Yer tuzishning ilmiy asoslari

6
.
Suvdan oqilona foydalanilgan taqdirdagina u sam arali ishlab 
chiqarish vositasiga aylanadi, aks holda u tuproqning m eliorativ 
holatini yom onlashtirishi m um kin.
7. Suvdan sam arali foydalanishga hududning tabiiy iqlim sha- 
roiti ta ’sir etadi.
2 
Suvning iqtisodiy ahamiyati.
Sug‘o rm a dehqonchilik hududlarida yer tuzishda yerdan va 
suvdan sam arali foydalanishni tashkil qilish m asalalari birgalikda 
hal qilinishi kerak.
Iqtisodiy nuqtayl nazardan qishloq xo‘jalik ekinlarini sug'orish 
o ‘simliklar hosildorligini oshirishda katta ahamiyatga ega. Suv yerdan 
va boshqa ishlab chiqarish vositalaridan unum li foydalanish uchun 
sharoit yaratadi, tuproqdagi m ikroorganizm larning faoliyatini yax- 
shilaydi, tuproqdagi ozuqa moddalarini o'simliklar o‘zlashtira oladigan 
holatga keltiradi va mikroiqlimni yaxshilaydi.
Suv va m ikroorganizm lar ta ’sirida tuproqdagi o'sim liklar o ‘z- 
lashtirishi qiyin bo ‘lgan ozuqa moddalari birikmalari parchalanib, 
o ‘simliklar yengil hazm qiladigan turlarga aylanadi. U m a’danli 
(m ineral) va organik o ‘g‘itlarni o ‘zida eritib, ularning o ‘simiiklar 
to m o n id a n o ‘zlash tirilish in i yaxshilaydi. N atijad a o ‘sim liklar 
hosildoriigi keskin oshadi, yetishtiriladigan m ahsulotlar hajmi va 
olinadigan darom adlar m iqdorlari ko ‘payadi.
24

---

Suvdan ekinlarni sug'orish uchun foydalanish katta m oddiy va 
m ehnat sarflari bilan bog‘liq. Suvni olib kelish maxsus suv insho- 
ollarini qurishni talab etadi. Ularni qurish va ulardan foydalanish 
bilan bog‘liq xarajatlar ham da ularni qurish uchun ajratilgan yerlar 
hisobiga ko'riladigan zararlar suvning qiym atini (lannarxini) bel- 
gilaydi. D em ak, suv yetishtiriladigan m ahsulotlar tannarxiga to ‘g‘- 
rid an -to ‘g ‘ri ta ’sir etadi. Shuning uchun ham suvning iqtisodiy 
ahamiyati juda katta.