Yer tuzishning ilmiy asoslari

2. Yer tuzish va hududni tashkil etish.
Jam iyat iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish jarayonida doim o o'zi 
faoliyat ko'rsayotgan hududni tashkil etishni takomillashtiradi va 
o'zgartiradi.
27

---

H u d u d deb, yer ustining chegaralangan o'ziga xos tabiiy va
antropogen (inson tomonidan yaratilgan) xususiyatlargd va resurslarga
ega qismiga aytiladi; и maydoni, uzunligi, joylashgan o'rni, shakli
va boshqa sifatlari bilan tavsijlanadi.
H u d u d n i ta sh k il etish bu uni tartibga solish, aniq ishlab
chiqarish yo ki ijtimoiy maqsadlarga mos та ’lum tizimga keltirishdir.
Y erni va h u d u d n i tashkil etishni aniq talablar uchun m oslash 
b o 'y ic h a o d am lar faoliyati 
y e r tuzish
nom ini oldi. Shu m aqsadda 
yer m assivlari u yoki bu m a q sa d la r u c h u n m o 'lja lla n g an va 
o'lcham larga ega xo'jalik faoliyatining har xil sohalarida foydalanish 
u c h u n b i r - b i r l a r i g a n i s b a t a n b e lg ili ta r tib d a jo y la s h g a n
uchastkalarga b o 'lin a d i. Bu uchastkalarda korxonalar, dalaiar, 
y o 'lla r, aholi yashash jo y lari joylashtiriladi.
Y er tuzish a w a lo belgilangan iqtisodiy natijani olish uchun 
o'tkaziladi. Shuning u chun yer tuzish organlari maksimal darajada 
o 'z faoliyatlarini ishlab chiqarishni rivojlantirish talablariga mos- 
lashi kerak. D em ak, yer tuzish maxsus huquqiy va texnik tarzdagi 
ishlar yordam ida am alga oshirilsa ham , o 'zin i iqtisodiy faoliyat 
sifatida ko'rsatadi.
Y e r 
tu z i s h
y o r d a m i d a
y e r 
e g a lik la r i 
va 
y e rd a n
f o y d a la n u v c h ila rn in g p a y d o b o 'lis h i, y irik la s h tirilish i yoki 
m aydalashtirilishi va tugatilishidek murakkab masalalar yechiladi. 
Y er tu z is h o rq a li m a m la k a tim iz d a y er eg alari va y e rd a n
foydalanuvchilar shakllari alm ashinishi ham sodir bo'ladi. Bular 
esa uning yer islohotini o'tkazishdagi va unda ko'zlangsn maqsadlarga 
erishishdagi ahamiyatli o 'rn in i belgilaydi.