Roman, povestlər
Yüklə 3 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- On birinci fəsil
512 həmin musiqini yenidən çalmağa başladı, amma kimsə işarə elədi ki, saxlasınlar, çalmasınlar, musiqi yarımçıq kəsildi və Oqtay sözünə davam elədi: —Fuad Salahlı auditoriyaya girdi, yerinə keçdi, bizə baxdı, gülümsündü və dedi: "Keçən səfər biz modulyardan danışmışdıq, mühazirəmizi davam elətdirək, deməli, modulyar..." — Başa düşürsüz? — deyə Oqtay əvvəl aşağıda dayanmış adamlara, sonra isə artırmada dayananlara baxdı. — Keçən səfər-yəni ki, səkkiz ay bundan qabaq... elə bil bu səkkiz ayın həngamələri olmamışdı... Elə bil auditoriyadan səkkiz dəqiqə bundan qabaq fasiləyə çıxıb indi qayıtmışdı... Bax, bir bu hərəkət Fuad Salahlının bütün varlığını... mahiyyətini ifadə edirdi. Onun üçün vaxt ayrı-ayrı dövrlərə, kəsiklərə, parçalara bölünmürdü. Fuad Salahlıyçün vaxt bütöv, aramsız, fasiləsiz, daim hərəkətdə olan tam bir etik vahid idi... Vaxt onunçün mənəviyyat kimi, həqiqət kimi bitkin... tam bir... — Oqtay duruxdu, söz axtarır, tapa bilmirdi. Fuad pıçıltıyla: — Anlayış idi, — dedi. Oqtay:
—Anlayış idi, — deyə təkrar etdi. — Fuad Salahlı eləyə biləcəklərini eləmədi, tikə biləcəklərini tikə bilmədi... Fuad düşündü ki, elə bil ağı deyir, amma onu da düşündü ki, Salahlının keçmiş yaralarından daha artıq Oqtay elə bil özünün gələcək uğursuzluqlarına ağlayır. Mitinq qurtardı. Fuad maşınına tərəf addımlayanda, kimsə qoluna girdi. Fuad çevrildi, Şövqü idi. Şövqü:
— Uşaqlar bizdədir, — dedi. — Məktəbdən çıxıb bizə gəliblər... Proyektoru qurdum onlarçün. Pərviz kino göstərir, Ceyhun baxır... Fuad: "Deməli, atamgilə getməyiblər, qaçıb bu biri babasıgildə gizləniblər" — deyə düşündü, amma dinmədi... Sükut içində addımlayırdılar. Sükutu Şövqü pozdu: —Oqtay yaxşı danışdı, — dedi. — Çox təsirli danışırdı...
513 Xoşum gəldi. Əlbətqə, bir az apolitiçnı çıxış etdi — necə yəni memarlığımızın vicdanını basdırırıq? — eybi yox, cavandır da, bir az hissə qapılır... Fuad Salahlı yazıq, deyirlər ona çox kömək edib, diplom müdafiəsində, işə düzəlməsində... Deyəsən, qohumluqları da çatır bir balaca — Fuadın arvadı tərəfdən... hər halda səmimi danışdı... Çox mütəəssir oldum, mən də... Fuad düşündü: "Hələ nə qədər çox şey öyrənməliyəm mən Şövqüdən, hələ nə qədər çox şey öyrənməliyəm". Fuad bilirdi ki, Oqtay Şövqüyçün çox kiçik bir hədəfdir ki, ona ciddi baş qoşsun... Amma indi birdən baş qoşmalı olsaydı Oqtayı birə kimi əzə bilərdi — həm də bütün taktiki sxem hazır idi: Fuad Salahlı Oqtaya himayədarlıq edib, qohumudur, odur ki, Oqtay da ifrata varıb Salahlını memarlığın vicdanı adlandırır. Vəssalam. Nə oyan, nə bu yan! Yuridik cəhətdən olmasa da, etik cəhətdən sxem hazır idi. — Hər bir çılğın hissin əsası — müəyyən munasibətlərə bağlıdır. Nədənsə, birdən Fuadın yadına Qafur Əhmədli düşdü... Şövqü köksünü ötürdü: —Eh, dünya, dünya! — dedi. — Sonra nə isə Fuadın alışmadığı bir bədbinliklə: — Bax, Fuad, məni basdıranda nitq- filan lazım deyil, sən allah, — deyə əlavə etdi. — Sənə vəsiyyət eləyirəm bunu... Fuad etiraz eləmək, "əşi, ağzınızı xeyrə açın" demək istəyirdi, amma Şövqü ona macal vermədi: — Yazıq Sadıx Dadaşov Moskvada öldü, xəstəxanada. Deyir ölümündən qabaq su istəyib, rəhmətlik. Gətiriblər, bir qurtum içib: — "Yox, — deyib — Şollar suyu", üzünü divara tərəf çevirib, keçinib. Maşınlara yanaşdılar. Şövqü "Volqa"sının qapısını açanda Fuaddan soruşdu: —Axşam danışırsan da? — sərginin açılışını nəzərdə tuturdu... Fuad başıyla təsdiq elədi. Şövqü bayaqkı bədbin intonasiyasından əsər-əlamət
514 qalmamış, gümrah, işgüzar tonla: —Özünü topla, — dedi, — gərək əla danışasan ha!.. Mütləq son illərdəki müvəffəqiyyətlərimizi qeyd elə. Şövqü öz qara "Volqa"sına mindi, Fuad öz sarı "Moskviç"inə, Şövqü maşının içindən, pəncərədən Qasıma əl elədi. Qasımın ağzı getdi qulağının dibinə: —Allah Şövqü Camaloviçin canını-başını salamat eləsin!
Bunu bir həkim demişdi Fuada. Qatarda tanış olmuşdular. Moskvaya gedirdilər. Qış idi, təyyarələr vaxtlı-vaxtında uçmurdu, qatara bilet götürməli oldu. Beynəlxalq vaqonda həkimlə bir kupeyə düşmüşdülər. Biləcəridən keçən kimi hər ikisi tünd-göy rəngli, dar balaqlı cersi idman kostyumlarını geydilər. Həkim "Yerevan" konyakı çıxartdı, içdilər, nərd atdılar, ordan-burdan danışdılar, ümumi tanışları tapıldı. Elə onda söz düşmüşdü, həkim demişdi ki, çox yaşamaq istəyirsizsə özünüzü mənfi emosiyalardan qoruyun. Bu insanın əlindədir. İnsan istəsə ömrünü, gününü elə qura bilər ki, mümkün qədər az mənfi emosiyası olsun. Əlbəttə, tamam bunsuz mümkün deyil, istəsək də, istəməsək də hər gün müəyyən qədər ürəyimizi ağrıdan sözlər eşidir, bəd xəbərlər alır, bizə pis təsir edən hərəkətlərin, işlərin şahidi oluruq. Məsələn, bilirsən ki, bir məclis, bir yığıncaq, bir söhbət sənə pis təsir bağışlayacaq — getmə ora. Bilirsən ki, filankəslə görüşsən mütləq sənə ürək bulandıran bir qeybət eləyəcək — görüşmə onunla. Axı hər adamın dalınca danışan olur. Ancaq arif adam bunları heç eşidib bilmək istəmir, nə danışırlar dalında, qoy danışsınlar. Birisi guya "xeyirxahlıq edib "sənin barəndə filankəs filan sözü" dedi — deyə ağzını açan kimi, ağzından vurmaq lazımdır. "İstəmirəm biləm nə deyib filankəs mənim barəmdə, vəssalamU. Mənfi emosiyalar qədər insan Yüklə 3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|