515
ömrünü qısaldan ikinci bir bəla yoxdur. Hər şeyi onlar törədir
— xərçəngi də, hipertoniyanı da, diabeti də, ürək, əsəb
xəstəliklərini də...
Yəqin doğru deyirdi həkim... Yəqin onun məsləhətlərinə
əməl etmək gərəkdi. Ancaq necə əməl edəydi Fuad ki, məsələn,
elə günü bu gün — axşamkı fərəhli tədbirin ərəfəsində neçə
dəfə mənfi emosiyalar almalı oldu? Nə idi Oqtay — nanəcibin
danışdıqları? Yüngül-yüngül atılıb çıxdı, dili topuq çala-çala
danışdı, özü də nə dedi axı... Matəm tribunasını da ürəyinin
kin-küdurətini boşaltmaq üçün istifadə elədi. Nə qədər xılt
olarmış insanın ürəyində, ya rəbb? Özü də, heç məndən
utanmır, xəcalət çəkmir, elə bu gün səhər yanıma xahişə
gəlmişdin axı, mən də səni adam balası bilib bircə dəqiqənin
içində xahişini yerinə yetirdim. İndi bu da mənim haqq-
sayımdır? "Qoymadılar", "İmkan vermədilərU, hamı bilir axı,
kimin bostanına atırsan bu daşları. Hamı bilir axı ki, Şövqüyə
deyirsən, dolayısıyla da elə mənə, Fuada — Balaca Fuada.
Fuad hər şeyi başa düşürdü. Oqtay və Oqtay kimilərin, elə o
cümlədən rəhmətlik Fuad Salahlının özünün də onlara —
Şövqüyə, Fuada güzəştsiz və amansız münasibətlərinin
kökünü, səbəbini, qidasını bilirdi.
Bilirdi ki, Oqtay kimilərin, Salahlı kimilərin ürəkləri heç bir
vaxt Şövqüylə, Balaca Fuadla, həyatda qarşılarına dəqiq
məqsədlər qoymuş və bu məqsədlərə çatmış adamlarla düz
gəlməyəcək. Bunu şüurla başa düşürdü Fuad, amma başa düşsə
də qəlbən ağrıyırdı. Bir var şüurun, beyinin, məntiqin dəlilləri,
bir də var ürək qanunları, hisslərin müvazinəti... Soyuq şüur
mühakimə yürüdür ki, adamlardan, yaxşılıq belə elədiyin
insanlardan qorun, məsafə saxla, çomağını əldən qoyma.
Amma bunu nəzəri, mücərrəd cəhətdən dərk edirsən.
Fikirləşirsən ki, day içində möhkəm qala tikmisən, heç bir acı
söz, heç bir tikan, heç bir gizli ox sənə xətər gətirə bilməz.
Amma bu mücərrəd şüur qalaları real hisslərin seli qarşısında
nə qədər gücsüzdür, üfürsən yıxılandır... Ümumi yox, konkret
516
bir bədxahlıqla rastlaşdınmı, ürəyinə batan iynələrin ağrısını
duydunmu — bütün o abstrakt müdafiə sədlərin alt-üst olur,
dağılıb puç olur... Görürsən ki, ilahi, içində heç bir, səngərin-
süpərin yox imiş, ehtiyatında heç bir padi-zəhr
saxlamayıbsanmış... Yenə deyəsən, Oqtayla danışıram, Oqtayla
mübahisə edirəm. Nə olub belə? Niyə Oqtay bu gün, yəni tək
elə bu gün yox, bir çox vaxtlarda mənim görünməz daxili
opponentimə çevrilir?
Elə bil bütün bunlar — Oqtayın atmacaları, bu günün bütün
başqa hadisələri, görüşləri, yaddaşa soxulmuş xatirələri —
axşamkı tədbirin, axşamkı yeni həyat pilləsinin, yüksəliş
astanasının var-yox sevincini, ləzzətini, dadını qaçırtmışdı.
Fuad özünü hədəfə dürüst nişan alınıb atılmış, dəqiq tuşlanmış,
amma mənzili düz hesablanmamış güllə kimi duyurdu.
Şübhəsiz, mənzilə çatacaqdı, hədəfə toxunacaqdı, amma
çataçatda, dəyədəydə elə bil bütün hərəkət qüvvəsini, atım
enerjisini itirmişdi. Heyi qalmamışdı... Heysizləşmiş güllə.
Gücdən düşmüş güllə. Pulya na izlete...
Maşın şəhərin hündür yerindən aşağılara endikcə Fuad
qarşısında açılan mənzərəyə baxıb düşünürdü. Bir müddətdən,
bəlkə bir neçə gündən, bir neçə həftədən, ya ən uzağı, bir neçə
aydan sonra bu şəhərin tikilib ucalması, sökülüb-qurulması,
dəyişdirilməsi, böyüməsi, genişləndirilməsi onun — Fuadın
əlində olacaqdır. Hər halda bu məsələləri həll edən, şəhərin
inkişaf yolunu müəyyənləşdirən əsas şəxslərdən biri olacaqdı
Fuad. Məsələ yüzdə doxsan doqquz faiz həll olunub, bu gün
axşam da yaxşı çıxış eləyəcək, bunu ki o bacarırdı, vəssalam...
Əlbəttə, onun haqqındakı müsbət fikir — bir bugünkü çıxışla
bağlı deyildi, Fuadın illər boyu addım-addım getdiyi, pillə-pillə
qalxdığı yolun məntiqi nəticəsi idi. Onun işinə, enerjisinə,
təşkilatçılıq bacarığına, müasir savadıma-biliyinə verilən
qiymət idi.
...və Fuad onu da fikirləşirdi ki, haçansa, ciblərini
qovrulmuş tumla doldurub, çırtlaya-çırtlaya gecə-gündüz Bakı
517
küçələrini hadırlayanda, xoruz banında Asyagildən çıxıb
evlərinə gedəndə, Bayıldan, Çəmbərəkəndədək piyada
addımlayanda xəyalında qurduğu proyektlərin, düşüncəsində
tikdiyi və sökdüyü evlərin, bütöv məhəllələrin, açdığı
prospektlərin, saldığı meydanların, təsəvvüründə ucaltdığı
binaların, şəhərin bütün görünüşünü dəyişdirəcək yeni
siluetlərin — indi real gerçəkliyə, həyata keçirilməsinə çatmış,
nail olmuş kimidir. Bu nailiyyət, bu çatım — həyatda Fuadın
ən böyük qələbəsidir. İndi bütün bu xəyali planları — şübhəsiz,
real imkanlardan doğan müəyyən təshihlərlə, həyata keçirmək
onun, Fuadın əlindədir.
...və ən qəribəsi buydu ki, həmin gerçəkliyə çatmış xəyallar,
arzu olaraq qaldığı vaxtlar onu ruhlandırdığı qədər
fərəhləndirmirdi indi. Ona gənclik xülyalarının verdiyi cazibəli
sevinci bəxş edə bilmirdi. O vaxtkı hissləri, başgicəlləndirən
duyğuları yadındaydı, amma qəlbində deyildi, onları düşünüb
xatırlaya bilərdi, amma yenidən eyni çılğınlıqla duyub yaşaya
bilməzdi. Niyə belə olsun? Bu barədə macal tapıb əməlli-başlı
fikirləşmək lazımdır.
Maşın idarənin qabağında dayandı.
Nelli:
—Əhməd Nəzəroviç xahiş elədi gələndə ona dəyəsiz, —
dedi.
Fuad rəisin kabinetinə keçdi. Əhməd Nəzəroviç Nazirlər
Sovetindəki görüşündən danışırdı. Əlbəttə, yenə heç bir
məsələni fərri həll eləyə bilməmişdi. Fuada elə gəldi ki, Əhməd
Nəzər öz iqtidarsızlığını artıq özü də dərk edir, yavaş-yavaş
başa düşür ki, iş qardaşının vəzifədən gedib-getməməsində
deyil, iş ondadır ki, Əhməd Nəzərin özünün dövranı çoxdan
keçib, meydan Əhməd Nəzərlər meydanı deyil. Fuad otaqdan
çıxarkən Əhməd Nəzər:
—Dəfnə getmişdin? — deyə soruşdu. — Mən yubandım,
gedə bilmədim. Yazıq Fuad Salahlı... Əşşi...
Sabir hesabları bitirib gətirmişdi, Fuadın stolunun üstünə
Dostları ilə paylaş: |