Tolerantliq kitab-15. indd
Yüklə 6,27 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TARİXİ-DİNİ ABİDƏLƏRİN BƏRPASI
157 Tolerantlıq: bildiklərimiz və bilmədiklərimiz 2001-ci ilin may ayında Azərbaycanda səfərdə olan II Aleksi ölkəmizdəki tolerantlıq mühitinə, necə deyərlər, heyran qaldı və səmimi etirafl ar etdi: “Burada pravoslavlar heç bir sıxışdırmaya məruz qalmadan öz dinlərinə və əqidələrinə etiqad edirlər. Hətta, bu cür şərait təəssüf ki, bəzi pravoslav ölkələrdə belə yoxdur”. Ulu Öndər Heydər Əliyev və Moskva və Ümumrusiya Patriarxı mıərhum II Aleksi Açıq deyək ki, bu gün Azərbaycanın və Azərbaycan həqiqət- lərinin beynəlxalq miqyasda təbliğinə böyük ehtiyac var. Bunun üçün ciddi işlər görüb, külli miqdarda vəsait xərcləməliyik. Ro ma Papası, Rusiya və Rum patriarxları kimi dini avtoritetlərin Azər bay- cana səfər etməsi və buradakı tolerantlıq mühitini, həqiqətləri görüb qiymətləndirməsi əslində bir neçə il ərzində görülməsi mümkün olma- yan işin və təbliğatın bir neçə gün ərzində həyata keçirilməsi deməkdir. Çunki belə nüfuzlu dini liderlər həmişə dünya ictimaiyyətinin və me- dianın diqqət mərkəzində olur, onların mövqeləri nəinki ictimai fi krə təsir göstərir, hətta, siyasi proseslərə belə təsirsiz qalmır. Bu mənada Heydər Əliyevin nüfuzlu dini liderlərin Azərbaycana dəvət edilməsi, onların səfərlərinin yüksək səviyyədə təşkili məsələsinə bu qədər əhəmiyyət verməsinə və bu addımla hansı məqsədləri hədəf seçməsinə heyrətlənməmək mümkün deyildir. Azərbaycana səfəri zamanı Ulu Öndərimizə müraciətlə “Siz bu torpaqlarda yaşayan insanların bərabər hüquqlu olmaları, öz 158 Gündüz İsmayılov dinlərinə etiqad etmələri, bərabər işləmələri və bir-birilərinə qarşı durmamaları üçün səy göstərmiş və buna nail olmusunuz” - deyən Moskva və Ümumrusiya Patriarxı II Aleksi əslində bu sözləri ilə həm Heydər Əliyevin xidmətlərini yüksək qiymətləndirdi, həm də Azərbaycanda insan hüquqlarının, o cümlədən vicdan azadlığının qorunduğunu və nəticədə ölkədə nümunəvi spesifi k bir tolerantlıq mühiti formalaşdığını təsdiqlədi. Ulu Öndər Heydər Əliyevin Roma Papası mərhum II İohann Pavellə görüşü. Roma Papasının katoliklər, ümumiyyətlə, xristianlar arasında necə böyük nüfuza malik olduğuna, yəqin ki, heç kimin şübhəsi yoxdur. O da məlumdur ki, ermənilər haqqında “yazıq, müsəlman türklərin zorakılığına və soyqırımına məruz qalmış xalq” obra- zı yaradan erməni lobbisi xristian aləmində müəyyən qədər icti- mai rəyi və siyasi dairələri çaşdıra bilib. Təsəvvür edin ki, belə bir dövrdə Roma Papası Bakıya səfərə gəlir və “Azərbaycanda dinlər arasında mövcud tolerantlıq və dözümlülük münasibətləri 159 Tolerantlıq: bildiklərimiz və bilmədiklərimiz dünyanın bir çox ölkələri üçün yaxşı nümunə ola bilər” - deyir və bu fi kirlər dünyanın ən nüfuzlu telekanallarında, qəzetlərində yayımlanır. Bu, Azərbaycanın azərbaycanlılar yox, Roma Papası səviyyəsində təbliğ olunması və onun Azərbaycan həqiqətlərinin təbliğatçısına çevrilməsi deməkdir. Ölkəmizdə səfərdə olan dini liderlərin hər birini yüksək səviyyədə qəbul etmiş Heydər Əliyev istər Azərbaycan həqiqət- lərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında, istərsə də Qarabağ münaqişəsinin həllində onların imkanlarından maksimum istifadə edilməsinə çalışırdı. Bu gün baş verən hadisələr və proseslərin ge- dişi təsdiqləyir ki, Ulu Öndərimiz müəyyən mənada istəyinə nail ola bilib. Bu mənada Rum Patriarxı I Varfolomeyin Azərbaycana səfəri zamanı buradakı tolerantlığa verdiyi qiymət də çox ma- raqlıdır: “Azərbaycanda hər kəs istədiyi dinə etiqad edir, istədiyi kimi ibadət edə bilir. Azərbaycanı çox sevdim. Bu ölkənin rifahı və xoşbəxtliyi üçün hər zaman dua edəcəyəm”. Qısa vaxtda Azərbaycanda tolerantlığın yüksək səviyyədə ol- ması həm də xarici siyasətçilərin və diplomatların etiraf etdikləri həqiqətə çevrildi. O dövrdə ATƏT-in İnsan Hüquqları və Demok- ratik Təsisatlar Bürosunun keçmiş rəhbəri Jerar Ştudman etiraf etmişdi ki, “Azərbaycanda dini dözümlülük heç də yeni konsep- siya deyildir. Bu ölkə yüz illər boyunca müxtəlif mədəniyyətlərin yanaşı yaşamasına, dözümlülüyə bariz nümunə ola bilər. Biz onu ümumi mədəni irsimizə münasibətdə nümunə göstərə bilərik”. Tolerantlığın Azərbaycan xalqının spesifi k keyfi yyəti oldu- ğu, az qala, bütün dünyanın qəbul etdiyi və məmnunluq duyduğu həqiqətdir. Onun möhkəmləndirilməsində, beynəlxalq miqyasda təbliğ edilməsində və dünyada nümunə kimi qəbul olunmasında ən böyük xidməti Heydər Əliyevə aid etmək bu böyük şəxsiyyətin halal haqqındır. 160 Gündüz İsmayılov TARİXİ-DİNİ ABİDƏLƏRİN BƏRPASI Qurub-yaratmaq bir missiya, keçmişi bərpa edib qorumaq isə başqa bir missiyadır. Hər iki missiya müqəddəsdir. Çünki ikisinin də mahiyyətində qurmaq-yaratmaq məqsədi dayanır, yaratmaq isə Ya- radana xas xüsusiyyətdir. Heydər Əliyev hər iki missiyanın uğurlu və şərəfl i daşıyıcısı kimi keçmişi bərpa edib qorumaqla tarixə sahib çıxıb, yenisini qurub-yaratmaqla isə tarixə çevrilib. Bu mənada onu keçmişi qoruyan, gələcəyi quran şəxsiyyət kimi xarakterizə etmək daha ədalətli olardı. Amma məsələnin başqa tərəfi də var: tarixi abidələri bərpa etmək keçmişə, tarixi-dini abidələri bərpa edib qo- rumaq isə həm keçmişə, həm də xalqın milli-mənəvi dəyərlərinə, konkret desək, dininə sahib çıxmaq deməkdir. Bu baxımdan tarixi- dini abidələri bərpa edərək milli-mənəvi dəyərləri qorumağı həm də Allaha xatir görülən müqəddəs iş hesab etmək olar. Ulu Öndər Heydər Əliyev tarixi-dini abidələrimizin bərpasına müvəqqəti, kampaniya xarakterli iş kimi yox, uzun müddətli din siyasətinin tərkib hissəsi kimi yanaşırdı. Ona görə, bu iş dövlətin dinə hörmətinin və xalqın milli-mənəvi dəyərlərə qayıdışı- nın göstəricisidir. Deməli, tarixi-dini abidələrin bərpası həmişə Azərbaycan dövlətinin din siyasətinin tərkib hissəsi olmalı, əsla müvəqqəti xarakter daşımamalıdır. Heç kimə sirr deyil ki, Azərbaycan müstəqilliyinin ilk illərində Ermənistanla müharibə apardığı üçün dövlət büdcəsi nin bö- yük bir hissəsi hərbi xərclərə sərf olunur, bu da əhalinin yaşa yış səviyyəsində özünü büruzə verirdi. Sosial-iqtisadi prob lemlərin daha da dərinləşməsi, hakimiyyət böhranının katostrofi k həddə çat- ması ölkədəki vəziyyəti yetərincə ağırlaşdırmışdı. Belə bir şəraitdə dövlət tərəfi ndən tarixi-dini abidələrin bərpası, müqəddəs yerlərin, ziyarətgahların təmiri qeyri-mümkün idi. Azərbaycan dövləti bu Yüklə 6,27 Kb. Dostları ilə paylaş:
|