Tolerantliq kitab-15. indd
Yüklə 6,27 Kb. Pdf görüntüsü
|
148 Gündüz İsmayılov lüyünü bilirdi və din siyasətində bu amili nəzərə alırdı. Ona görə, ən optimal vasitə düzgün dini bilikləri, dinin cəmiyyət həyatının inkişafına çağıran, insanı kamilləşdirən, dözümlülük mühiti- ni möhkəmləndirən əsas prinsiplərini maarifl əndirmə yolu ilə vətəndaşlara çatdırmaqdır. Çünki yalnız düzgün maarifl əndirmə nəticəsində xurafatın kökünü kəsmək, radikal ekstremist qüvvə lə- rin qarşısını almaq və dini cahillərin girovundan qurtarmaq müm- kündür. Din cahillərin əlində xurafat, alimlərin əlində isə xurafa- ta qarşı ən güclü silahdır. Bu mənada Ulu Öndərin “Din incə bir materiyadır” kəlamının arxasında hansı mənaların giz ləndiyini müəyyən etmək elə də çətin deyildir. Ümumiyyətlə, Heydər Əliyevin dinə münasibəti, ona verdiyi xarakteristik tərif orijinallığı ilə seçilir. O, deyirdi ki, “Biz dini ilk növbədə mədəniyyətin, tarixi irsin, milli mentalitetimizin bir fenomini və ayrılmaz bir hissəsi kimi qəbul edirik”. Məlum məsələdir ki, yalnız güclü iqtisadiyyata və sağlam ide- ologiyaya malik dövlətlər yaşamaq və parlaq gələcək qurmaq iq- tidarındadır. Çünki bu iki amil bir-birini tamamladıqda dövlətlər inkişaf edir. Heydər Əliyev ilk gündən dövlətçiliyimizi güclü iqti- sadiyyat və sağlam ideologiya üzərində qurmağı qarşısına məqsəd qoymuşdu və buna da nail oldu. Bu gün Azərbaycanın güclü iq- tisadiyyatının və sağlam ideoloji xəttinin olduğunu, hətta bəzən düşmənlərimiz də etiraf etmək məcburiyyətində qalırlar. Bütün ideologiyalar müəyyən zamandan sonra dəyişikliyə məruz qalır, bəziləri isə ümumiyyətlə, ifl asa uğrayır. Tarix sübut edib ki, dinə söykənməyən, tərkibində dini dəyərlərə yer verilməyən ideologiyalar qısa ömürlü, nəticəsiz olurlar. Əksinə, dini dəyərlərə söykənən ideologiyalar isə daha sağlam və sarsılmazdır. Bu ba- xımdan Ümummilli Liderimizin “milli-mənəvi sərvətimiz” adlan- dırdığı dinimizin ideologiyamızın tərkib hissəsi olması həm təbii haldır, həm də dərin təfəkkürün göstəricisidir. Bu onu deməyə əsas verir ki, Azərbaycanın inkişafını təmin edəcək güclü iqtisadiyyatı olduğu kimi, sağlam və əbədi ideologiyası da var. 149 Tolerantlıq: bildiklərimiz və bilmədiklərimiz Bir ictimai quruluşdan başqa ictimai quruluşa keçid asan ol- madığı kimi, milli-mənəvi dəyərlərə qayıdış da asan başa gəlmir. Belə vəziyyətlərdə müəyyən problemlərin üzə çıxması təbiidir. Məsələ ondadır ki, milli-mənəvi dəyərlərə, daha konkret desək, dini dəyərlərə qayıdışı hər kəs eyni cür qəbul etmir. Hətta bunu İslamın meydana çıxdığı VII əsrə qayıdış kimi başa düşənlər də tapılır. Yaxud İslami dəyərlər dedikdə bunu hansısa təriqət və ya məzhəblə məhdudlaşdıranlar olur. Problem də elə burdan yaranır. Ulu Öndər dinə qayıdışın kütləviləşməsinə həmişə normal yanaş- mış, amma bu prosesin kor-koranə aparılmasını heç vaxt düzgün hesab etməmişdir. Çünki kor-koranə İslama qayıdış nəinki ciddi fəsadlar yarada, hətta, əks effekt verə, dövlətçiliyimiz və milli təhlükəsizliyimiz üçün ciddi problemə çevrilə bilər. Heydər Əliyev xarici dairələrin bu prosesdən bəhrələnmək, din pərdəsi altında öz maraqlarını təmin etmək niyyətini də nəzərə alır, bu sahədə yerli milli kadrların hazırlanmasına, dini maarifl əndirmə işində əsasən daxili potensialdan istifadə olunmasına diqqət yetirməyi vacib sayırdı. Ümumiyyətlə, ölkəmizdə dini təhsillə bağlı məsələ müstəqilliyimizi bərpa etdikdən sonra bu sahədə ən ciddi problemlərdən biri kimi ortaya çıxıb. Məsələ burasındadır ki, XIX əsrin əvvəllərində Rusiyanın Şimali Azərbaycanı işğal etməsi ilə ölkədə dini təhsilin inkişafı uzun müddət ləngimişdir. Son 200 il ərzində Azərbaycanda iri mötəbər dini təhsil ocağı olma- yıb. Azərbaycan ruhanilərinin nümayəndələri ali dini təhsili Qum, Nəcəf, İstanbul, Qahirə və Mədinə şəhərlərindəki müxtəlif təhsil müəssisələrində almışlar. Sovet dövründə isə yalnız XX əsrin 70-ci illərindən etibarən azərbaycanlılar Buxara mədrəsəsində və Daşkənd İslam İnstitutunda dini təhsil almaq hüququ əldə etmişdilər. Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra bu problemin həlli istiqamətində ciddi addımlar atılmış, ölkədə dini sahədə milli kadrların hazırlanması məqsədilə Bakı İslam Uni- versiteti, onun bölgələrdə fi lialları, Bakı Dövlət Universitetinin nəzdində ilahiyyat fakültəsi, müxtəlif mədrəsələr və dini mərkəzlər 150 Gündüz İsmayılov açılmış, Heydər Əliyevin apardığı din siyasəti nəticəsində bu təhsil ocaqlarının fəaliyyətinin güclənməsi və genişlənməsi üçün böyük zəmin yaranmışdır. Qətiyyətlə deyə bilərik ki, hazırda ölkəmizdə islamşünaslıq elmi inkişaf dövrünü yaşayır və bu inkişafda Ulu Öndərin rolu əvəzsizdir. Onun şəxsi təşəbbüsü və qayğısı ilə dini sahə ilə bağlı Bakıda bir neçə beynəlxalq konfrans keçirilmiş və həmin tədbirlər İslam dünyasında ciddi əks-səda doğurmuşdur. 1998-ci ildə keçirilmiş “Müasirlik və dini-mənəvi dəyərlər” möv- zusunda beynəlxalq konfrans, “İslam sivilizasiyası Qafqazda” mövzusunda beynəlxalq simpozium Ümummilli Liderimizin adı ilə bağlı möhtəşəm tədbirlər kimi tariximizə düşüb. O, 1998-ci il dekabrın 9-11-də Bakıda keçirilən “Qafqazda İs- lam sivilizasiyası” adlı beynəlxalq simpoziumda çıxışında islamşü- naslıq elminin inkişaf etdirilməsini bir vəzifə kimi qarşıya qoymuş, bu məqsədlə ayrıca təşkilatların, orqanların və elmi mərkəzlərin ya- radılmasını tövsiyə etmiş və simpozium iştirakçılarına müraciətlə demişdir: “… Mən belə fi krə gəlirəm ki, Azərbaycan Qafqazda İs- lam sivilizasiyası araşdırmalarının mərkəzi ola bilər. Azərbaycanın buna haqqı da vardır. ... Əgər siz hamınız belə bir qərara gələ bilsəniz, Azərbaycanda bir mərkəz yaratmaq olar. Azərbaycan dövləti də buna himayəçilik edə, kömək göstərə bilər. Mən hər halda Azərbaycanın timsalında demək istəyirəm ki, bu sahədə çox böyük işlər görülməlidir. Elmi tədqiqat üçün burada geniş imkanlar vardır”. Azərbaycanda islamşünaslıq elminin inkişafı sahəsində önəmli addımlardan biri kimi Ulu Öndərin xeyir-duası ilə Qaf- qaz Müsəlmanları İdarəsinin nəzdində Elmi-Dini Şuranın yara- dılmasını göstərmək olar. Azərbaycan elminin inkişafında böyük xidmətləri olan görkəmli alimlərin və din xadimlərinin Elmi-Dini Şurada bir araya gəlməsi, şübhəsiz ki, ölkədə islamşünaslığın inki- şafına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir. Ümumiyyətlə, müxtəlif sahələr üzrə tanınmış mütəxəssis alimlərin bu sahəyə cəlb olunma- sı, həm tədqiqatların dairəsini genişləndirir, həm də yeni islamşü- nas alimlərin yetişməsinə zəmin yaradır. Yüklə 6,27 Kb. Dostları ilə paylaş:
|