Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.4. Amerikan Hegemonyasında Irak ve Göçler (1991-2003)
180
kiĢiden az Iraklının bulunduğu Ģehir sayısı 29‟dur. Haritanın geneline bakıldığında, Iraklı göçmenlerin akın akın Türkiye‟ye dağıldıkları ve herhangi bir iklim Ģartı gözetmedikleri söylenebilir.
Irak‟tan Türkiye‟ye gelen Türk göçmen sayısında 1991 yılından itibaren bir artıĢ olmuĢtur. Bu dönemde Kuveyt‟i iĢgal eden Irak‟a karĢı BM kararı ile yapılan müdahale ve sonrasında yine BM‟nin Irak üzerinde uygulamaya koyduğu ambargo kararı, siyasi sorunlar ve ekonomik sıkıntılar dolayısıyla daha fazla göçe neden olmuĢtur 99 . Bu tarihte Türkiye‟ye gelen Türklerin birçoğu kolayca oturma izni elde edebilmiĢtir. Zira 1991‟de yapılan bir düzenlemeye göre; Türkiye‟de birinci ya da ikinci derece akrabası olan ve geçimlerini garanti etmek için yeterli ekonomik kaynaklara da sahip olan insanlara oturma izni verilmiĢtir. Böylece, yakınlarını ya da uzak akrabalarını kolayca seferber edebilen Türkler oturmaya hak kazanmıĢtır. Ayrıca, 1991 yılında sığınma arayanların bazıları çok iyi eğitilmiĢ profesyonellerdi. Onların büyük bir çoğunluğu Türkiye‟nin güneydoğusunda kısa bir kalıĢtan sonra evlerine geri dönerlerken, çok önemli sayıda insan Türkiye‟de kalmaya devam etmiĢtir 100
. Iraklı Türklerin % 80‟i 1990‟dan sonra göç etmiĢtir. 1991 yılında yaĢanan yoğun dıĢ göç, daha sonraları bir miktar azalmıĢsa da günümüze kadar devam etmiĢtir. Bu göçmenler serbest göçmen statüsüyle iskân edilmiĢlerdir.
98 DĠE, 1990 Genel…, Ankara 1993. 99 E. Tok, a.g.t., s. 104. 100 D. DanıĢ, a.g.m., s. 517-518. Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 181 1.4. Amerikan Hegemonyasında Irak ve Göçler (1991-2003) Körfez SavaĢı ile baĢlayan ve ABD iĢgaliyle devam eden süreç, Irak topraklarını güvensiz kılmıĢ ve bu durum binlerce insanın ülkeyi terk etmesine yol açmıĢtır 101 . BM Güvenlik Konseyinin 6 Ağustos 1990‟da aldığı 661 Sayılı ambargo kararı, Irak‟la her türlü ticareti yasaklayınca, yıllarca sürecek ve Irak halkını daha da periĢan edecek ticari ve ekonomik ambargo dönemi de baĢlamıĢtır 102
. Irak hükümeti bu uluslararası ambargo karĢısında halkı besleyebilmek amacıyla gıda maddelerini karneye bağlamıĢtır 103 .
bölgedeki Kürtleri ve Türkleri kendilerini Arap olarak kaydettirmeleri için zorlamıĢtır. Bunu yapmadıkları takdirde Güney Irak‟a sürülecekleri tehdidinde bulunmuĢtur. 1997 Nüfus sayımı öncesi güvenlik güçleri, Arapların dıĢındaki bütün milletlere “Ulusal Kimlik DeğiĢtirme” diye adlandırılan formlar dağıtmıĢtır. Forma düĢülen bir notta kendilerini Arap olarak kaydettirmeleri istenmiĢ, daha önceden yanlıĢlıkla Türk olarak yazdıklarını ise not düĢerek eklemelerini talep etmiĢlerdir. Bunu kabul etmemek bölgeden sürülmekle eĢ anlamlıydı 104 .
değiĢtirmek amacı ile Türk ve Kürt ailelere zorunlu göç uygulanarak bölgeden uzaklaĢtırılmıĢlardır. Ekonomik ve stratejik önemi olan Kerkük‟te uygulanan kaba kuvvete dayalı yöntem, eskilere dayanmakla beraber, bu yöndeki uygulamaların dozu ve hacmi 1997‟de artmıĢtır 105 .
arazilerini istimlak etmiĢ, mülk sahiplerine sadece bir yılın ürün bedeli kadar sembolik bir bedel ödenmiĢtir. El konulan tarım arazileri özellikle Altunköprü ve Tuzhurmatu arasındaki verimli tarım arazilerini kapsamıĢtır. Arazilerin büyük bölümü, Saddam ailesi mensupları ile yönetime yakın kimselere tahsis edilmiĢtir. Mülkiyeti Türk çiftçilere ait Türkalan bölgesindeki arazilerin tamamına el konulmuĢ, halk yerinden edilerek Tikrit yakınlarındaki kampa sevk edilmiĢtir. Bu bağlamda, 13 Mayıs 1997‟de 1.300 Türk ve Kürt aile Kerkük‟teki evlerinden uzaklaĢtırılmıĢtır. 27 aileden oluĢan ilk grup 20 Mayıs
101
E. Tok, a.g.t., s. 88. 102
B. N. ġimĢir, a.g.e., s. 199; Anthony Arnove, KuĢatma Altında Irak, (Çev.: Mehmet Harmancı), Ġstanbul 2001, s. 191. 103 A. Arnove, a.g.e., s. 191. 104 N. Talabani, a.g.e., s. 52. 105 “Irak Türklerinin…”, www.iraqiTurkman, E.T.: 29.11.2010. 182
1997 günü Süleymaniye yakınlarındaki Çemçamal‟a sığınmıĢtır. Bunların gayrimenkullerine ait belgelere ve gıda dağıtım karnelerine el konulmuĢtur. Ayrıca, 400 aileye de Güneye veya Kuzeye gitmeleri için tebligat yapılmıĢtır. Güvenlik Kuvvetleri, arama yapmak gerekçesi ile Kerkük‟te evlere baskınlar düzenlemiĢtir. Bu baskınlar sistemli ve yaygın olarak yapıldığı gibi, bazen de gecenin geç saatlerine denk getirilmiĢtir. Böylece, ailelere baskı yapıp göç etmeleri sağlanmıĢtır. 106
Diğer taraftan, Nisan 1997 tarihinde Türk ve Kürtlerden oluĢan 1.500 aile Hanekin‟den, 80 aile de Kerkük‟ten göç ettirilmiĢ, kadınlar dayak ve hakarete maruz kalmıĢtır. Göç kararına uymayan bazı erkekler tutuklanmıĢ, ailelerin Kuzeye gitmelerine izin verilmeyerek, ülkenin güney ve batısına gitmeye zorlanmıĢlardır 107 . Bu baskılar 1997 yılı boyunca devam etmiĢ ve Kerkük‟te önce 1.129 kiĢiden oluĢan 129 aile ve daha sonra 55 aile göç ettirilmiĢtir 108 . Bu ailelerin çoğu Türkiye‟ye iltica baĢvurusunda bulunmuĢlardır. Ancak, iltica talebinde bulunanların durumları ayrıntılı bir incelemeden sonra neticelendirilmiĢtir. Resmi kayıtlara göre, 1995-2000 yılları arasında Türkiye‟ye 2.679 erkek ve 1.938 kadın olmak üzere toplamda 4.617 Iraklı göç etmiĢtir 109 .
ve siyasal belirsizliği de beraberinde getirmiĢtir 110
. Bunu ortadan kaldırmak üzere BM Güvenlik Konseyi 14 Nisan 1995‟te aldığı 986 sayılı kararla „Gıda KarĢılığı Petrol‟ programını baĢlatmıĢtır. Karara göre Irak halkının insani gereksinimlerini karĢılamak amacıyla 90 günde 1 milyar dolarlık petrol ihraç etmesi, ancak bunun önemli bir kısmının Kerkük-Yumurtalık boru hattından yapılması ve Türkiye‟nin de BM Yaptırımlar Komitesi‟nin öngördüğü oranlarda petrol boru hattının kullanılması karĢılığı olarak petrol almasına izin verilmesi öngörülmüĢtür 111 . Bu, Irak‟taki insani krizi yumuĢatmak için alınmıĢ geçici bir tedbir olup, normal ekonomik etkinliğin yerini tutmamıĢtır. Program, Irak‟ın sınırlı bir ortamda petrol ihraç etmesini sağlamıĢtır. Elde
106
“Irak Türklerinin…”, www.iraqiTurkman, E.T.: 29.11.2010. 107
“Irak Türklerinin…”, www.iraqiTurkman, E.T.: 29.11.2010. 108
“Irak Türklerinin…”, www.iraqiTurkman, E.T.: 29.11.2010. 109
Verilen rakamlar 2000 Genel Nüfus Sayımı‟ndan derlenmiĢtir. Bkz: DĠE, 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Ankara 2003; TUĠK, “Ülkelere Göre YurtdıĢından 1995-2000 Yılları Arasında Gelen Göç”, www.tuik.gov.tr, 15.04.2010. 110 V. Akyıldırım, a.g.t., s. 44. 111 Mustafa Dizbay, “II. Körfez SavaĢı Sonrasında Meydana Gelen GeliĢmeler ve Irak‟ın ĠĢgali”, www.orsam.org.tr/tr/yazilar_Yazdir.aspx?ID=449, E.T.: 13.05.2011.
Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|