Saçmalıklar Çağı
Yüklə 1,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
Beriki asık suratla evetliyor. "İşte bunlarla uğraşıyoruz." Susup kaka tesislerinden mahrum edilmiş çocuklarına bakıyorlar. Çocuklardan biri uyuyor, diğeriyse uyanık ama kendisini bırakmış, belli belirsiz, aldırışsız gülümsüyor. Gökyüzü fazla dikkat çekmeden kararıyor. Ama sokağın karşısındaki reklam panosunda yakışıklı bir spor yıldızı parlak güneş ışığı altında tembelce oturuyor; tik ağacından oyulmuşu andıran bedeni yağlanmış, ışıldıyor. Altın rengi bacaklarını, dar beyaz şortunda kendini iyice belli eden hayvansı şişliği göze sokarcasına açmış. Kasım göğü karardıkça korkunç gerçek netleşiyor. Burada hiçbir şey olmuyor ve olmayacak. Yaşam, tüm ihtişamlı parıltısıyla başka bir yerde... Herkesin böyle günleri vardır ve çoğu insan için bütün yıl Kasım akşamüzeri gibi geçer. Yaşanan duygular cisimsizlik, acizlik ve değersizliktir. Dünya grileşip sasılaşmakta, afili yürek kurşuna dönmektedir. Bu tür duyguların kaynaklarından biri alışkanlıktır. Tekrar ve aşinalık algıyı öldürür ve deneyimi azaltır. Sorunsa alışkanlıkların gerekliliğidir. Bazıları, mesela çalışma ritüelleri, kaçınılmazdır. Diğerleriyse, kimse sürekli
yenisini yaratamayacağından, edinilmek durumundadırlar. Alışkanlıklardan tümüyle
arınık yaşamak, tümüyle alışkanlıklar içinde yaşamak kadar fecidir. Ama potansiyelin günümüzdeki abartılışı aşina deneyimlerin değerlerinin düşürülmesini şiddetlendiriyor. Biteviye hüsranla karşılaşan ve biteviye yenilenen sürekli bir beklenti halinde, farkında olmadan yaşama eğilimini ilk kavrayan ve bu tür tavrın yaşanan şimdinin takdir edilmesini nasıl zorlaştırdığını ilk kavrayan Schopenhauer'di. Çağın denizkızı şarkıları, kovaladıkları tavşanı asla yakalayamayacaklarını ya da tavşanın sahteliğini asla anlayamayacaklarını bilmeyen yarış köpekleri misali farkına varışın her daim arkasından koşan bu beklenti içinde yaşama eğilimini azdırıyor. Sürekli beklentilerle dikkat dağılmasından kaçınmak gittikçe daha da zorlaşıyor. Arzular tarihte hiçbir zaman bugünkü kadar çabuk unutulmamış, doyum veya alışkanlıkla sıfırlanmamış ve üzerlerine acil yeni istekler bu denli çabuk yazılmamıştı. Herhangi bir şeye neden feci arzu duyulduğunu hatırlamak müthiş çaba gerektiriyor artık. Üçüncü seviyeye, daha rahat programa, daha uzun tatillere ve üniversite öğretmenliğinin daha yüksek entelektüel tatminlerine ulaşmak için yıllarca ikinci eğitim seviyesinde didindim. Tabii işin içinde züppelik de vardı. Öğretim görevlisi statüsüne hasret çektim ve basit bir öğretmen
olmanın kepazeliğine içerleyip durdum. Ama başvurudan çok şansa üniversite seviyesine yükseldiğimde, bir-iki yıl içinde uygar dünya çekiciliğini yitirmeye başladı ve kendimi diğer herkesle birlikte öğrencilerin tembelliğinden, yönetimin çıkarcılığından ve acımadan artan idari yüklerden yakınır buldum. Eskiden öylesine biteviye ve şiddetli duyduğum arzuyu hatırlamam ve arzunun nedenlerinin geçerliliklerini koruduklarını fark etmem epey zaman ve çabamı aldı. Cennetteydim yahu! Doğrudan deneyim aynı zamanda bir meta seviyede yaşamanın getirdiği fırsat çokluğunun eliyle de değer yitiriyor. Teknoloji sayesinde bugün insanlarla karşılaşmaya, göz göze gelmeye bile gerek kalmadan tanışmak, arkadaşlık kurmak, sevişmek, çalışmak hatta insanları öldürmek mümkün. Bu durum gerçekliği azaltmakta ve yanılsamayı teşvik ediyor. Potansiyel ve beklentiye yapılan çağdaş vurgu da düşünülürse, günümüzde yaşanan fanteziye yöneliş hiç şaşırtıcı değil. Hollywood elbette yüz yıla yakın süredir fantezi satıyor. Ama geçmişte filmler gerçek dünyaya yakın ortamlarda gerçek insanlara yakın şeyler sunarken yakın dönemde Yıldız Savaşları, Yüzüklerin Efendisi ve Narnia serilerinde olduğu gibi çizgi roman karakterlerine ve hayali dünyalara eğilim arttıkça arttı. Bundan çıkan sonuç, sinema hayranlarının süper kahraman olsalar bugünün gerçek dünyasında mutlu olacakları, olamıyorlarsa bambaşka bir dünyaya geçmek için dolaba dalmayı yeğleyecekleridir. Bir diğer önemli gelişmeyse, kişiyi gaddar ordular kurmaya teşvik eden bilgisayar oyunları ve tasarlanabilen beden ve cinsel organlarla seks yapılabilen web siteleri üzerinden kullanıcı-yönelimli fantezi alanındaki muazzam ve devam eden büyümedir. 1970'lerdeki özgürleşme hareketinin hedefi kişinin kendisi olabilmesiydi ama bunun feci zorluğu ortaya çıktı. Yeni özgürleşme, bir başkası olmak artık. Kazanılan muazzam gelir, üniversitelerin oyun programcılığı diplomaları sunması ve ciddi gazetelerde oyunların ciddi Avrupa sanat filmlerine eşdeğer incelenişleriyle birlikte (görünüşe göre en önemli nitelik "içine alabilme" yani oyunun kişiyi gerçek yaşamdan uzaklaştırabilme becerisi) oyun sanayisinin saygınlığını garantiledi. Spor, çocuk oyunları ve film bağlantılı olanlar dışında bu oyunların çoğunun temelinde, genellikle kılıç veya makineli tüfek seçeneklerinin sunulduğu güç, şiddet ve yıkım fantezileri var (gerçi "katliamda yaratıcılık" da hayranlık topluyor. Guardian'dan bir oyun inceleyicisi, sağ kolunun yerine elektrikli testere takılmış kahramanı öve öve bitirememişti).
Yüklə 1,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|