiraf etdi ki, o bizim himayəçini, Akimi, ermənini sevir Züleyxa əvvəlcə çox hirsləndi ki, necə ola bilər Əlinin qızı bu dinsizə meyllənib, sonra bir təhər sakitləşdi, çünki Akimlə Fatimənin münasibəti bizim təhlükəsizliyimiz üçün girov idi. Bizim təhlükəmiz onun üçün də təhlükə demək idi, ona görə o, bizi qorumağın qayğısına qalırdı. Hər iki qadın özlərini çadraya elə bükmüşdülər ki, heç kəs onları tanıya bilməzdi. Mən də öz-özümü və geyimimi tanımaz hala salmışdım və Bakı xalça tacirinə oxşayırdım. Biz yavaş-yavaş küçə boyunca keçərək Kurakşayskaya tərəf gedirdik. Birinci gün üçün Akim ehtiyatlılıq ölçüsünü götürmüşdü, hər iki qadın karvandan aralı yoldan kənardakı cığırla gedirdilər; Züleyxa uzunqulağın üstündə, erməni ilə Fatimə isə onun ardınca piyada gedirdilər. Əgər biz ehtiyatlı tərpənməsəydik, məhv olardıq, çünki bir neçə saatdan sonra atlı dəstəsi çaparaq gəldi, mən onların başçısı Əhməd xanı tanıdım. Xoşbəxtlikdən o mənə heç vaxt Gəncədə diqqət yetirməmişdi və mən bu paltarda onda heç bir şübhə oyada bilməzdim. O çevik gözləri ilə karvanı nəzərdən keçirdi, bir az dayandıqdan sonra yoluna Nəzakət Əliyeva 150 davam etdi. Yoxsulluq çox cansıxıcıdır, - ancaq o, zaman dözülməz olur ki, biz tapdığımız və yenidən itirdiyimiz xəzinəni bütün dibinə qədər ölçməliyik. Bunun nə xeyri vardır ki, cənnətin bağları ilə gəzirsən və bu yalnız cəhənnəmə keçid olur! «Sən çox müdrik danışırsan, Mirzə?», deyə mən onun sözünü kəsdim, «ancaq bu müdrik kəlamların məhəbbət hekayəsində nə yeri var? Hafiz necə deyir: «Məhəbbət danışan yerdə, ağıl susmalıdır!» Ancaq mənim sözlərim ona təsir etmədi və mən heç bir vəchlə bu söhbətcil Mirzəyə hekayənin sonunu danışdıra bilmədim. «Məni rahat burax», dedi, - o, «sənin bu sözlərin nəyə yarar! Əgər bədbəxtlik baş verirsə, onun qarşısını almaq olmaz». Beləcə, o, mənə gecən xeyir demədən otağı tərk etdi. Mən isə sizin maraqlarınızı çox oyatdığım üçün bu hörmətli müəllimimin hekayəsini ordan-burdan eşitdiklərimlə sizə çatdırıram. Üçüncü gün səyahətçilər çox dəhşətli bir leysana düşdülər. Elə bir güclü, uzun müddətli yağış selinə. Xoşbəxtlikdənmi, ya bədbəxtlikdənmi yaxınlıqda bir kənd var idi, karvanbaşı heyvanları bir tərəfə ötürdü və Mirzə Şəfi ilə Akim öz sevgililəri üçün bir tatar komasında sığınacaq tapdılar. Kişilərin müşayiəti ilə kəndə daxil olan qadınlar, yolun kənarında belə bir söhbət eşitdilər. «Bax Səlim, bu bakılı tacir Akim deyilmi? Aman Allah! Özüdür ki, var! O nə vaxtdan bəri xalçalar əvəzinə qadınlarla alver edir? Bir bax, hər ikisi də sərv boylu hurilərə bənzəyir». Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında 151 «And içərəm ki, o birisi Akimdir», - deyə o biri həmsöhbət dilləndi, «ancaq biz karvanın yanından keçəndə nə o, nə də bu iki qadın karvanda deyildilər». «Sən də lap Qəzvinli (İranda şəhər) kimi danışdın. O, karvanla yanaşı, ya da onun ardınca gedə bilməzdi? Atalar necə demişlər: İki rusun bir farsla, iki farsın bir erməni ilə alveri bərabər olur. Allah mənim başıma işıq saldı və mənim gözlərim açıldı, indi mən bütün hadisələrin gedişini açıqlayaram. İndi isə tez Əhməd xanın yanına gedək və onun hirsini sevincə döndərək. Danışanlar Əhməd xanın nökərləri idi, onlar yağışdan da əvvəl axtarışlar edirdilər. Yarım saatdan sonra Züleyxa Fatimə ilə birlikdə onları təqib edənlərin hakimiyyəti altında idilər. Mən buradakı kədərli səhnələrin hamısını açıqlamıram. Yalnız bircə bunu deyə bilərəm ki, bu mənim o qədər ürəyimi ağrıtdı və mən susa bilmədim. Hər iki qadınla mümkün olan bütün incəliklərlə rəftar edildi, onlar öz ağrılarını ürəklərində çəkdilər, ancaq Gəncənin müdrik adamı, məhəbbət, şərab və qızıl gül tərənnümçüsü Mirzə Şəfi isə ürəyində bitib-tükənməyən ağrıdan başqa Əhməd xanın sərt əmri ilə digər rüsvayçı acını yaşamalı oldu. Onun Züleyxanın otağına, yəni xoşbəxtliyin zirvəsinə aparan ayaqlarının altı…. DÖRDÜNCÜ FƏSİL: Müdriklik məktəbi Mirzə Şəfi öz məhəbbət sirrini mənə açdıqda, sanki, Tiflis bağları kimi onun ürəyi mənim qarşımda açıq idi. Onun daha öz tərəfdarından heç bir gizli sirri Yüklə 2,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|