MiRZƏ ŞƏFİ ŞƏrq qərb araşdirmalarinda
Yüklə 2,91 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Nəzakət Əliyeva
- Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında
- ALTINCI FƏSİL: Gəzintilər, uzaqgörənliklər və möcüzələr
Nəzakət Əliyeva 156 İngilis ülgüclərindən Mirzə xüsusi bir həyəcanla danışırdı, çünki, o həyatının ən gözəl illərində bir kazakın məsləhəti ilə bunlardan bir neçəsini əldə etmişdi. Gəncəli alim bu ülgüclərdən birinin əhvalatını bizə danışanda, mənimlə bir otaqda qalan pərəstişkar turist, Mirzəni təəccübləndirmək üçün öz otağına getdi. O əlində bir cüt qığılcım parıltılı, gözəl və iti ülgüclə geri qayıtdı. Onları alimin gözünün qabağına tutaraq soruşdu: «Bunlar sənin xoşuna gəlir?». «Çox! – Aman Allah». «Onları məndən yadigar kimi götür. Qoy sənin əqlin bu tiyə kimi iti, sənin başın isə bu üglüc kimi parıldasın!». Mirzə Şəfi bu hədiyyəni məmnunluqla aldı. O ülgücü cibinə qoydu və getmək istədi; Xudahafizləşəndə o, mənim qarşımdakı ingilis qayçısına nəzər saldı. «Qayçı da mənim xoşuma gəlir», - dedi o. «Bu məni çox sevindirir», cavab verdim mən və ona xeyirli gecə arzuladım. «Axşamınız xeyir olsun!». BEŞİNCİ FƏSİL: Müdriklik məktəbi (Davamı) «Mirzə Şəfi, – deyə mən biz yenidən müdriklik divanında toplaşanda sözə başladım - əgər mən sənə söyləsəm ki, Qərbin müdrikləri siz onları necə axmaq hesab edirsinizsə onlar da sizi elə axmaq hesab edirlər, nə cavab verərsən?». Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında 157 «Mən təəccüblənməkdən başqa nə edə bilmərəm» - dedi. O - Əgər siz mənim mühakiməmi təkrar edirsinizsə, mən sizdən hansı bir yenilik öyrənə bilərəm?». O özünə təzə çubuq gətirdi və bir an fikrə dalaraq tüstülədi, sonra bizdən qələmdanı hazırlamağı xahiş etdi və oxumağa başladı. «Mirzə Şəfi – deyə mən onun sözünü kəsdim – ağıllı başlanğıc üçün sənin müdriklik kəlamlarını qərblilərə paltar kimi geydirsəydik, onlar bizə dəlillər güzgüsü kimi baxardılar və bu gənc xanımlar və qadınlar üçün əyləncə olardı!». «Qadınlar hər yerdə ağıllıdırlar, - dedi,- mənim hörmətli müəllimim – onların hakimiyyəti çox böyükdür. Kiçik qadın barmaqları ən böyük inam imarətlərini belə ağzı üstə çevirir və gənc xanımlar isə kilsənin ən qədim nizamnamələrini rüsvayçılıqla sona çatdırırlar». «Ancaq sən mənim verdiyim suala cavab vermədin, ay Mirzə!» «Sən müdrikcəsinə danışırsan». Mənim sözlərimin cücərtisi sənin simanda qafiyəyə çevrildi. Sən yaz, mən isə oxuyacağam!. O bir neçə gözəl mahnılar oxudu və mən onların bir hissəsini almancaya çevirdim. «Mirzə Şəfi, – dedim, - mən və bir anlıq alimin bir stəkan çaxır içməsindən və təzə çubuğunu çəkməsindən istifadə etdim. – Gənc xanımların qəlbi sənin mahnılarının şirin əzəmətində riqqətə gələcək, ancaq bizim xalqın alimləri sənə qarşı qısqanclıqla deyəcəklər; sənin fikirlərində və dünyagörüşündə Nəzakət Əliyeva 158 müxtəliflik yoxdur. Sənin nəğmələrin yalnız bir şeyə - şəraba, məhəbbətə və qızıl güllərə həsr edilmişdir». Heç mənə tərəf baxmadan və cavab vermədən Mirzə Şəfi bir an qatı tüstü buludlarına büründü, sonra sakitcə bir neçə qədəh şərab içərək öz nəğməsini oxudu. ALTINCI FƏSİL: Gəzintilər, uzaqgörənliklər və möcüzələr Mənim mənzilim müqəddəs David dağının ətəyində yerləşirdi. Burada ortasından daşlı çıxıntı ilə yüksələn qədim bir kilsə var idi və onun müqəddəs qoruyucusu bu dağa öz adını vermişdir. Qədim zamanlardan bəri bu kilsə müqəddəs Davidin möcüzəli qüvvələri ilə məşhurdur. Hər hansı bir qadın və ya gənc qız kilsənin ətrafında üç dövrə vurarkən, hər dəfə bir daşı onun bayır divarına heç bir yapışdırıcı və palçıqdan istifadə etmədən divara yapışdırarsa, onun ürəyindəki arzuları həyata keçəcək, yalnız onda əgər onun günahsız arzuları, fikirləri ilə rüsvay edilməyibsə. Əgər gənc bir qız öz ərinin saf məhəbbəti üçün alışıb yanırsa, onların dualarını müqəddəs David yalnız o zaman eşidir ki, buna elə bir xüsusi səbəb olmasın. Əfsanələr bu kilsənin möcüzəli qüvvəsinə inanan gənc qızların həqiqi ər tapmalarından və qadınların övlad payı ilə xeyir-dualanmalarından danışırlar. Xüsusilə, bu böyük müqəddəsin doğum və ölüm günü olan cümə axşamı, onun möcüzəli qüvvəsi daha Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında 159 çox təzahür edir. Həmin gün məbədin dövrəsində çoxlu daşlar olur və bu daşlar palçıqsız onun böyük divarlarına yapışdırılmalıdır. Bu daşlar natəmiz əllərə dəyməsin deyə kilsənin xidmətçiləri tərəfindən çox canıyananlıqla toplanaraq möminlərə müqəddəs Davidin böyük xeyir – duasının əvəzində kiçik bir pula verilir. Buna görə hər cümə günlərində Tiflisin qadın və gənc qızları bayram paltarında müqəddəs David dağına ziyarətə gəlirdilər və hər kəs Gürcüstanın ucaboylu qızlarının, gözəlliklərinin çiçəklənən bu vaxtında onları belə topalanmış görərsə, yerdəki möcüzələrə inam yoxdursa, onun üçün yaxşı olardı ki, qoca bir zənci qadının boğazından asılıb ən dərin yerə, Didibeh vadisinə diyirlənsin ! Hətta xristian olmayan üləma Mirzə Şəfi belə müqəddəs Davidin möcüzəli qüvvəsini qiymətləndirir, belə ki, o, ölümündən sonra belə gözəl xanımları canlı həyata qaytarır. Bütün dünyada – deyə Mirzə mənimlə evin damında və ya eyvanında ruhlanmış halda qəlyan çəkərkən, yanımızdan rəğbət dolu baxışlarla ötüb keçən möminləri seyr edə-edə dedi: - Dünyanın harasında gözlər belə sevimli tosqun baldırları görə bilər və harada çılpaq ayaqlar burdakı kimi görünə bilər? Yəqin bu qədim dini bir adətdir ki, xüsusilə, gözəl ayaqları olan sahibələr vicdanı qüvvədə saxlamaq ki, duaçılar ziyarətdən əvvəl öz corab və ayaqqabılarını soyunaraq, müqəddəs Davidin kilsəsinə Yüklə 2,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|