161
Tolerantlıq: bildiklərimiz və bilmədiklərimiz
sahədə görülən iş lə rə yalnız mənəvi dəs tək verə bilər di. Əhali nin
isə sosial-iqtisadi vəziyyəti bu tipli abi də lərin bər pa sı, yeni məscid
və ibadət ev lərinin tikintisi üçün əlverişli deyildi. Adi vətəndaşlar
gündəlik tə lə batlarını güclə ödə yir dilər. Bu gün arxaya dönüb həmin
döv rə ötəri də olsa, nəzər yetir dik də adamın qəlbi fərəhlə dolur,
düzü, təəccüblənmə mək olmur. İnana bilmirsən ki, müharibənin
ağrılı-acılı günlərində, sosial-iqtisadi problemlərin məngənəsində
Azərbaycan xalqı bu qədər yeni məscid tikib, köhnələrini bərpa edib.
Bəlkə də, kimlərsə uşağının boğazından, ailəsinin əyin-başından
kəsib, əlində-ovcunda olan pulunu yaşadığı kənddə, şəhərdə məscid
tikintisinə verib. Çünki o dövrdə məscidlərin tikintisi və bərpası
yalnız imkanlı şəxslərin və vətəndaşların ianələri hesabına aparılır-
dı. Qısa vaxtda çətinliklə də olsa, ölkədə yüzlərlə məscid tikildi, ta-
rixi-dini abidələr, pir və ziyarətgahlar bərpa olundu. Deməli, ateizm
təbliğatı Azərbaycan xalqını dinindən, milli-mənəvi dəyərlərindən
soyutmamışdı, əksinə, dini dəyərlər uzun müddət sıxışdırıldığı üçün
insanlarda mənəvi aclıq yaranmışdı. İnsanları sonuncu qəpiyini
məscid tikintisinə, Allah yolunda xərcləməyə vadar edən məhz bu
aclıq, mənəvi boşluğu doldurmaq istəyi idi. Neçə illər sonra həmin
dövrü xarakterizə edən Ulu Öndər Heydər Əliyev bir neçə il ərzində
yüzlərlə məscidin tikilməsini Azərbaycan xalqınin dinə bağlılığı,
qəlbindəki “məscid intizarı” ilə izah etmişdir: “Azərbaycan dövləti
müstəqilliyini əldə edən zaman ölkəmizdə cəmi 18 məscid var idi.
Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin hələ 7 yaşı tamam olmayıb-
dır. Yəni tarixi nöqteyi-nəzərdən biz dövlət müstəqilliyi, milli-
azadlıq şəraitində kiçik bir zaman yaşamışıq. Azərbaycan xalqı öz
milli azadlığını qazanandan sonra, özünün dövlət müstəqilliyini
elan edəndən sonra, öz quruluşunu öz istədiyi kimi qurandan son-
ra qısa bir zamanda indi Azərbaycanda mindən artıq məscid var.
Demək, insanların hamısının qəlbində məscid intizarı, məscid ar-
zusu, - məscid Allah evidir, məscid dini məbəddir, dini mərkəzdir,
- o qədər yaşayıbdır ki, qısa bir zamanda heç bir hökumətin,
dövlətin köməyi, vəsaiti olmadan məscidlər tikilib yaradılıbdır”.
162
Gündüz İsmayılov
Ulu Öndər ölkəyə rəhbərlik etməyə başladığı ilk vaxtlardan
tarixi-dini abidələrin bərpası və yeni ibadət evlərinin tikintisini öz
nəzarətinə götürdü, bu prosesin Azərbaycan xalqının istəyinə uyğun
aparılması üçün mümkün olduğu qədər dövlət dəstəyini əsirgəmədi.
Əlbəttə ki, ilk vaxtlar tarixi-dini abidə lərin bərpası üçün Azər-
baycan dövlətinin imkanları olduqca məh dud idi, amma buna bax-
mayaraq, Hey dər Əli yev Azər bay canın gələ cək inkişafının fonun-
da sovet lərin ögey mü nasibəti nəticəsində uçub dağılmış məscid
və ziya rət gahların bər pası üçün planlar düşünür, bu nu xalqa açıq
söyləyirdi. Zaman keç dikcə onun arzuları reallaşdı, dövlətimiz ta-
rixi-dini abidələrimizin bərpasına vəsait ayırmaq, bu işləri plan-
lı şəkildə həyata keçirmək imkanı əldə etdi və ilk iş Bibiheybət
məscidi oldu. O deyirdi ki, “Dini ocaqların yaranması, onların
daha da abadlaşdırılması işini, lazımi təd birlərin görülməsini
əhəmiyyətli hesab edirik. Çoxunu xalq özü, xeyriyyəçi insanlar
edir. Amma dövlət də bir tərəfdən buna dəstək verir, digər tərəfdən
də imkanı dairəsində nə lazımdır edir. Məsələn, Bibiheybət
məscidinin bərpası bizim üçün tarixi əhəmiyyətli olan bir hadisədir.
Çünki Bibiheybət ziyarətgahının Azərbaycanın ... tarixində hansı
yer tutduğunu siz yaxşı bilirsiniz.
Şübhəsiz ki, vaxtı ilə təkcə xalqımıza qarşı yox, bütün islam
dünyasına qarşı böyük bir cinayət edilib – o məscid partladılıb,
dağıldılıb və ziyarətgah pozulubdur. Amma buna baxmayaraq, in-
sanlar Bibiheybət ziyarətgahını heç bir vaxt unutmayıblar. Doğ-
rudur, qadağan olunduğuna görə əvvəlki kimi ziyarətlər olmayıb,
ancaq o, müqəddəs bir yer kimi yaşayıb və yaşayacaqdır. İndi isə
bizim vəzifəmiz Bibiheybət məscidini bərpa etmək, daha da inki-
şaf etdirmək və oranı – əsrlərdən bəri yaşamış ziyarətgahı yenidən
əvvəlki kimi, bəlkə, ondan da yuxarı səviyyəyə qaldırmaqdır ki,
təkcə Azərbaycan xalqı, müsəlmanları üçün yox, həqiqətən, bütün
dünya müsəlmanları üçün ziyarətgah olsun. Ona görə də, məscidin
bərpası üçün mənim dövlət tərəfi ndən vəsait ayırmağım təsadüfi
bir şey deyildir”.
163
Tolerantlıq: bildiklərimiz və bilmədiklərimiz
Bibiheybət ziyarətgahında məscidin təməlqoyma mərasimi.
Ulu Öndər İmam Museyi-Kazımın qızı, İmam Rizanın bacısı
Həzrəti Hökumənin qəb ri yerləşən Bibi hey bət ziyarətga hında bər-
pa işlərinin aparılmasına və məscid tikintisinə hələ 1994-cü ildə
buranı ziyarət edən zaman qərar vermişdi.
Bibiheybət ziyarətgahı.
164
Gündüz İsmayılov
O, sonrakı dövr lərdə dəfələrlə Bibiheybət ziyarət ga hın da ol-
muş, məscid-ziyarətgah kompleksinin tikintisi prosesinə şəxsən
nəzarət etmişdir. Bu kompleksin tikintisinə lazım olan vəsait ay-
rılmış, amma Heydər Əliyev lazım gələrsə, əlavə vəsait ayırmağa
da hazır olduğunu bildirmişdi. Əslində, o, bu işə təkcə Prezident
kimi deyil, həm də bir müsəlman kimi yanaşır, heç bir köməyini və
dəstəyini əsirgəmirdi. O deyirdi: “Mən elan etmişəm – bu mənim
şəxsi himayəm altındadır. Mən də bunu həm Azərbaycanın Prezi-
denti, həm də bir müsəlman vətəndaş kimi özümün vəzifəm hesab
edirəm və yerinə yetirəcəyəm”.
Təzəpir məscidi.
Dini bayramlar və əlamətdar günlərdə xalqın arasında olma-
ğa, xüsusilə məscid və ziyarətgahlarda dindarlarla görüşməyə
əhəmiyyət verən Heydər Əliyev dəfələrlə Təzəpir məscidində,
“Mir Mövsüm ağa” ziyarətgahında, “Bibiheybət” məscidində ol-
muş, aparılan tikinti, bərpa və yenidənqurma işləri ilə əlaqədar
yerindəcə göstəriş və məsləhətlər vermişdir. Onun bilavasitə
rəhbərliyi və dəstəyi ilə neçə-neçə müqəddəs ocaq, ziyarətgah və
Dostları ilə paylaş: |