O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti k. Z. Xomitov
Yüklə 5,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Pul oqimlarini diskontlash usuli.
Pul oqimlarini diskontlash (POD) usuli o‗zgaruvchan daromadlarga ega obyektlar qiymatini aniqlash uchun qo‗llaniladi. 228 POD usuli kelgusi foydalarni hozirgi qiymatga keltiradi. Har bir kelgusi foyda o‗z kapitallashtirish koeffitsiyenti bilan diskontlanadi. Diskontlash tadbiri sarmoyadorga investitsiyalar qaytishini kuzatib borish, foydani va samaradorlik darajasini aniqlashga imkon beradi. Diskont qo‗yilmasi – bu joriy qiymat va kelgusida olinadigan va to‗lanadigan pul oqimlari o‗rtasidagi bog‗liqlikni aks ettiruvchi koeffitsiyent. Diskont qo‗yilmasi sarmoyador kelgusida kutilgan kirimlarni olish huquqi uchun bugun to‗lay oladigan summa (joriy qiymat)ni aniqlaydi. Sarmoyador daromadlarni kelgusida olishni mo‗ljal qilgani sababli ularni ololmaslik ehtimoli ham mavjud bo‗lishi mumkin. Tavakkal deyilganda, kelgusi daromadlarni olish mo‗ljalining oqlanganligi darajasi yoki bashorat baholanishlarini amalga oshirish ehtimoli tushuniladi. Diskont qo‗yilmasining tanlanishi hisob-kitobning asosiy pallalaridan biridir. Diskontlash qo‗yilmasini tanlashda, qo‗yilmani kamaytirish uchun bir necha qo‗yilmaga asoslangan kummulyativ usulni qo‗llash maqsadga muvofiq bo‗ladi. Odatda tavakkalsiz daromad me‘yori asos qilib olinadi, unga esa likvidlik uchun tuzatilgan holda ko‗zdan kechirilayotgan bozor tarmog‗ida investitsiyalangan tavakkal uchun daromad me‘yori qo‗shiladi. Olingan summa aniq obyektga xos omillar va moliyalashtirish shartlari hisobga olinib tuzatiladi. Daromad me‘yorining oshishi qo‗yilgan pullar tavakkalining ortishi bilan bog‗liqdir. Daromadli yondashuvning kamchiligi hisob-kitoblarda kutilgan kelgusi daromadlarning kafolatlanmaganligidan iborat. Ijtimoiy- iqtisodiy munosabatlarning isloh qilinishi, me‘yoriy-huquqiy boshqaruv va andozalarning muntazam o‗zgarishi, bozorning rivojlanmaganligi, sifatli axborotning mavjud emasligi bozor qiymati ko‗rsatkichlari kelishilgan holda hisob-kitoblar natijalarini ehtiyotkorlik bilan mantiqiy tahlil etishni talab qiladi. Pulning qadrsizlanishi, kreditlar bo‗yicha pul miqdorlarining doimiy o‗zgarishlari islohotlarning o‗tish davrida kelajak haqida dadil bashoratlar qilishga imkon bermaydi. |