Tolerantliq kitab-15. indd
Yüklə 6,27 Kb. Pdf görüntüsü
|
154 Gündüz İsmayılov və yaymaq, dini mərasimlərini sərbəst yerinə yetirmək hüqu- quna malikdir. Bunlardan əlavə ölkədə tolerantlığı, dini dözüm- lülüyü möhkəmləndirmək məqsədilə insan hüquq və azadlıqla- rı, o cümlədən vicdan və dini etiqad azadlığı ilə bağlı qanunve- ricilik beynəlxalq hüquq normalarına uyğunlaşdırılmışdır. Ulu Öndərimizin ölkəyə rəhbərlik etdiyi müddətdə dövlət siyasətinə uyğun olaraq dini konfessiyalar arasında dözümlülük mühitinin daha da inkişaf etdirilməsi sahəsində dönüş yaranmış, dövlətlə dini qurumların münasibəti yeni mərhələyə qədəm qoymuşdur. Bu- nun məntiqi nəticəsi kimi, 2001-ci ildə Konstitusiyamızın vicdan azadlığı barədə müddəalarının həyata keçirilməsi üçün müvafi q şəraitin yaradılması, dövlət-din münasibətlərinin tənzimlənməsi, dini etiqad azadlığı ilə bağlı qanunvericilik aktlarına riayət olun- masına nəzarət edilməsi məqsədilə Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin yaradılması barədə fərman imzalanmışdır. Qısa bir müddətdə görülən işlər, proseslərin gedişi, qlobal miqyasda baş verən hadisələr təsdiqlədi ki, Ulu Öndər Dövlət Komitəsini yarat- maqla ölkədə din siyasətini daha da möhkəmləndirmiş, tolerantlıq mühitinin inkişaf etdirilməsinə yeni bir təkan vermiş və baş verə biləcək mənfi halların qarşısını əvvəlcədən almışdır. Ulu Öndərimizin tolerantlıq, dini dözümlülük anlayışına spe sfi k baxışı var idi. O, Beynəlxalq tolerantlıq günü münasibəti ilə ölkədəki dini konfessiyaların başçıları ilə görüşündə tolerantlıq anlayışının geniş məna tutumuna toxunaraq bu məfhumun qısa və lakonik izahı- nı vermişdir: “Tolerantlıq, dözümlülük çox geniş anlayışdır. O, həm insani münasibətlərin, həm insan cəmiyyətində gedən proseslərin, həm də dövlətlərarası, millətlərarası, dinlər ara sı münasibətlərin bir çox cəhətlərinə aiddir. …O, təkcə din lə rin bir-birinə dözümlülüyü- nü deyil, həm də bir-birinin adətlərinə, mənəviyyatına dözümlülük, mədəniyyətlərə dözümlü lük demək dir”. Yeri gəlmişkən, Azərbaycanda və bütün regionda ilk dəfə 16 noyabrın Beynəlxalq tolerantlıq günü kimi qeyd edilməsi və bu əlamətdar gündə ölkəmizdəki dini konfessiyaların başçıları ilə gö- 155 Tolerantlıq: bildiklərimiz və bilmədiklərimiz rüş keçirilməsi məhz Ümummilli Liderimizin təşəbbüsü və göstərişi ilə olmuşdur. O, bu təşəbbüsü ilə həm tolerantlıq prinsiplərinə münasibətini bir daha nümayiş etdirmiş, həm də gələcəkdə mütərəqqi bir ənənənin yaranması üçün zəmin hazırlamışdır. Heydər Əliyev vəzifəsindən və yaşından asılı olmayaraq dünya miqyaslı siyasətçilərin belə onunla hesablaşdığı, hətta, məsləhətlər aldığı nadir şəxsiyyətlərdəndir. Bu mənada onun kiminsə məsləhətinə yox, başqalarının onun məsləhət və tövsiyələrinə hə- mişə ehtiyacı olmuşdur. Ancaq buna baxmayaraq, Heydər Əliyev dini konfessiyaların rəhbərlərini qəbul edər, müxtəlif təd bir lər də onlarla görüşər, fi kir mübadiləsi, məsləhətləşmələr aparar, əla- mətdar günlər və dini bayramlar münasibəti ilə səmavi dinlər ara sında fərq qoymadan dindarları rəsmən təbrik edərdi. Bu, Ulu Öndərin böyüklüyünün, səmimiliyinin və Azərbaycan xalqının tolerantlıq ənənələrinə sadiqliyinin göstəricisi idi. O, deyirdi ki, “İnsanlar hansı dinə, hansı mədəniyyətə mənsubluğundan asılı ol- mayaraq bütün başqa mədəniyyətlərə, dinlərə, mənəvi dəyərlərə də hörmət etməli, dinlərin bəzən kiməsə xoş gəlməyən adət- ənənələrinə dözümlü olmalıdırlar. Dini nöqteyi-nəzərdən ədavət, münaqişə, müharibə yolverilməzdir”. Bu gün Azərbaycanda yalnız kilsə və sinaqoqlar deyil, eyni za- manda bir çox xristian, yəhudi dini tədris müəssisələri sərbəst, heç bir maneə olmadan fəaliyyət göstərir və onlara dövlət tərəfi ndən qanun çərçivəsində lazımi dəstək verilir. Çünki dinlərə və dini fəlsəfi cərəyanlara münasibətdə tolerantlığı ilə seçilən Azərbaycan xalqı bu spesifi k keyfi yyətinə görə nəinki Şərqdə, hətta bütün dün- yada fərqlənmiş və bu gün də fərqlənməkdədir. Bu, təkcə bizim məmnunluq və iftixar hissi ilə qeyd etdiyimiz fakt yox, həm də mütərəqqi dünyanın və beynəlxalq qurumların rəsmilərinin etiraf etdikləri həqiqətdir. Azərbaycanda müxtəlif dini konfessiyalar tərəfi ndən iba dət evlərinin tikintisinə və bərpasına fərqli dini icmaların nüma yən- də lərinin maddi və mənəvi dəstək verməsi, ianələr toplaması ta- 156 Gündüz İsmayılov rixi keçmişimizdən qalan mütərəqqi ənənədir. XIX əsrin sonla- rına yaxın Bakıda “Qızıllı kilsə” kimi tanınan “Aleksandr-Nevs- ki” kilsəsinin inşası üçün toplanılmış ianənin böyük hissəsinin müsəlmanlar tərəfi ndən verilməsi dünya tolerantlıq tarixinin ən parlaq səhifəsidir. Heydər Əliyevin xidmətidir ki, bu böyük şəxsiyyətin hakimiyyəti illərində belə bir mütərəqqi ənənə bərpa edildi. Dinlərarası münasibətlərin gərginləşdiyi, dini-etnik qarşı- durmaya zəmin yaradıldığı bir zamanda uzun tarixi dövr ərzində formalaşmış bu ənənənin bərpası bütün dünya üçün nümunə, bizim üçün qürurverici hadisədir. Azərbaycan xalqının dözümlülük keyfi yyətinin, ölkədə hökm sürən tolerantlıq mühitinin qorunub saxlanılmasında Heydər Əliyevin xidmətlərini təkcə müxtəlif dini konfessiyala- rın nümayəndələri, tanınmış din xadimləri yox, elm adamları, siyasətçilər, görkəmli şəxsiyyətlər də etiraf edirlər. Onun hakimiy- yəti illərində müxtəlif ölkələrin din xadimlərinin, dini liderlərin Azərbaycana səfərlərə dəvət olunması, bu səfərlərin yüksək səviyyədə təşkil edilməsi, dini liderlərin ölkədəki tolerantlıq mü- hiti ilə yaxından tanış olması məqsədilə dövlət səviyyəsində la- zımi tədbirlər həyata keçirilmişdir. Əslində, müxtəlif dinlərin liderlərinin Azərbaycana səfərlərinin təşkil olunması Ümummil- li Liderin din siyasətinin tərkib hissəsi idi. Çünki belə səfərlərin təşkil edilməsinin mahiyyətində təkcə Azərbaycandakı tolerant- lıq mühitini onlara nümayiş etdirmək yox, həm də bu reallığı və Azərbaycan həqiqətlərini dünyaya çatdırmaq və təbliğ etmək kimi müqəddəs məram dayanırdı. Zaman Heydər Əliyevin nə qədər düşünülmüş və uğurlu din siyasəti apardığını təsdiqlədi. Bir neçə il ərzində həm Moskva və Ümumrusiya Patriarxı II Aleksinin, həm Roma Papası II İohann Pavelin, həm Gürcüstan Patriarxı II İlyanın, həm də Rum Patriar- xı I Varfolomeyin Azərbaycana yüksək səviyyədə səfərləri təşkil olundu və onlar istər-istəməz buradakı tolerantlığın şahidinə və təbliğatçısına çevrildilər. Yüklə 6,27 Kb. Dostları ilə paylaş:
|