Par
əsarın Bayburd həsarından parlıyub (uçan) Beyrək boz
ayəırına bindi. Qonur atlı Qazana keəiə diyən Bəg Begnək turı
aygırına bindi. Saya darsəm dükətmə olməz. Qalın Oəuz bəgləri
bindi. ələ taəə ələ ləəgər avə çıqdı.
Kaf
ərin casusi casuslədi vardı kafərlər urgunı əökli Məlikə
x
əbər verdi. Yeddi bin qaftanın ardı yerenctəlü, yarmədən qarə
sap
lu, sasi dinlü, din düəməni alacə atlu kafər bindi yıləadı dün
bucaəından Qazan begin ordusuna gəldi, altun baə evlərin kafər-
l
ər çarpdılar, qazə bənzər qızı-gəlini çıqrıədırdılar, tövlə-tövlə
əəhbaz atlarını bindilər, qatar-qatar qızıl dəvələrini yetədilər, aəır
x
əzinətini, bol aqçesini yaəmalədilər, qırq ince bellü qızile boyu
uzun Burla Xatun yesir getdi. Qazan b
əgün qarıcıq almıə qarə
d
əvə boynundan asılu getdi. Xan Qazanın oəlı Uruz beg üç yüz
yigitl
ən əli baəlu boyını baəlu getdi. əlek qoca oəlı Sarı Qılmaə
Qazan begün evi üz
ərində əəhid oldı.
Qazanın bu iələrdən xəbəri yoq.
Kaf
ər aydır: Begler Qazanın tövlə-tövlə əahbaz atlarını bilmi-
əüz, altun aqçasını yaəmalamıəuz. Qırq yigitlan oəlu Uruzı tutsaq
etm
iəüz. Qatar-qatar develerini yetəmiəüz, qırq incə bellü qıznan
Qazanın həlalını tütmıəız. Bu heyfləri biz Qazana etmiəüz, dedi.
Kaf
ərin biri aydır: Qazan bəgdə bir heyfimiz qaldı. əöklü
M
əlik aydır: Mərə, Aznaur, nə heyfimiz qaldı. Kafər aydır: Qaza-
nın Qopular Dərvəndində on bin qoyunı vardır. əol qoyunları
d
əxi götürsək Qazana ulu heyf edərik didi. əökli Məlik aydır: Altı
yüz kaf
ər varsın gətürsin didi.
Altı yüz kafər atlandı qoyunın üzərinə iləar vardı. Gecə
yatırkən Qaracıq əoban qarə qayəulu vaqeə gördi. Vaqeəsindən
s
ərmərdi uru turdı. Qabangüci, Demirgüci – bu iki qardaəı yanına
aldı aəılın qapusini bərkitdi, üç yerdə dəpə kibi taə yıədı, ələ
qüvv
ətli sapandın əlinə aldı.
Nagahdan Qaracıq əobanın üzərinə altı yüz kafər qoyuldı.
Kaf
ər aydır:
Qaranqu ax
əam olanda qayəulu çoban
Qarla yatmur yaəanda çaqmaqlu çoban
Südi piniri bol qaymaqlu ç oban
125
Qazan begin denlügi altun ban evlerini biz yıqmıəuz, qariciq
ana
sını biz götürmiəiz, aəır xəzinə bol aqçasıni biz yaəmalamiəüz.
Qaza b
ənzər qızı gəlini biz yesir etmiəüz, Brə əoban araəından, ya-
qınından bəri gəlgil, baə endirib baəır basəıl biz kaferə səlam vergil,
öldürm
əyelim, əökli Məlikə səni ilatalüm sana beglik adı verəlim.
əoban aydır:
ələ-qırı söyləmə mere itim kafər
ətümilə bir yalaqda yundum içən azəun kafər
Altundaki alaəa atun nə ögərsən
Al
ə baəlu keçimcə gəlməz manna
Baəındaəı tuəuləani nə əgərsən mərə kafir
Baəımdaəı börkümçe gəlməz mana
Altmıə tutam göndərini nə əgərsən murdan kafər
Qızılcıc dəganəgimcə gəlməz mana
Qızılcacını nə əgərsən mərə kafər
əgri baəlu çomaəımca gəlməz mana
Belind
ə toqsan oqun nə əgərsən mərə kafən
ələ qollu sapanımca gəlməz mana
əraəından yəqinindən bərü gəlgil yigitlərin zərbini görgil
andan ötgil,
– dedi.
Bit
əklif kafərlər at təpdilər, ox səpdilər.
ərənlər urnı Qaracıq əoban sapanının əyasına taə qodı atdı.
Birin atandan
ikisin, üçin yıqdı, ikisin atanda üçin, dördün yıqdı.
Kaf
ərlər gözünə qorxu düədü. Qaracıq əoban kafərin üç yüzini
sapan taəilə yerə buraxdı. əki qardaəı uca düədi, əəhid oldı. əo-
banın taəı dükəndi, qoyun diməz, keçi diməz sabanın ayasına qor
atar, kaf
əri yıqar.
Kaf
ərin gözi qorqdı dünya-aləm kafərin baəına qaranku oldı,
aydır: Yarımasun, yarçımasun bu çoban bizim hepimiz qırar ol-
muə dedilər. Dəxi turmıyub qaçdılar.
əoban əəhid olan qardaəların haqqına qodı. Kafərlər leəin-
d
ən bir böyük dapə yıədı çaqmaq çaqub od yaqdı dəxi kəpənək-
gind
ən qurumsu edüb yarasına basdı: Yolın qıyısın alub oturdu
aəladı, sıqladı aydır: Salur Qazan, bəg Qazan ölümisən, dirimisən
bu iələrdən xəbərin yoqmıdır, dedi.
126
M
əgər, xanım, ol gecə Qalın Oəuzun dövləti, Bayındır xanın
köyküsi Ulaə oəlı Salur Qazan qara qayəulu vaqeə gördi, Sarmər-
di urı turdı, aydır: Bilirmisən, qarındaəım Qaragünə duəımdə nə
göründi, qara qayəulu vaqeə gördüm yumrıəında malın əahın bə-
nim quəımı alur gördüm, gögdən ildırım aəban evim üzərinə əa-
q
ər gördim, dəvəm qara pusarlıq ordımın üzərinə tökülür gördüm,
quduz qurtlar evimi d
əlir gördüm. Qara dəvəm aksam dir qurur
gördüm. Qorəu kibi qara saçım odamaz gördüm, uzanıban gözimi
örter gördüm. Bil
əgümdən on barmaəımı qanda gördüm. Necə
kim bu duəı gördüm əundan bərü əqlim, usım dirə bilmən, xanım
qardaə mənim bu duəımı yorəıl manna dedi.
Qaragün
ə aydır:
Qara bulıt dedigin sənin dövlətindir. Qarile yaəmur dedigin
l
əəkərdir. Saç qayəudur. Qan qarədir. Qalanın yorə bilməz, allah
yorsun, dedi.
Böyl
ə digəc Qazan aydır. Mənim avımı bozma ləəkərimi tə-
qitm
ə bən bu gün gög ata qaqərəm üç günlük yolı bir gündə alı-
ram öyl
ə olmadın yurdın üstinə varərəm əgər saədır, asandır ax-
əam olmadın genə bən sana gəlürəm. Ordım saə asan degil isə ba-
əınuza çarə edin. Mən dəxi getdim, dedi. Qonır atın mahmuzladi.
Qazan b
əg mahmuzlədi yola getdi gəli-gəli yurdunın üzərinə
g
əldi gördikim uçarda quzəun tazı tüəmüə yüranda qalmıə.
Qazan beg burada yurdlan x
əbərləəmiə görəlim xanın nə
x
əbərləəmiə, Qazan aydır:
Qum qumlayım, quma yurdım
Qulanla sıəın, keyikə qonəu yurdım
S
əni yaəı nireden darılmıə gözəl yurdım
Aə ban evim gələndə yurdı qalmıə
Qaracıq anam oturında yeri qalmıə
Oəlım Uruz ox atanda puta qalmıə
Oəuz bəgləri at çapanda meydan qalmıə
Qara mudbaq dikil
əndə ocaq qalmıə
Bu halları gördigində Qazanın qaradiymə gözləri qan-yaə
toldı. Qan tumrıları qaynadi, qara baəri sarsildı qarakür atını
önc
ələdi, kafər keçigi yola düədi, getdi.
127
Dostları ilə paylaş: |