Ramiz Dəniz
Yüklə 3,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
189
Bütün gecəni “qanlı vadi“y güclü leysan yağışı yağdı. Yer kürəsinin bu hissəsində sanki qıcıqlanma baş vermişdi. Şimşək çaxır, ildırım qopur, güclü külək əsir, ağacların şaqqıltısı böyük bir xaotik səs çıxardırdı. Elə bil qış yenidən bu diyara təşrif buyurmuşdu. And dağlarından gələn soyuq bütün ətrafda hərarətin kəskin surətdə aşağı düşməsinə səbəb oldu. Yarıçılpaq olan araukanlar leysan yağışın ucbatından, soyuqdan qorunmaq üçün tonqal qalamaqdan da məhrum oldular. Onlar qızınmaq üçün meşənin içində də tonqal qalaya bilmirdilər. Lakin konkistadorların da vəziyyəti heç də ürəkaçan deyildi. Qızınmaq üçün onlar kəndlərdəki evlərdə tonqal qalamağa müvəffəq olmuşdular. Amma bir- iki saatdan sonra “qanlı vadi“də şiddətli külək başlayanda demək olar ki, bütün evlərin damları uçulmuş və tonqallar leysan yağışların nəticəsində sönmüşdü. Yalnız iki evdə dam örtüyü uçulmamışdı. Polkovnik Alonsonun göstərişi ila ağır yaralıların hamısı məhz həmin evlərdə yerləşdirildi. Bütün qayğı və nəvaziş həmin yaralılara qarşı yönəldil- mişdir. İsti yeməklər hazırlanmışdı ki, birdən gecənin ortasında şərq tərəfdəki dağın ətəyindən güclü sel axını baş verdi. Hələ bu azmış kimi meşə tərəfdən də kənd selə
190 məruz qaldı. Kəndin içərisindən keçən yol ani surətdə selin altında yoxa çıxdı. Daşqın güclü olduğundan konkistadorlar evlərin yanında bitən möhkəm
ağacların yanında mövqe tutmağa başladılar. Kəndin üçdə-iki hissəsi
güclü selin daşqınına məruz qalmışdı. Hətta iradələri möhkəm
olan araukanlar məcburiyyət qarşısında qalıb, kəndin mühasirə- sini yarımçıq qoyub “qanlı vadi“nin mərkəzindəki kəndlərə çəkildilər. Hər iki tərəf təbii fəlakətdən yaxa qurtarmağa çalışırdı. Kəndin şimal tərəfində mövqe tutan araukanlar, xüsusilə möhkəm zərər çəkdilər. Onların bir neçə nəfəri hətta selin ağuşuna düşərək boğulub ölmüşdülər. Axşamdan peyda olan duman küləyin və yağışın təsirin- dən yoxa çıxmışdı. Polkovnik əvvəlcədən planlaşdırmışdı ki, hava qaralandan sonra dağın yuxarısında qalmış yaralı- ları oradan çıxarmaq üçün 7-8 nəfərdən ibarət bir dəstə göndərsin. Lakin havanın kəskin surətdə dəyişməsindən bunu etmək mümkün olmadı. Hərə indi öz hayında idi. Hamı təbii fəlakətlə mübarizə aparırdı. Kəndə hücum edən güclü sel konkistadorların tutduqları mövqelərə sarsıdıcı zərbələr endirirdi. Bir çox yerlərdə ağaclar güclü küləyin təzyiqinə tab gətirməyib, kökündən qoparaq hara gəldi yıxılırdı. Bir sözlə, “qanlı vadi“də tufan tüğyan edirdi. Həmin tufanın da nə vaxt səngiməsi bilinmirdi. Araukani-
191 yadakı müharibə müvəqqəti olaraq, təbii fəlakətlə əvəz olunmuşdu. Sabahın necə açılması demək olar ki, bilinmədi. Hamının başı təbii fəlakətlə olan mübarizəyə qarışmışdı. Necə ki, dünən, eləcə də bu gün göydəki topa buludlar günəşin boylanmasına imkan vermirdilər. Buludların yeni heyəti cənub tərəfdən Araukaniyaya doğru şığıyırdı. Çox güman ki, bu gün yağışların ardı-arası kəsilməyəcək. Bu belə olan halda, bu gün döyüş əməliyyatlarını davam etdirmək mümkün olmayacaq. Sadəcə olaraq, bunun üçün bütün imkanlar məhdudlaşmadı. Dünənki döyüş vaxtı hər iki tərəfdən çoxsaylı yaralananlar vardı və hər iki tərəf yaralıları yağışdan və küləkdən qorumağa çalışırdılar. Konkistadorların işi lap mürəkkəbləşmişdi. Dünənki döyüşdən sonra kəndə gətirdikləri silahdaşlarının meyit- lərini gecə ikən sel yuyub aparmışdı. Yalnız iki meyit kənddə ilişib qalmışdı. Düzdür, hazırda Alonsonu meyitlər yox, buradakı yaralılar və araukanların məxfi halda tuqduqları mövqelər maraqlandırırdı. Bundan əlavə o, fikirləşirdi ki, kapitan Karlın və kapitan Markosun başçılıq etdiyi dəstələr belə bir hava şəraitində „qanlı vadi“yə yaxınlaşa biliblər, ya yox? Çox güman ki, onların irəliləyişi dayanmışdı. Araukaniyanın hər tərəfində tüğyan edən güclü tufan Anqud körfəzində lövbər salmış gəmilərə də sarsıdıcı
192 zərbələr endirmiş olardı. Gəmilər belə bir havada naməlum sahillərə qeyri-ixtiyari dəyərək, qəzaya uğraya bilərdilər. Belə bir havada gəmiləri salamat halda saxlamaq çox müşkül bir iş sayılırdı. Şübhə yox ki, körfəzin şimal sahilində bünövrəsi yenicə qoyulmuş hərbi fortun tikintisi yarımçıq qalmışdır. Belə bir hava şəraitində işləmək qeyri- mümkün idi. Ümumiyyətlə, havanın belə bir şəkildə dəyişilməsi nəinki konkistadorlar üçün, hətta araukanlar üçün də gözlənilməz idi. Sanki təbiət öz qəzəbi ilə Araukaniyada başlanan ədalətsiz müharibənin gedişatına son qoymaq istəyirdi. Qüvvələr isə verilən həyəcan təbilini anlamaq istəmirdilər. Hamının ürəyi qəzəblə, gözləri isə nifrət baxışları ilə dolu idi. Artıq 13-14 saat idi ki, burada güclü yağış yağırdı. Hələ bilinmirdi yağış nə vaxt dayanacaq. Çünki göyə baxıb bunu ayırd etmək çox çətin idi. Göydəki cürbəcür formalı bulud- lar bir-biriləri ilə toqquşaraq, gərgin mübarizəyə girişmiş- dilər.
Yalnız havanın qaralmasına az qalmış yağışın ardı kəsildi. Lakin kuləyin gücü heç də zəifləməmişdi. Soyuqluq hələ də özünü büruzə verirdi. Göydəki buludlar yenə də öz hegemonluğunu nümayiş elətdirirdilər. Bu o demək idi ki, yağışın bir daha yağması labüd idi. Sadəcə olaraq yağışdan
Yüklə 3,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|