NəSĠman yaqublu

SA  qrupu  adından  çıxış  edən  A.  Babayev  qurultayın  tarixi  əhəmiyyəti,   
onun  qarşısında  duran  mühüm  vəzifələri  qeyd  etdikdən  sonra,  legionerlərimizin 
cəbhədəki  qəhrəmanlıqlarına  toxunaraq  demişdir:  “Azəri  türklərinin  qəhrəman 
oğlu  mayor  Fətəlibəylinin  iştirak  etdiyi  birinci  Aslan  taburunun  bir  il  içərisində 
çoxlu  sovet  partizan  dəstələrini,  353-cü  sovet  diviziyasını,  qızıl  bayraqlı  40-cı 
briqadanı  və  119-cu  nişançı  briqadanı  darmadağın  etməsi  kimi  qəhrəmanlıqları 
millətimizin istiqlalı uğrundakı milli mübarizə tariximizdə yeni səhifələr açmışdır. 
Azəri türklərinin digər cəbhələrdə iştirak edən bütün tabur, 44 və SA kimi xüsusi 
hərbi  hissələrinin  cəbhənin  arxasında  partizanlarla  və  istərsə  də  cəbhələrin  ön 
nöqtələrindəki,  vuruşmalarda  göstərdikləri  böyük  qalibiyyətlər  nəticəsində  onlar 
özlərinə tarixi  qəhrəmanlıqlar qazanıblar” (83). 
Babayev  nitqinə    davam  edərək,  ayrı-ayrı  vətən  qəhrəmanlarının  döyüş 
meydanlarındakı  fəaliyyətlərindən  bəhs  etdi  və  sözü  legionerləri  idarə  edən 
rəhbərlərə  ünvanlayaraq  dedi:  “Millətin  rəhbəri,  millətin  yetişdirdiyi  inanılmış 
adam olmalıdır. Rəhbər öz həyatını öz milləti üçün fəda edən və millətinin gələcək 
səadətini doğru düşünən bir şəxs olmalıdır. Rəhbər Adolf Hitler kimi olmalıdır. O, 
öz sevimli milli ordusunun sadə bir əsgəridir və eyni zamanda millətini dözülməz 
bir  vəziyyətdən  qurtarmaq  üçün  qarşısına  gələn  hər  cür  çətinliklərdən 
çəkinməyərək  öz  düzgün  rəhbər  göstərişlərilə  məqsədinə  nail  olmuşdur.  Rəhbər, 
Türkiyənin  rəhbəri  Kamal  Atatürk  kimi  olmalı  ki,  türk  milləti  ölüm-dirim 
mübarizəsində  olurkən  onun  başına  keçdi  və  onu  xilas  etdi.  Bizim  də  bütün   
həyatını milli işə  vermiş qocaman nümayəndələrimiz bu gün yeni nəsillə birlikdə 
Azərbaycanın istiqlalı uğrunda vuruşurlar. Öz  milli mənliyini bilən millətlər tarix 
boyu  bütün  mübarizələrdə  daima  qalib  olur.  Əks-təqdirdə  ancaq  özgə  millətlərin 
ovundan başqa bir şey olmurlar. Biz azəri türkləri milli birliyimizin daha möhkəm 
olması ilə daima fəxr edirik. Biz, heç bir zaman başqa millətlərin qulu olub, uzun   
müddət  yaşamamışıq.  Daima  öz  milli  istiqlalımız  uğrunda  vuruşmuş  və  onu 
almışıq. İstiqlalı xoşla verməzlər, onu öz milli qüvvələrimizin birliyi ilə almalıyıq. 
Bu  müharibədə  məğlubiyyətimiz,  millətimizi  bolşevik  cəlladlarının  əlində  ölümə 
vermək;  qalibiyyətimiz  isə  tam  və  müstəqil  olaraq  yaşamaq  haqqını  almaq 
deməkdir. Bu məqsədə nail olacağımıza heç bir şübhə yoxdur.  Çünki, bu  yoldakı 
mübarizələrdə  tək  deyilik.  Böyük  alman  xalqının  silahlı  qüvvələri  də,  bütün 
müttəfiq millətlər də bizimlə bərabərdirlər. 
Yaşasın  tarixi  dostumuz  olan  böyük  alman  xalqının  köməkliyi  ilə  doğma 
vətənimizin istiqlalı uğrunda sədaqətlə vuruşan azəri türkləri!” (83) 
Sonra  söz  Fuad  Əmircana  verildi.  O,  dedi:  Daxildə  və  xaricdə  gedən  bu 
amansız mübarizəmizin bir tək ilham mənbəyi vardı: 28 may! 
Böyük qurultayın möhtərəm nümayəndələri!  
Sözə başlamazdan əvvəl, əsl irqimizə və qəhrəman millətimizə xas milli bir 
həyəcan  içərisində  keçən  bu  toplantının  tarixi  əhəmiyyəti  üzərində  bir  daha 
durmağı lazım bilirəm. 28 May 1918-ci ildə azəri xalqının bir ovuc millətçi övladı, 

---

türk və İslam dünyasında  ilk  dəfə  olaraq,  müasir cümhuriyyət  rejiminə  əsaslanan 
istiqlalımızı  elan  etdikləri  vaxt,  bədbəxt  vətənimizin  mühüm  bir  hissəsi,  bu  gün 
olduğu  kimi,  düşmən  işğalı  altında  idi.  Lakin,  onlar  ümidlərini  qırmadılar  və 
atalarının  qəhrəmanlıqlarından  ilham  alaraq,  vətəni  düşməndən  azad  etməyə 
müvəffəq oldular. 
27 Aprel 1920-ci ildən sonra  cərəyan edən  hadisələrin bir  çoxlarımız canlı 
şahidləriyiz. Kiçik millətlərə həyat haqqı tanımaq istəməyən qəddar imperializmin, 
insanların üzünü hicabla  qızardan vəhşi zehniyyəti  nəticəsində  vətənimiz  yenidən 
istilaya  uğradı  və  xalqımız  üçün  iztirab  və  məhrumiyyətlə  dolu  ağır  bir  həyat 
başladı.  İçlərində,  28  Mayı  yaratmış  olan  millətçilərdən  bir  çoxlarının  da  daxil 
olduqları  minlərlə  azəri  türk  ziyalısı,  sürgünlərdən  və  güllələnmək  təhlükəsindən 
qaçaraq, böyük bir müşkülat içərisində istilaçı düşmənə qarşı qanlı və amansız bir 
mübarizə  başladı.  Gəncə,  Qarabağ,  Zaqatala,  Şəki  üsyanları  və  digər  bir  çox 
üsyanlar,  Solovkinin  buzlu  cəhənnəmlərində  və  NKVD-nin  qanlı  zirzəmilərində 
ölən minlərcə azəri gənci, azad yaşamaq istəyən qəhrəman bir millətin, sarsılmaz 
istiqlal arzusunun coşqun ifadəsi idi. 
Daxildə  və  xaricdə  gedən  bu  amansız  mübarizənin  bir  tək  ilham  mənbəyi 
vardı: 28 May. Yetişən gənc nəsillər bu inam və ruhla böyüdülər və nəhayət, bütün 
dünya  millətlərinin  taleyini  həll  edə  biləcək  olan  tarixin  bu  ən  böyük  mübarizəsi 
başladığı  vaxt  minlərlə,  on  minlərlə  azəri  gənci,  istiqlal  mübarizəsini  davam 
etdirmək  üçün  silahlarını  əbədi  düşmənə  qarşı  çevirməkdə  bir  an  belə  tərəddüd 
etmədilər.  Şərq  cəbhəsində,  ucsuz-bucaqsız  rus  çöllərini  qarsıb-qovuran  bu  odlu    
qan  səhrası  içərisində  qəhrəmanlığın  ən  yüksək  zirvəsinə  ulaşan  azəri  türk 
legionerlərinin  qəhrəmanlığı  bütün  türk  dünyasını  həyəcan  və  təqdirlə  təqib  
edərkən,  onların  ancaq  və  ancaq  vətənlərinin  azadlığı  və  istiqlallarının  bərpası 
uğrunda  vuruşduqlarından  da  heç  kəs  şübhə  edə  bilməzdi.  Nəsillərdən-nəsillərə 
keçən  bu  sarsılmaz  istiqlal  arzusunun  yeni  və  qüvvətli  bir  nümayiş  şəklini  aldığı 
üçündür ki, 28 May 1918-ci ildən tam 25 il 8 ay sonra, yenə eynən o günkü kimi, 
bədbəxt vətənin düşmən işğalı altında bulunduğu bir zamanda toplanan bu günkü 
qurultay,  milli  tariximizin  ən  mühüm  hadisələrindən  biridir  və  bu  anda  mən   
legionlardan  gələn  qəhrəman  nümayəndələr  -  sizlərə,  yalnız  sizlərə  xitab  edirəm: 
sizlər, milli tariximizin ən parlaq səhifələrinə bir yenisini daha əlavə edən sonsuz   
qəhrəmanlığınızla,  milli mənfəətlərinizi düşmən qarşısında nasıl şiddətlə müdafiə 
etdinizsə, eləcə milli arzularınızı  da dostlara mərdcə bir şəkildə bildiriniz. Bunda 
tamamilə haqlısınız. Çünki, düşmən sizin azadlıq naminə ölüm saçan zərbələriniz 
altında nasıl titrədisə, dost da sizin istiqlal eşqiniz qarşısında hörmətlə əyilməlidir. 
Çünki, bu azadlıq və istiqlal sizin ən müqəddəs haqqınızdır. Bütün tarix boyunca, 
uğrunda ata-babalarınızın qan tökdükləri bu müqəddəs məfkurəni sizlərlə birlikdə 
bütün  qüvvətilə  ruhumda  hiss  etdiyim  üçündür  ki,  bu  anda,  sözlərimin  bütün 
məsuliyyətini yalnız və yalnız öz boynuma alaraq deyirəm ki, içində bulunduğunuz 
vəziyyət  və  şərait  hər  nə  olursa-olsun,  hər  yerdə  fəxrlə  və  mərdanə  bir  şəkildə 

---