Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир
Yüklə 1,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yaqut (Rubin)
- Sapfirin yataqları
mavi, göy və qara rəngdə brilyantlara da rast gəlinir.
Süni yolla brilyantın rəngini 3 yolla dəyişirlər. Yüksək temperaturla, yüksək təz ‐ yiqlə və irradatsiya (subatom hissəciklərinin şüalanması yolu ilə) yolu ilə brilyanta müxtəlif rənglər verilir. Brilyant nə qədər rəngsiz olsa, bir o qədər dəyərli hesab olunur. Brilyantın çəkisi karatla ölçülür. 1 karat 0.2 qrama (200 mq) bərabərdir. Kütləsinə görə brilyantlar kiçik (0.29 karata kimi olanlar), orta (0.30 ‐dan 0.99 karata qədər olanlar) və böyük (1 karat və ondan çox olanlar) karatlı brilyant‐ lar qrupuna bölünürlər. Brilyantın karatı artdıqca, qiyməti də artır. Brilyanta, əsasən, şəffaflığına görə qiymət verilir. Təbii daş olduğuna görə brilyantın tərkibində kiçik qaramtıl hissəciklər olur. Bu hissəciklər nə qədər kiçik və görünməz olsa, brilyantın qiyməti bir o qədər baha olar. Brilyant almazın emalından sonra əmələ gəlir. Dünyada elə brilyantlar mövcuddur ki, onlar tarixdə buraxdıqları izlərə görə çox məşhurdurlar. Məsələn: • Yaşıl Drezden – açıq‐yaşıl rəngdə qü‐ sursuz keyfiyyətə malik brilyantdır. Bu brilyant Drezdendə saxlanılır və 41 karatdır. • Xoupun almazı – çox nadir dərin sapfir rəngində olan bu brilyant, həm də düzgün praporsiyaya malikdir. 1830‐cu ildə onu zinət əşyalar kolleksioneri bankir Xoup auksionda əldə etmişdir və brilyanta öz adını vermişdir. 1958‐ci ildən Vaşinqtonda saxlanılır və 44.5 karatdır. Hesab olunur ki, bu daş bədbəxtlik gətirir. • Kullian I – Şəffaf və rəngsizdir, damcıya oxşar formaya malikdir. Dün ‐ yada mövcud olan ən böyük almaz dır. Təqribən 530.2 karatdır. Bu brilyant hal‐hazırda Tauerdə (Londonda) saxla ‐ nılır. O VII Eduardın skipeterini (hökm ‐ dar əsasını) bəzəyir. • Sansi – damcıya oxşar formadadır. Solğun sarı rəngdədir və 55.23 karat dır. Markiz Nikolya de Sansi onu İspani ‐ yadan qaçan Portuqaliya şahza də sin ‐ dən almışdır və sonralar brilyanta onun adı verilmişdir. Sansi hal‐hazırda Luvrda saxlanılır. • Tiffani – 128.51 karatdır. Parisdə hazır ‐ lanmış bu brilyant «Tiffani» firması tərəfindən əldə olunmuşdur. Hal‐ hazırda Nyu‐York şəhərindədir. • Koxinur – 180.93 karatdır. Bu brilyant 1300‐cü ildən bəri mövcuddur. Әvvəl ‐ lər üzərində sarımtıllıq olsa da, son‐ radan təraşlama nəticəsində ideal vəziy yətə çatdırılmışdır. Hal‐hazırda Britaniya kraliçası Yelezavetanın tacını bəzəyir. Tauerdə (Londonda) saxlanılır. • Kullian VI – Dünyada ən böyük olan 3106 karat məşhur Kullian brilyantının 105 hissəsindən biridir. Təqribən 63.6 karatdır. 1911‐ci ildə Kraliça Merinin tacına taxılmışdır. Hal‐hazırda Tauerdə (London) saxlanılır. • Nassak – 43.88 karatdır. İlkin formada 90 karat olmuşdur və Bombeydə (Hindistan) Nassak şəhərində Şivanın kilsəsində saxlanılırdı. 1853‐cü ildə ingilislər Hindistanı işğal etdikdə Nassakı qənimət kimi götürmüşdülər. 1927‐ci ildə Nyu‐Yorkda ona zümrüd forması verildi. Hal‐hazırda ABŞ‐da şəxsi kolleksiyada saxlanılır. • Şahın almazı – 88.7 karatdır. Mənşəcə Hindistan brilyantıdır. Hal‐hazırda Ru ‐ siya Federasiyasının «Almaz Fondu»nda saxlanılır. • Florentiets – 137.27 karatdır. Sarı limon rəngindədir. 1657‐ci ildən bəri Floren‐ siyada Medici ailəsinə məxsus olub. XVIII əsrdən Habsburqerin tacına bər ‐ kidilmişdir və bəzək sancağı kimi istifadə olun muşdur. II Dünya mühari ‐ bə
sin dən sonra bu brilyantın taleyi məlum deyil.
Zərgərlikdə işlədilən ən bahalı daşlardan biridir. Daşın tərkibində alüminium‐oksid var, bu da korundun bir formasıdır. Sərtliyinə görə yaqut almazdan sonra ikincidir. Rubinin qır ‐ mızı rəngin çalarlarında olması onun tərki ‐ bində xromun olmaması ilə bağlıdır. Başqa rənglə rənglənmiş olan korund sapfir adlanır. Onu sirkonla, müxtəlif – daha zəif sərtliyi olan daşlarla, şpinel və qranatla səhv salmaq olur. Sapfirdən fərqli olaraq, təbii rubin ulduzşəkilli ola bilir. Mineralogiya baxımından rubin, ko‐ rund mineralının alüminium‐oksidi ilə bir ləş miş qırmızı rəngli formasıdır ki, bu da təbiətdə yetərincə geniş yayılıb. Rubin haqda ilk məlu ‐ matlar b.e.ə. VI əsrə aiddir. Dünyanın müxtəlif yerlərində əldə olunan rubin qırmızı rəngin müxtəlif çalarlarını daşıyır. Әn bahalısı mavi çalarları olan tünd‐qırmızı rəngli birmansk ru‐ bini; bənöv şəyi rəngə çalan vyetnam rubini; narıncıya çalan siam rubini; qəhvəyi – qırmızı rəngli tayland rubini; moruğu rəngli seylon rubini hesab olunur. Qədim rus müalicə kitablarında yazılıb: «.... kim özü ilə yaqut (rubin) gəzdirərsə qorxu lu və pis yuxular görməz, parlaq işıqda gözü qamaşan adam yaqutu gözünə sürtərsə, rahat olar və s...» Sapfir Sapfir korund daşının bir formasıdır. Sapfirlə ehtiyatlı olmaq lazımdır, cüzi qızdırmaq onun rənginin dəyişməsinə gətirib çıxarır. Təbii sapfirlərin içərisində qalloid maddələrin möhtəviləri müşahidə edilir. Göy sapfir yük ‐ sək temperaturda öz parlaqlığını itirir, bunun üçün onunla ehtiyatla davranmaq lazımdır. Göy və ulduzvari sapfirlər ən bahalı sayılır. Dünyada ən keyfiyyətli və bahalı sapfirlər məşhur Hindistan sapfirləridir.
Göy sapfir: Afrika (Tanzaniya, Nigeriya, Mada qaskar, Keniya, Malavi), Avstraliya, Bra ‐ ziliya, Myanma (Birma), Pakistan (Kəş mir), Şri‐Lanka, Tayland, ABŞ (Montana)
/ Elmi‐kütləvi jurnal / 1 (05) 2014 Yüklə 1,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|