Yer tuzishning ilmiy asoslari

Nazorat savollari
1. Y er m u n o sa b a tla ri nim a?
2. Ja m iy a tn in g y er tu z u m i nim a?
3. Y er egaligi va y e rd a n foydalanish d eg a n d a n im a la r tu sh u n ilad i?
4. N im a h u d u d d eb ataladi?
5. H u d u d n i ta sh k il etish d eg an d a n im a tu sh u n ilad i? U n in g yer tuzish bilan aloqasi 
q a n d a y ?
6. Y er islo h o tig a c h a m avjud b o ‘lgan yer tu z u m in m g asosiy xususiyatlari n im alardan 
ib o ra t?
7. Y er islo h o ti n im a ?
8. 0 ‘z b e k isto n d a y e r islo h o tin i o ‘tkazish za ru ra ti n im a d a n kelib ch iq d i va u ning 
m a q sad i q a n d a y ?
9. Y er islo h o ti q a n d a y asosiy vazifalarni y echadi?
32

---

IV bob
YER RESURSLARI VA ULARDAN FOYDALANISH
i Yerlardan x o ‘jalikda foydalanish turlari va ularning huquqiy
m aqom i.
M a m la k a tim iz ta sh q i c h e g a ra la ri ich id ag i yer (suv b ilan
qoplangan yerlarni ham qo'shib) davlatimiz mustaqilligining hududiy 
asosini tashkil etadi. O 'zbekiston Konstitutsiyasiga asosan u m azkur 
hududda yashaydigan xalqlar hayoti va faoliyati asosi hisoblanadi. 
Bunda yer xususiy, davlat va boshqa m ulkchilik shakllarida bo'lishi 
m um kin.
X o'jalik va boshqa faoliyatlarni olib borish uchun yer beriladi:
* mulk qilib, um rbod m eros qilib qoldirish yoki fuqarolarga ija- 
raga ferm er xo'jaliklarni yuritish, shaxsiy tom orqa xo'jaliklari, uy- 
joy qurish va unga xizmat ko'rsatish, bog'dorchilik, sabzavotchilik, 
chorvachilik va boshqa qishloq xo'jalik ishlab chiqarishi bilan bog'liq 
m aqsadlar uchun. F erm er xo'jaliklari uchun o 'rta c h a yer payi 
m iqdorida ajratilgan yer uchastkalari ham da shaxsiy uy-joy qurilishi 
va qishloq joylarida tom orqa xo'jaligi, bog'dorchilik va chorvachilik 
uchun ajratilgan yerlar fuqarolarga um rbod meros qilib qoldirish 
huquqi bilan tekinga beriladi;
* 
fuqarolarga ijaraga ferm er xo'jaliklarini yuritish, tadbirkorlik 
faoliyati va boshqa qonun bilan taqiqlanm agan m aqsadlar uchun;
* 
jam oa, boshqa qishloq xo'jaligining shirkat korxonalarida, 
hissadorlik jam iyatlarida ishlaydigan fuqarolarning jam oa - pay va 
jam oa-um um iy mulkchiligi uchun. Shunday sharoitlarda yer hu~ 
dudlari um um iy foydalaniladigan bog'dorchilik o'rtoqliklari a'zolariga 
ham ajratiladi;
» muddatsiz foydalanishga sanoat, transport, aloqa, m udofaa va 
boshqa noqishloq xo'jalik maqsadlari uchun, mulkchilik shakllariga va 
faoliyat sohasiga bog'lanm agan holda;
ijaraga fuqarolarga, davlat, shirkat va jam oa korxonalari, 
m uassasalari va tashkilotlariga, q o 'sh m a korxonalarga, xalqaro 
birlashm alarga va tashkilotlarga, chet ellik jism oniy va yuridik 
shaxslarga.
U yoki bu faoliyatni olib borish uchun yer berish natijasida yer 
egaliklari va yerdan foydalanuvchilar paydo bo'ladi. Ular birgalikda 
xalq xo'jaligi mos tarm og'ining yer-resurs asosini tashkil etadi.
3
-
28
33

---

0 ‘zbekistonning «Yer kodeksi»da barcha yerlarni belgili toifaiarga 
bo'lish belgilangan (3-jadval).
3 - j a 
d 
v a 
1