Qazanın önünə bir su gəldi, Qazan aydır: Su haq didarın
gö
rmiədir. Bən
bu suyla xəbərləəim, dedi. Görəlim, xanım, nicə
x
əbərləədi, Qazan aydır:
əıənam-çıənam qayalardan çıqan su
Aəac gəmiləri oynadan su
H
əsənlə Hüseynin həsrəti su
Baə və bostanın ziynəti su
Ayiəə ilə Fatimənin nigahı su
əahbaz atlar içdigi su
Qızıl dəvələr gəlib keçdigi su
Aə qoyunlar gəlüb çevrəsində yatdıəı su
Ordımın xəbərin bilürmisən
degil mana
Qara baəım qurban olsun suyım sana – dedi.
Su qaç an x
əbər versə gərək.
Sudan keçdi. Bu göz bir qurda tuə oldu. Qurd yüzi mübarək-
dir, qurdlan bir x
əbərləəim, dedi. Görəlim xanım nə xəbərləədi.
Qazan aydır:
Qaranqu axəam olanda güni toəan
Qaril
ə yaəmur yaəanda ar kibi turan
Qaraqoc atlari keəneədiren
Qızıl dəvə gördiginde butrəədirən
Aəca qoyun gördigində quyrıq çırpub qamçılayan
Arqasını urub bərk aəılın ardın sökən
Qarm
ə yükəc semüzin alub tutan
Qanlu qiyruq üzüb ç ap-ç ap yudan
Avazı qaba köpəklərə qoca salan
əaqmaqlu çəpə çobanlari dünlə yükreden
Ordımın xəbərin bilürmisən degil mana
Qara baəım qurban olsun qurdım sana, – dedi.
Qurd qaç an x
əbər versə gərək.
Qurtdan d
əxi keçdi. Qaraca əobanın qara köpəgi Qazana
qarəu gəldi. Qara köpəkləm xəbərləədi, görəlim xanım nə xəbər-
l
əədi. Aydır:
Qaranqu
axəam olanda vaf-vaf ürən
Acı ayran töküləndə çap-çap içən
128
G
ələn xırsızlari qorqudan
Qorquduban əamamasilə ürkidən
Ordımın xəbərin bilürmisən degil mana
Qara baəım saəlıəından eyilürlən edim köpək sana. – dedi.
Köp
ək qaçan xəbər versən gərək.
Köp
ək Qazanın atının çap-çap düəər. Sək-sək səklər. Qazan
bir tumar il
ə köpəgi urdı. Köpək çəkildi, gəldiyi yola getdi. Qa-
zan köp
əgi qolayı Qaraca əobanın üzərinə gəldi. əobanı gördü-
günd
ə xəbərləədi. Görəlim xanım nə xəbərləədi. Qazan aydır:
Qaranqu axəam olanda qayəulu çoban
Qarla yaəmur yaəanda çaqmaqlu çoban
ənüm inlə,
sözüm dinlə
Aəban evim əundan keçmiə, gördigini degil mana
Qara baəım qurban olsun, çoban, sana. – dedi.
əoban aydır: ölmüəmiydin, itmiəmiydin Qazan, qanda gəzir-
din. Biz
ə dedin Qazan, dün yoq, öteli gün idin bundan keçdi qa-
riciq anan qare d
əvə boynında asılu keçdi, qırq ingə bellü qızilə
halalın boyu uzun Burla Xatun aəlıyuban əundan keçdi, qırq
yigitl
ən oəlın Uruz baəı açuq, yalın ayaq kafirlərin yanınca tutsaq
getdi. Tavla-
tavla əahbaz atlarin kafər binmiə, qatar-qatar qızıl
d
əvələrin kafər binmiə, altun-altun bol xəzinəni kafir almıə.
əoban böylə digəc Qazan ah etdi. əqli baəından getdi. Dün-
ya-al
əm gözünə qaranqu oldı, aydır: Aəzın qurusun çoban dilin
ç ürsün ç oban.
Qadir s
ənin alnına qada yazsun çoban, dedi.
Qazan böyl
ə degac çoban aydır:
N
ə qarqarsan bana aəam Qazan
Yoxsa köksünd
ə yoqmıdır iman.
Altı yüz kafər dəxi mənim üzərimə gəldi. əki qardaəım əəhid
oldu. əç yüz kafər öldürdüm. Qəza etdim, Semüz qoyun, arıq toqlı
s
ənin qapundan kafərlərə vermədim üç yerdə yaralandım, qara
baəım yüklədi, yalkuz qaldım. Suçum bumıdır, dedi. əoban aydır:
Qonur atın
vergil mana
Altmıə tutam göndərini vergil mana
Aq alaca qalqanını vergil mana
Qara polat üz qılıncın vergil mana
129
Sadaəında səksən oqın vergil mana
Aə tozlıca qəti yayın vergil mana
Kaf
ərə mən varayın, yenidən toəayın, öldüreyin yükümlə,
alnım qanın bən sileyim, ölürsəm sənin uəruna bən öləyim, allah
t
əala qorsə evini bən qurtarayım, dedi. əoban böylə degəc Qaza-
na t
əhər gəldi. ələri yürüyürdü.
əoban deki Qazanın ardından yetdi
Qazan döndü, oəul, çoban, qendə gidərsin, dedi.
əoban aydır: Aəam Qazan sən evin
almaəa gedirsən mən
da
xı qarındaəımın qanın almaəa gedərəm dedi.
Böyl
ə degəc Qazan aydır: Oəul, əoban qarnım acdır, hiç
k
əsnən varmıdır yeməgə, dedi.
əoban aydır: bəli, aəam Qazan, gecədən bir quzu biəürüb-
dürdim g
əl bu aəac dibində enəlim yəyalım, dedi.
Endil
ər, çoban təəarcıəı çıqardı, yedilər.
Qazan fikir eyl
ədi, aydır: əgər çoban bilə olmasa Qazan
kaf
əri alməzdi, deyərlər, dedi. Qazana qeyrət gəldi. əobanı bir
aəaca sare-sare möhkəm baəladi. əyalandı, yürüyü verdi.
əoban aydıra: mərə çoban, qarnın acıqlamıəkən gözünə
qübar etm
əmiə ikən bu aəacı qoparı gər.
Yoxsa səni qurtlar-quəlar
yer dedi. Qaraca ç oban z
ərb eylədi. Qaba aəacı yeriylə-yurduyla
qopardı. Arqasına aldı. Qazanın ardına düədü.
Qazan baqdı gördi çoban aəacı arqasına almıə gəlür. Qazan
aydır: Mərə, çoban bu aəac nə aəacdır.
əoban aydır: Aəam Qazan bu aəac ol aəacdır kim sən kafəri
basarsan, qarnın acıəər. Mən sana bu aəacla yemək piəürərin, dedi.
Qazana bu söz xoə gəldi. Atından endi. əobanın əllərini
çözdi. Alnından bir öpdi, aydır: Allah mənim evimi qurtaralcaq
olarsa s
əni əmir-axur eyləyəyin, dedi. əkisi böylə yola girdi.
Bu yana əöklü Məlik kafərlərlə əin-əadman yeyüb-içib out-
rar
dı, aydır: Bəglər bilürmisiz Qazana necə heyf eyləmək gərək.
Boyı uzun Burla Xatunı götürüb sıəraqa sürdürmək gərək, dedi.
Boyı uzun Burla bunu eəitdi. Yüregilə canına odlar düədi. Qırq
inc
ə bellü qızun içinə girdi üket verdi, aydır: Qanqunıza yapıəurlarsa
Qazan Xatunu qanqınızdır deyü qırq yerdən avaz verəsiz, dedi.
130