87
Kitabxanalar, onların vəzifələri, oxucular və kitabxanaçılar da
tamamilə dəyişmiş, yeniləşmişdir. Cəmiyyətin formalaşmasında meydana
gəlib təkmilləşən yeni dünya baxışı, yeni təfəkkür tərzi onların da
dəyişməsinə şərait yaratmışdır.
Əgər sovet quruluşu vaxtı kitabxanaların qarşısında daha çox əhalini
kitabxana oxucuları sırasına cəlb etmək, kitabxana fondlarından istifadəni
intensivləşdirmək vəzifəsi qoyulmuşdusa, indiki informasiyalaşdırılmış
cəmiyyət şəraitində kitabxanaların qarşısında bütün əhalini internetin
kitabxana işinə tətbiqi və onun köməyi ilə dünyanın kitab və digər
mədəni sərvətlərindən istifadə etməyə cəlb etmək vəzifəsi qoyulmuş,
informasiya-dan azad istifadə üçün şərait yaradılması zəruri hesab
edilmişdir.
Həmçinin beləbir şəraiti də nəzərə almaq lazımdır ki, respublikamızda
əhaliyə kitabxana xidmətini təşkil edən müxtəlif kitabxana şəbəkələri
ayrı-ayrı nazirliklər, idarə və müəssisələr tərəfindən idarə olunur. Əlbəttə,
özünün geniş şəbəkəsi olan nazirliklər, idarə və müəssisələr mövcud
şəraitə və həmin sistemdə kitabxana xidmətinə olan tələbata uyğun olaraq
öz şəbəkələrinin qarşısında duran vəzifələrə müvafiq kitabxana işi
sahəsində siyasət formalaşdırıb həyata keçirə bilərlər. Bu siyasət
bilavasitə kitabxanaların xidmət etdiyi sistemin tələbatına uyğunlaşmalı,
həmin nazirliyin qarşıya qoyduğu vəzifələrlə səsləşməlidir. Belə halda
respublikada hər bir nazirliyin, məsələn, Təhsil Nazirliyinin, Səhiyyə
Nazirliyinin və s. özünün formalaşdırdığı kitabxana siyasəti qaçılmazdır.
Deməli, respublikamızda kitabxana şəbəkələrinin qarşısında duran
vəzifələrdən asılı olaraq müxtəlif, bir-birindən məzmunca fərqlənən
siyasətlər mövcuddur. Bu, danılmazdır, inkaredilməzdir. Həmçinin belə
bir həqiqət də inkaredilməzdir ki, ölkəmizdə əhaliyə kitabxana xidmətinin
təşkilinin ümumdövlət siyasəti də vardır. Bu siyasət ayrı-ayrı
nazirliklərin, idarə və müəssisələrin kitabxana siyasəti nəzərə alınmaqla
formalaşan, cəmiyyətdə gedən bütün problemləri, dəyişiklikləri,
qanunauyğunluqları əks etdirən bir siyasətdir. Əgər ayrı-ayrı nazirliklərin,
idarə və müəssisələrin kitabxana siyasəti bir nazirliyin, bir müəssisənin
mənafeyini müdafiə edirsə,ümumdövlət kitabxana siyasəti bütün ölkənin,
88
bütün xalqın mənafeyinə, tələbat və sorğusuna xidmət edir.
Beləliklə, ayrı-ayrı nazirliklərin, idarə və müəssisələrin forma-
laşdırdığı kitabxana siyasəti öz əsas prinsiplərini və vəzifələrini
müəyyənləşdirərkən bilavasitə dövlət siyasətinə əsaslanmalı, onun
mahiyyətinə uyğunlaşmalıdır.
Dövlət tərəfindən hazırlanan kitabxana siyasəti respublika miqyasında
aparılan kitabxana işinin əsasını təşkil etdiyindən kitabxana işinə dair
hazırlanan bütün sənədlər bu ana sənədə, Azərbaycan dövlətinin
kitabxana işi sahəsində siyasətinə əsaslanmalıdır.
Bu gün müasir dünya böyük bir inqilabi prosesi yaşamaqdadır. Bu
inqilab cəmiyyətin inkişafına təkan verən, onu sürətləndirən, insanların
həyat şəraitini yaxşılaşdıran, intellektual səviyyəsini yüksəldən, peşə
bacarığının artmasına, işinə və istirahətinə əsaslı köməklər göstərə bilən
informasiya inqilabıdır. Bu inqilabın müvəffəqiyyətlə həyata
keçirilməsinin əsas vasitələrindən biri kitabxanalardır. Məhz buna görədir
ki, müasir şəraitdə dövlətin kitabxana işi sahəsində siyasətinin
hazırlanmasına böyük ehtiyac duyulmaqdadır.
Dövlətin kitabxana işi sahəsindəki siyasəti elə hazırlanmalı və həyata
keçirilməlidir ki, informasiyalaşdırılmış cəmiyyətin vəzifələrinə cavab
verə bilsin. Dövlətin kitabxana işi sahəsində siyasətinin hazırlanmasında
göstərdiyimiz mühüm amillərin özünə yer tapmasına diqqət yetirmək
vacibdir:
1. Kitabxanaların ümumaçıq olması prinsipinin qorunub
saxlanılması;
2. Kitabxanaların dövlət tərəfindən maliyyələşdirilməsinin təmin
edilməsi;
3. Kitabxana
fondlarının qorunması, onun yeni ədəbiyyatla ardıcıl
olaraq komplektləşdirilməsi üçün şərait yaradılması, Kitabxana
Kollektorunun işinin daha da təkmilləşdirilməsi;
4. Kitabxanaların maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi,
müasir informasiya texnikası ilə təmin edilməsi, yeni kitabxana
binalarının tikilməsi, mövcud binaların təmir edilməsi üçün tədbirlər
hazırlanması;
5. Mədəni sərvətlərdən və informasiya mənbələrindən vətəndaşların
azad və sərbəst istifadə etməsinə dair konstitusiya hüququnun təmin
edilməsi üçün şərait yaradılması;
6. İnkişaf etmiş informasiyalaşdırılmış cəmiyyətdə informasiya
sahəsində dövlət siyasətinin obyekti olan kitabxanaların rolunun artması,
dünyəvi, hüquqi dövlətin qurulması, iqtisadiyyatın inkişafı, iqtisadi
89
islahatların dərinləşməsi və cəmiyyətin demokratikləşməsi prosesinə
kömək edən informasiya mərkəzləri kimi onların işinin daim diqqət
mərkəzində saxlanılması və inkişaf etdirilməsi:
7. Beynəlxalq ölkələrarası və idarələrarası kitabxana əməkdaşlığının
inkişaf etdirilməsi;
8. Azərbaycan kitabxanalarında qabaqcıl xarici təcrübənin tətbiq
edilməsi üçün proqram hazırlanması;
9. Respublika kitabxanalarının, ilk növbədə elmi kitabxanaların
kompüterləşdirilməsi üçün xüsusi proqramın hazırlanıb həyata
keçirilməsi;
10. Kitabxana işinin bu günü, sabahı və yaxın gələcəyinin təminatçısı
və rəhni olan yüksəkixtisaslı kitabxanaçı kadrların hazırlanması;
11. Azərbaycan kitabxanalarının işini dünya standartları səviyyəsinə
çatdırmaq, kitabxanaların elmi-metodik təminatını daha da
təkmilləşdirmək, kitabxana-informasiya xidmətini elmi əsaslar üzərində
qurmaq məqsədi ilə vətən kitabxanaşünaslıq elminin inkişaf etdirilməsi,
elmi nəticələrin təcrübəyə tətbiqi üçün tədbirlərin hazırlanıb həyata
keçirilməsi;
12. Cəmiyyətdə ən qədim və ən sadə peşə adamları kimi tanınan,
Azərbaycan ziyalılarının ən zəhmətkeş zümrəsini təşkil edən, insanların
xidmətində dayanan, Azərbaycan dövlətçiliyinin möhkəmlənməsində,
milli ideologiyanın formalaşmasında və yayılmasında xüsusi xidmətləri
olan kitabxanaçıların sosial vəziyyətinin yaxşılaşması, vəzifə maaşlarının
artırılması üçün dövlət tədbirlərinin görülməsi.
Dostları ilə paylaş: |