118
yerin altını da bilirlər, üstünü də. Elə sənin bəyənmədiyin bu
xanım texnikum qurtarıb. Dünyagörüşünə söz ola bilməz.
- Ana, məni tay-tuşlarımın yanında başıaşağı etməyin.
Soraqlaşıb, bir qadın tapmışam. Adı Lyudmila İvanovna
Mençukdur… Bunu bir- təhər rədd eləyin. Gedək onunla
danışaq. Yubansaq, başqaları götürəcək.
Şəfəqnur Duruqanın sərt ismarıcını Məmmədbəyə
çatdıranda, kişi bir xeyli tutuldu. Heç nə deməyib, eyvana
çıxdı, siqareti odlayıb acı tüstüsünü sinəsinə çəkdi.
Ancaq Duruqanın dəliqanlılığı öz bəhrəsini verirdi. Bir
bəhanə tapıb qulluqçunu evdən çıxarmışdılar. Və Məmmədbəy
sinəsini ovuşdura-ovuşdura arvadına demişdi ki, get o,
ermənidi, rusdu, nədi, onunla danış, görək başımıza nə gəlir.
Lyudmila İvanovna Mençuk nə deyəsidi ki; nazir
müavininin, məktəb direktorunun evində xidmətçi olmaq xırda
iş idimi?
Və Lyudmila İvanovna onların evinə ayaq basanda
Duruqan əzizini görürmüş kimi çox sevinirdi.
Atası öyrənmişdi, bilirdi ki, Lyudmila xanım öz dilimizdə
də danışmağı bacarır. Duruqana tapşırmışdı ki, onunla öz
dilimizdə danışsın. Ancaq Duruqan buna əhəmiyət verməmişdi.
Təkcə atası evdə olanda onunla öz dilimizdə danışmış, xırdaca
ona göz vuraraq bunu yalnız atasının tapşırığı ilə etdiyini
büruzə vermişdi...
Duruqan artıq universitetin dördüncü kursunda oxuyurdu.
Pis də oxumurdu. Beynəlmiləlçi qrup olan qruplarında bəlkə də
onun kimi bir-iki yaxşı oxuyan olardı, ya olmazdı. Rus dilində
təhsil aldıqlarından rus klassik ədəbiyyatını, folklorunu, tarixini
öz mənsub olduğu millətin ədəbiyyatından, folklorundan,
tarixindən daha yaxşı bilirdi.
Uşaq çağlarından rus nağıllarını da Duruqan çox sevərdi.
Elə rus nağılları vardı ki, onları başdan-ayağa əzbər bilirdi.
Nağıllardakı qəhrəmanların həyatı, onların şücaəti və
119
qəhrəmanlıqları bir ahənrüba kimi onu özünə çəkir, çox vaxt
həmin obrazların nağıldan sonrakı həyatı da onu düşündürürdü.
Anası o vaxtlar çox çalışmışdı, çox əlləşmişdi, çox
əziyyət çəkmişdi ki, Duruqan öz nağıllarımızda olan
qəhrəmanların da həyatı ilə maraqlansın. Ancaq sular susuz
sahilə dəyən kimi, belə fikirlər də onun beyninin bir yanına
dəyib, geri qayıtmışdı. Və Şəfəqnura gizlincə ah çəkməkdən
başqa özgə bir şey qalmamışdı...
Sürücü sükanın arxasında oturub onu gözləyirdi. Bəlkə
bir saatdan artıq idi ki, yaşlı sürücü beləcə sükanın arxasında
heykəl kimi donub, onun gəlməsini gözləyirdi.
Duruqan bu kişiyə çox əzablar vermişdi. Elə vaxtlar
olmuşdu ki, bir görüşə, ya qrup yoldaşları ilə hər hansı bir
tədbirə gedəndə onu saatlarla hasarın o tayında bir yerə
tərpənmədən gözlətmişdi. Ki, nə vaxt məramı ələ gəlsə, kefi
istəsə məclisi tərk eləsin. Və sükanın arxasında yuxulayan
sürücüyə yaxınlaşıb yola düşmək haqqında göstəriş versin.
Yaşlı sürücünün dözümünə bəzən özü də mat-məəttəl qalırdı.
Özünü o kişinin yerində sayanda yuxarı düyməsini açırdı.
Sürücünün başına gətirilən iştəklərin çoxusunu Məmmədbəy
bilmirdi. Bir azını isə Şəfəqnur bilirdi. Elə bu azdan da sıxılırdı.
Oğlunu yanına çağırıb başına ağıl qoyurdu, deyirdi ki, bala,
yaşlı adamdır, az incit onu. Duruqan da zarafata salıb qaydırdı
ki, qoca kişidir, getsin otursun evində-eşiyində, pensiyasını alıb
Allahına dua eləsin. Onun yerində işləməyə adam tapılar...
Əslinə qalanda isə bu yaşlı sürücünün başqa birisi ilə
əvəzlənməsini heç ağlına da sığışdıra bilmirdi. Onun
ərköyünlüyünə bir başqasının bu kişi qədər dözəcəyinə
inanmağı gəlmirdi.
- Əbdül dayı, sür Novxanı tərəfə.
- Bəs dərsin yoxdur?
- İcazə almışam.
- Xeyir ola, yenə yığışırsınız?
120
Duruqan dinmədi. Əbdül kişi onu anladı. Bu dinməməklə
Əbdül kişiyə onun işlərinə çox da qarışmağa icazə vermədiyini
çatdırmaq istəyirdi.
Novxanı bağlarının torpaqlı və dolanbac yollarında
irəlilədikcə Əbdül kişinin daxilən narahatlığı artırdı. Bu gün
qızının ad günü idi, axı. Qohum-qonşular, tanışlar qızıgilə
yığışacaqdılar. Gələn adamların bəziləri Əbdül kişinin adını
tutub
gələcəkdilər. Birdən bunların kefləri duruldu,
oxumaqdan, oynamaqdan yorulmadılar, bəs onda necə
olacaqdı? Aman Allah, belə bir şey olsaydı, həm qızının, həm
də qonaqların yanında biabır olardı. Bu yaşına çatmışdı, hələ
olmamışdı ki, o qızının doğum gününü təntənəli surətdə
keçirməsin. Təntənəli deyəndə ki, kasıbın olanından; donmuş ət
alıb dolmadan, küftədən-zaddan bir şey hazırlayıb araya
gətirirdilər. Ancaq o kasıb süfrənin elə səmimi qonaqları olurdu
ki. Hərə əlinə düşən bir şey alıb, təbrik üçün gətirirdi. Sonra
xoş sözlər deyilirdi, təbriklər-təbrikə calanırdı. Məclisi Əbdül
kişi açır və Əbdül kişi də bağlayırdı. O günə üç-dörd ay
qalandan kişi həsrətlə o anın gəlib çatmasını gözləyirdi.
Bəs bu gün necə olsun? Bəlkə söz salıb, bu günün xüsusi
gün olduğunu Duruqanın yadına salsın?
Sürəti bir az da aşağı saldı. Yerində qurcalandı. Elə bil ki,
ağır bir söz eşidəcəyinə özünü hazırlayırdı.
- Duruqan, Əbdül dayı başına dolansın, tədbiriniz uzun
çəkəcək?
- O qədər də yox.
- Təqribən neçə saat?
- Nəyinə lazımdır, ay kişi, arayış doldurursan?
- Yox e… bilirsən...
- Heç nə bilmirəm. Bir onu bilirəm ki, səni o qədər də
qapı dalında saxlamayacam.
Əbdül kişi ürəyində «inşallah» dedi. Və köhnə saatına
baxdı. Saat on birə bir az qalırdı.
Dostları ilə paylaş: |