Vaqif nəSİR
Yüklə 2,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
233 Vadidə tikilən bu beĢ Ģəhərə xas olan, küçəyə pəncərəsi olmayan evlər burada da tikililərin əsasını təĢkil edir. Bir gözü ilə baxan çadralı qadınlar turistləri görən kimi gizlənirlər. Dar küçələrdən keçdikcə özünü tamam baĢqa bir əsrdə hiss edirsən. Arabir həyətlərdən heyvan səsləri gəlir. Bələdçi deyir:
Heyvanlar da bu həyətlərdə saxlanılır. Dar küçələrlə yolumuza davam edirik. Həyət qapılarından biri açılır. Üfunət bütün küçəni bürüyür. Bələdçidən soruĢuram:
O cavab verir:
Bizdə adamlar cəmisi bir dəfə xəstələnirlər. O da ölməmiĢdən qabaq, vəssalam. FikirləĢirəm ki, görəsən buna sanitariya və gigiyena elmi nə deyir. Yolumuz düz Beni-Ġzgen bazarına gəlib çıxır. Qəribə bazardır. Alıcılar oturmuĢ, malları isə xüsusi dəllallar satırlar. Dəllal əlində satılan malı tutub, qiymətini tez-tez təkrar edərək qaçır və alıcıların qarĢısında dövrə vurur. Alıcılar isə çay və kofe içə-içə ona tamaĢa edirlər. Deyək ki, dəllal malın qiymətini 100 dinar söyləyir. Alıcılardan birisi isə həmin mala 60 dinar təklif edir. Dəllal əgər bu qiymətə razıdırsa, o saat malı həmin alıcının üstünə atır və pulunu alır. Yox əgər razı deyilsə, o öz iĢində, yəni qaça-qaça malın qiymətini təkrar etməkdə davam edir. Əgər həmin dəllal bir neçə dəfə dövrə vurduqdan sonra münasib müĢtəri tapmırsa, gətirib malı 60 dinar təklif edən müĢtərinin üstünə atır. Həmin müĢtəri o malı
234 hökmən almalıdır. Bu həmin bazarın qanunudur. Dəllal malın birini satdıqdan sonra digərini götürür və əvvəlki kimi alıcılar qarĢısında dövrə vurmağa baĢlayır. Burada alver saat 12-yə yəni günorta namazına kimi davam edir. Bizim Sovet malının bu bazarda necə
satılacağını gözlərimizlə görmək üçün
turistlərdən biri dəllala bir taxta qaĢıq bağıĢladı və xahiĢ etdi ki, onun satıĢını nümayiĢ etdirsin. Dəllal razılaĢdı. Ġki dövrə vurduqdan sonra suvenir-qaĢıq 100 dinara satıldı. Onu da qeyd edim ki, Beni-Ġzgen Ģəhərinə axĢamlar xarici turistlər buraxılmırlar. Mzaba vadisinəki Ģəhərciklərdən biri də Bu- Nuradır. Bu Ģəhərə turist çox az gəlir. Bu-Nura qayalar üzərində tikilmiĢ çox gözəl bir Ģəhərdir. Ona bəzən qadınlar Ģəhəri də deyirlər. Belə ki, kiĢilərin çoxu pul qazanmaq üçün müxtəlif Ģəhərlərə gedir, qadınlar isə uĢaqlarla birlikdə bu Ģəhərdə qalırlar. Avropalı turistlər bura bəzən “qadın monastrı” deyirlər. Biz orada olanda nəql etdilər ki, iki avropalı kiĢi turist burada oğurlanmıĢ və onları bir həftədən sonra buraxmıĢlar. Qardayadan 9 km məsafədə Əl-Attif (1010-cu il) Ģəhərciyi yerləĢir. Bu Ģəhərcik özünün iki məscidi ilə fərqlənir. ġəhərciyin divarları yanında məĢhur Sidi- Ġbrahim məscidi ucaldılmıĢdır. Bir günün necə keçdiyini heç hiss etmədik. Artıq axĢam düĢmək üzrə idi. Deməli biz, xarici turistlər
235 hökmən mehmanxanaya qayıtmalı idik. “Qardaya” mehmanxanasına gəldik. Bu avropasayağı tikilmiĢ, müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuĢ və çox səviyyəli xidmətə malik olan bir mehmanxanadır. Turist yoldaĢlarımıza otaqları bölüĢdürdükdən sonra (mən qrupun rəhbəri idim) öz otağımıza gəldik. Moskvalı dostum Volodya ġerbakovla bir nömrəyə düĢdük. Küçədə 29-30 dərəcə temperatur var. (Təsəvvür edin ki, bu hələ fevral ayının ilk günləridir); otaqlarda isə kondisionerlər iĢləyir və ora daxil olduqda sanki cənnətə düĢürsən. Azca uzandım. Buna səbəb gördüklərimin nağıla bənzəməsi idi. Sonradan isə nağıllara o qədər əlavələr olunub ki... Dostumla balkona çıxdıq. Mzaba Ģəhərciklərindən Ģam iĢığına bənzər çox zəif iĢıq gəlirdi. Sanki axĢam düĢməmiĢ Mzaba yuxuya dalırdı və bir Ģəhərdə sanki müxtəlif əsrlər görüĢürdülər. Mehmanxanada XX əsr, Ģəhər bazarında isə deyək ki, X-XI əsrlər. Mehmanxanadan Ģəhəri seyr edir və qəribə hisslər keçirirdik. Sanki XX əsrdən keçmiĢ əsrlərə baxırdıq. Ġstər-istəməz baĢımdan bu fikir keçdi: buralar qədim tarixin yuva saldığı yerlərdir.
UARQLA ƏLCƏZAİR SƏHRASININ PAYTAXTIDIR
236 Uarqla Ģəhəri Qardayanın 190 km-liyində yerləĢır. Bu Ģəhər Əlcəzair səhrasının paytaxtı olub, sürətlə inkiĢaf edən inzibati və sənaye mərkəzidir. Biz Uarqlaya getməkdən ötrü səhər tezdən (saat 6- da) yuxudan durub, səhər yeməyini yedikdən sonra yola düĢdük. Avtobusumuz Mzabanın sənaye zonalarının, habelə aeroportunun yanından keçdikdən sonra düz yola çıxdı. Bu yol səhra boyu uzanıb heç bir yaĢayıĢ məntəqəsindən keçmir. Uarqla Ģəhərinin yaranma tarixi məlum deyildir. Bircə o məlumdur ki, bu Ģəhər IX-X əsrlərdə ibadilər dövlərtinin tərkibində olmuĢdur. Belə ki, ibadilərin son hökmdarı din düĢmənlərinin qorxusundan səhraya qaçmıĢ və Uarqlanın yanında Sədrət Ģəhərinin əsasını qoymuĢdur. Sonralar bu Ģəhər öz böyüklüyü və gözəl tikililəri ilə regionda məĢhurlaĢmıĢdır. Din düĢmənləri gəlib bura çıxmıĢ, xurma ağaclarını kəsmiĢ, tikililəri dağıtmıĢlar. Ġbadilər Mzabaya qaçmalı olmuĢlar. Sədrət xarabalıqları qazıntı nəticəsində aĢkar edilmiĢ və indi də durur (Uarqlanın cənubi-qərbində, ondan 13 km məsafədə). KeçmiĢ ibadilər (indi onlara mzambilər deyirlər) yazda bu xarabalıqları ziyarət etməyə gedirlər. Uarqlanın görməli yerləri “köhnə Ģəhər” (burada əsasən zəncilər yaĢayır), “köhnə bazar” və mərkəzi muzeydir. Bu muzeyin Sədrətdə tapılmıĢ zəngin kolleksiyası var. Muzey olduqca gözəl və orijinal bir binada yerləĢmiĢdir. Burada qədim Səhra daĢ alətləri və digər maraqlı əĢyalar saxlanılır. Zallardan birinin Yüklə 2,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|