Teqvim-2015. pdf

240
Tarixdə bu gün
Ginnesin rekordlar kitabı 
1955
AV
Q
U
S
T
Ginnesin Rekordlar Kitabı (ing. 
The Guinness Book of Records) in-
sanlar tərəfindən göstərilən və təbiətdə 
qeydə alınan ən yüksək nəticələri ümu-
miləşdirən məcmuədir. İlk dəfə 1955-ci 
ildə İrlandiyanın “Ginness” pivə zavo-
dunun sifarişi ilə nəşr olunmuşdur.
“Ginness” pivə zavodunun direk-
toru Hyu Biver 4 may 1951-ci ildə 
tanışı ilə birlikdə ova çıxmış  və ovda 
onların arasında qızılı cüllütün, yox-
sa  şotland tetra quşunun daha sürətlə 
uçması barədə mübahisə düşmüşdür. 
Həmin vaxt bu barədə soraq kitabı ol-
madığına görə, kimin haqlı olduğunu 
müəyyənləşdirmək mümkün olmamış-
dur. Bundan sonra ser Hyu belə bir so-
raqça tərtib etdirməyi qərara almışdır. 
İdeyanı həyata keçirmək üçün o, bu işi 
Londonda məlumat agentliyi saxlayan 
Norris və Ross Makuirter qardaşlarına 
tapşırmışdı.
1954-cü ildə soraq kitabının ilk va-
riantı hazırlanmış  və 1000 nüsxə pul-
suz paylanmışdır. 1995-ci il avqust 
ayının 27-də isə kitab formasında 197 
səhifəlik ilk nəşri çap edilmiş və pulla 
satılmağa başlamışdır və Milad bayra-
mı ərəfəsində İngiltərədə ən çox satılan 
kitablar siyahısında ön sıraları tutmuş-
dur. 1956-cı ildə rekordlar kitabı ABŞ-
da 70 min nüsxə ilə satışa çıxarılmışdır. 
Birinci kitabın nəşri üçün pivə zavodu-
nun sahibi tərəfindən “Guinness World 
Records Limited” şirkəti yaradılmış, 
sonradan kitabın çap hüququ bir neçə 
dəfə satılmışdır.
1995-ci ildə kitabın konsepsiyası 
dəyişmişdir. Yalnız mətndən ibarət olan 
kitab şəkilli alboma çevrilmişdir. Albo-
mun özü də rekorda imza atmışdır. Ha-
zırda “Ginnessin rekordlar kitabı” dün-
yanın 100-dən çox ölkəsində, 24 dildə 
çap olunur. O, kitab ticarəti tarixində 
ən uğurlu kommersiya nəşriyyatıdır. 
2003-cü ildə o 100 milyon tirajla satıl-
mışdır. Kitab sahibləri iddia edirlər ki, 
onlar müəlliflik hüququ ilə qorunan ən 
çox satılan kitabdır.
Azərbaycanla bağlı rekordlar: 
28 oktyabr 1995-ci ildə “Ulduz” və 
“Nərimanov” stansiyaları arasındakı 
tuneldə qatarın alışması  nəticəsində 
300 nəfər həlak olmuş, 400 nəfər isə 
xəsarət almışdır. Bu qəza “Ginnes Re-
kordlar Kitabı”na  ən dəhşətli metro 
qəzası kimi düşmüşdür.
Cəbrayıl rayonunda anadan ol-
muş, hazırda Belçikada yaşayan və 
həyatının 25 ilini qrafika sənətinə  və 
kölgə  rəsmləri çəkməyə  həsr etmiş 
Fəxrəddin Vəliyev 2004-cü ildə adı 
“Ginnesin Rekordlar Kitabı”na düş-
müş ilk azərbaycanlıdır. O, 5 dəqiqəyə 
20 nəfərin siluetini çəkməklə bu şərəfə 
nail olub.
Lənkəran rayonunun Aşağı Nüvədi 
kənd sakini 7 yaşlı  Ələsgər Rəhim 
oğlu Həsənzadə “Ginnesin Rekordlar 
Kitabı”na düşən ən azyaşlı şəxsdir. O, 
1 saat 45 dəqiqə ərzində barmaqlarının 
ucu ilə sinəsini yerə vurmamaq şərti ilə 
3 min dəfə qalxıb enmişdir. 
12
27
Ə d ə b i y y a t
Məmmədova, S. Dünya-
nın ən çox nəşr olunan 
kitabı: “Ginnesin rekordlar 
kitabı”nda azərbaycanlı 
rekordçuların da adla-
rı var /S.Məmmədova                    
//Mədəniyyət.-2011.- 5 
oktyabr.- S.15.
Книга рекордов Гиннесса. 
1988 /[pедакторы 
А.Рассел, Н.Маквиртер]; 
Перевод с англ. 
С.Федотова.- Москва: 
Сов. Россия, 1989.-352 с.
Guinness World Records 
2013.-U.K.: Bantam Books, 
an imprint of The Random 
House Publishing Group, 
2013.- 606 p.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.azterm.az
www.aztv.az
www.files.preslib.az
60
illiyi

---

241
Tarixdə bu gün
Qubadlı rayonunun 
işğalı günü
1993
AV
Q
U
S
T
Qubadlı rayonunun 31 avqust 1993-
cü il tarixində ermənilər tərəfindən iş-
ğalından artıq 22 il ötür.
Qubadlı rayonu 1933-cü ildə ya-
radılmışdır.  İnzibati mərkəzi Qubadlı 
şəhəridir.  İnzibati bölgüsünə 1 şəhər, 
93 kənd, 31 inzibati-ərazi dairəsi aid 
idi. Qubadlı rayonu şimaldan Laçın, 
cənubdan Zəngilan, şərqdən Xocavənd 
və  Cəbrayıl rayonları, qərbdən 
Ermənistanla həmsərhəddir.
Qubadlının iqtisadiyyatının  əsasını 
taxılçılıq, heyvandarlıq, tütünçülük, 
baramaçılıq və üzümçülük təşkil etmiş-
dir. Rayonda 27-si mexanikiləşdirilmiş 
olan 31 süd-əmtəə ferması mövcud ol-
muşdur. Rayonda üzümün ilkin ema-
lı üzrə 2 zavod fəaliyyət göstərmişdi. 
Tam gücü ilə  işləyən asfalt zavodu 
təkcə Qubadlıya deyil, eyni zamanda 
qonşu rayonlara da xidmət etmişdir. 
Daş karxanası və mərmər sexi əhalinin 
tələbatını əsaslı şəkildə ödəmişdi. Qu-
badlıda 21 rabitə müəssisəsi var idi. 
8 avtomat stansiyası quraşdırılmışdı. 
1950 nömrəlik həmin stansiyalar gecə-
gündüz xalqın xidmətində dururdu.
Ümumiyyətlə, Qubadlı rayonun-
da 62 idarə  və müəssisə  fəaliyyət 
göstərmişdir.
Rayonun 33 səhiyyə müəssisəsində 
56 həkim və 511 orta tibb işçisi fəaliyyət 
göstərirdi. 4 xəstəxana, 5 həkim ambu-
latoriyası, 54 feldşer-mama məntəqəsi, 
4  əczaxana  əhalinin sağlamlığının 
keşiyində durmuşdu. Rayon gigiyena-
epidemiologiya mərkəzi və profilaktik 
dezinfeksiya şöbəsi yüksək səviyyədə 
iş aparırdı.
Erməni işğalçıları Qubadlıda 94 
kənd və qəsəbəni, 205 mədəni-məişət 
obyektini, 12 tarixi abidəni yandır-
mış və talan etmişlər. İşğala qədər 33 
800 nəfər  əhalisi olan Qubadlıda 21 
orta, 15 səkkizillik, 15 ibtidai məktəb, 
7 məktəbəqədər təhsil müəssisəsi 
fəaliyyət göstərir, bu təlim-tərbiyə 
və  təhsil müəssisələrində 1280 nəfər 
müəllim çalışırdı. Qubadlının işğa-
lı zamanı ermənilər 5 mindən çox 
nadir eksponat saxlanılan Qubadlı 
Tarix-diyarşünaslıq Muzeyini də talan 
etmişlər. 
IV  əsrə aid “Gavur dərəsi”ndəki 
ibadətgah, 5-ci əsrə aid “Qalalı” və 
“Göyqala” abidələri, 14-cü əsrdə tikil-
miş “Dəmirçilər” türbəsi, Hacı  Bədəl 
körpüsü, Laləzar körpüsü, eləcə  də 
Əyin, Yusifbəyli, Seytas, Qarağaclı, 
Xocamsaxlı kəndlərindəki digər tarixi 
abidələr hazırda işğal altındadır.
Rayonda 111 mədəni-maarif müəs-
sisəsi, o cümlədən 60 kitabxana, 10 
mədəniyyət evi və 28 klub, 6 avto-
klub olmuşdur. Qubadlı uğrunda gedən 
döyüşlərdə 54 nəfər şəhid olmuş, Qa-
rabağ müharibəsində isə Qubadlının 
ümumilikdə 232 sakini şəhid, 146-sı 
əlil olmuşdur.
22 ildir ki, rayonun 30 min əhalisi 
məcburi köçkün həyatı yaşayır.
31
Ə d ə b i y y a t
Bəşəri, K.Gözümüzün 
Qubadlı qarası    /K.Bəşəri; 
red. Əliyeva Ş; rəssam 
E.İbrahimoğlu.- Bakı: Adi-
loğlu, 2005.- 180 s.
Şahmar, E.Ocaq yanğısı  
/E.Şahmar; red.: H.Əfəndi, 
A.Eldaroğlu.- Bakı: Nurlan, 
2004.- 584 s.
Nərimanoğlu, M. Vandaliz-
min qurbanlarına çevrilən 
abidələr /M.Nərimanoğlu                  
//Azərbaycan.- 2014.- 30 
avqust.- S.10.
Nigar. Qubadlı rayonunun 
işğalından 21 il ötür /Nigar 
//Palitra.- 2014.- 30 avqust.- 
S.11.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.az.wikipedia.org
www.kataloq.azeri.net
www.karabakhblog.com
www.milliqahraman.az
Ərazisi: 802  km² 
• 
Əhalisi: 374 00
• 
İşğal tarixi: 31.08.1993
• 

---