Vaqif nəSİR
Yüklə 2,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BÖYÜK SƏHRA VADİSİ BOYU SƏYAHƏT
221 həyətdə bir-iki dövrə vurdurub kəsirlər. Bu qoyunun əti ən azı yeddi evə paylanmalıdır. Ramazan ayı (orucluq) da bu ölkədə ən müqəddəs aylardan biridir. Əvvəla orucluq ayının baĢlanması ilə əlaqədar olaraq bütün müəssisələrdə iĢ rejimi dəyiĢir. Məsələn, deyək ki, səhər saat 8-də iĢə baĢlayan tədris müəssisələri ramazan ayında 10-da və ya 10 30 –da
dərsə baĢlayırlar. Digər müəssisə və idarələr bu qaydada iĢ rejimini dəyiĢirlər. Ölkədə fəaliyyət göstərən müxtəlif ölkələrin diplomatik korpusları da müvafiq surətdə həmin ayda öz iĢ qrafiklərini dəyiĢməli olurlar. Tələbələr həvəssiz, yorğun görünür və demək olar ki, iĢləmək istəmirlər. Aclıq və yorğunluq yəqin ki, adamın diqqətinə də pis təsir göstərir. Belə ki, ölkədə baĢ verən avtomobil qəzalarının çox hissəsi bu ayın payına düĢür. Tələbələr bizdən
(əlbəttə müsəlman müəllimlərdən) tez-tez soruĢurdular ki, biz də oruc tuturuq ya yox. Onların qəlbini qırmamaq üçün müsbət cavab verirdik. Orucluq vaxtı biz gündüzlər yerli əhalinin gözü qarĢısında nə su içir, nə çörək yeyir nə də siqaret çəkirdik. ġübhəsiz ki, yerli adət və ənənələrə hörmət etmək lazımdır. Bunu bizdən həm də sovet səfirliyinin rəhbərliyi tələb edirdi. Ramazan ayında Bumerdesin düz mərkəzində xüsusi estrada meydançaları qurulur. Ġftardan qabaq Ģəhərdə bir nəfər də desən belə görmək olmur. Din
222 xadimləri televiziya vasitəsilə moizə (dini söhbət) edir, sonra azan verilir və nəhayət camaat iftara baĢlayır. Ġftardan sonra küçələrə çıxır, konsertə tamaĢa edirlər. Gəzintilər baĢlanır. Ġl ərzində heç üzünü görə bilmədiyin adamları bu zaman görmək olur. Meydandakı konsertin ifaçıları Bumerdes vilayətinin bədii özfəaliyyət kollektivləridirlər. Hər axĢam vilayətin bir rayonunun və ya qəsəbəsinin musiqi kollektivi çıxıĢ etmək üçün Bumerdesə gəlir. Konsert “obaĢdan” (ərəbcə imsək) deyilən vaxta kimi davam edir (bu təxminən 3-4 arasındadır), sonra camaat yeyib, yatır. Bax, beləcə bir ay davam edir. Oruc tutanlar arasında lap balaca uĢaqlardan (6-7 yaĢlı) tutmuĢ qocalara kimi müxtəlif təbəqələrə mənsub adamlar vardır. Adamların üz-gözündən hiss olunur ki, oruc tutmayanlar da az deyildir. Bir dəfə ramazan ayında tələbələrdən bir qrupu dərsə gəlməmiĢdi. Mən qrup nümayəndəsini çağırıb, danladım. Qrup nümayəndəsinə bildirdim ki, oruc tutanda nə olar. Oruc da tutmaq lazımdır, dərsə gəlmək də. O, məni dinlədikdən sona:
Cənab, siz elə bilirsiniz ki, onlar oruc tuturlar – dedi. Onlar yalan deyirlər. Nə oruc tutur, nə də ki, namaz qılırlar. Orucluğu bəhanə edib dərsə gəlmirlər. Bizim fakültənin dekanı Mövlud ġıxhi Fransada təhsil almıĢdı. Bir dəfə o məni kabinetinə dəvət edib qapını bağladı və dedi:
223 Mən təəccüblə:
soruĢdum. O, məndən xəcalət çəkirmiĢ kimi:
oruc tuta bilmirəm, baĢım ağrıyır. Əlcəzairdə məhərrəm ayının birinci və onuncu günlərini də bayram edirlər. Bunlar məhərrəm və aĢura (aĢra ərəbcə on deməkdir) bayramları adlanır. Məhərrəm ayının birinci günü Məhəmməd peyğəmbər Məkkədən Mədinəyə yola düĢmüĢ (hicr etmiĢ) və on gündən sonra oraya çatmıĢdır (yəni aĢura günü). Bu günləri əlcəzairlilər bayram edir və hicri qəməri tarixi məhərrəm ayının 1-dən baĢlayır. Əlcəzairdə bir müqəddəs gün də var: 8 May. Bu bayram günü deyildir. Lakin əlcəzairlilər üçün müqəddəs bir gündür. Bu günü bütün Əlcəzair ümumxalq matəmi günü kimi qeyd edir. 1945-ci ilin 8 mayında Setif Ģəhərində minlərlə (təxminən 40 minə yaxın) dinc əhali fransız müstəmləkəçilərindən vəd etdikləri istiqlaliyyəti tələb edərkən güllələnmiĢlər. Məsələ burasındadır ki, fransızlar əlcəzairliləri Ġkinci Dünya müharibəsində köməyə çağırmıĢ və qələbə təqdirində onlara azadlıq verəcəyini vəd etmiĢlər. Lakin müstəmləkəçilər öz sözlərinin ağası olmamıĢdılar. Hər il mayın 8-də əlcəzairlilər matəm libasını geyir, vətənlərinin azadlığı uğrunda Ģəhid olanları yad edir, özlərinin təbirincə desək, qara bayram keçirirlər.
224 Məncə burada bir haĢiyə çıxmaq yerinə düĢərdi. Ümumiyyətlə mən Əlcəzairdə yaĢadıqdan sonra baĢa düĢdüm ki, fransız müstəmləkəçiləri nə qədər zülmkar imiĢlər. Mən elə bilirdim ki, (nədənsə heç özüm də bilmirəm) qəddarlıq, amansızlıq yalnız faĢizmə xasdır. Lakin çəkilən sənədli və bədii filmlərə baxdıqdan, müxtəlif mənbələrlə tanıĢ olduqdan sonra əmin oldum ki, fransız müstəmləkəçiləri qəddarlıqda faĢizmdən heç də geri qalmırlarmıĢ. Əlcəzair inqilabçıları yerində güllələnməkdən tutmuĢ, vertolyotlardan paraĢütsüz atılmağa kimi cəza tədbirlərinə məruz qalmıĢlar. Onlara qarĢı elə cəzalar tətbiq edirlərmiĢ ki, bəĢəriyyətin bu günə kimi o cür alçaqlıqlardan xəbəri yoxdur.
Bir qoca mənə nəql etdi ki, fransızlar Əlcəzairdə nə qədər qəĢəng qızlar varmıĢsa, hamısını götürüb zorla aparırlarmıĢ. Ona görə də ərəb ailəsində qız uĢağı doğulan kimi valideynlər özləri onu Ģikəst edirlərmiĢ ki, müstəmləkəçilər böyüyəndə ona tamah salmasınlar.
Ata məhəbbəti, qeyrət və namus Üz-üzə dayanıb, bax bu həyata!... Tamahın salmasın deyə fransız, Özü Ģikəst edir, qızını ata.
Yüklə 2,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|