Ziyaos-salehin az ziaossalehin ir

Ziyaos-salehin

                                                                               

az.ziaossalehin.ir

 

 

onların  cavabında  belə  dedi:  -  Ömər  bizə  hədis  söyləməyi 

qadağan edib.

)3(

  

Zəhəbi “Təzkiratul hifaz”- kitabında nəql edir ki: - Əbu Sələmə 

Əbu Hüreyrəyə dedi: Ömərin xilafəti dövründə də indiki kimi 

hədis söyləməkdə azad idin? (yəni hədis söyləyə bilirdin?) 

Əbu Hüreyrə onun cavabında belə dedi: Əgər Ömərin 

səh:59 

 

1

-

 [

1

  .  ]

Qerzə

 

  )  هظرق( səhabələr  içində  ən  tanınmış  və  ləyaqətli 

şəxslərdəndir.  Uhud  və  başqa  döyüşlərdə  Peyğəmbərin  (s) 

kənarında igidlik göstərmişdir. İsabənin nəqlinə əsasən Kufədə 

Peyğəmbərə  (s)  növhəsəralıq  edən  birinci  şəxs  həmin  Qerzət 

ibn Kəb olmuşdur . 

2

-

 [

2

 . ]

Məkan adı  

3

-

 [

3

“  . ]

Mustədrəkul-Hakim”,  1-ci  cild,  səh.  102;  “Sunən  ibn 

Macə”,  1-ci  cild,  3-cü  bölüm;  “Təbəqat”,  6-cı  cild,  səh.  2; 

“Cameul-bəyanil-elmi” 2-ci cild; səh. 148;  “Sunəni Darəmi”, 

1-ci cild, səh. 85; “Təzkirətul-hifaz”, 1-ci cild, səh. 3 ;

   

zamanında hədis söyləsəydim cavabımı taziyanə ilə verirdilər 

.

)1(

 

Ömər, 

Peyğəmbərin 

(s) 

səhabələri 

ilə 

hədislərin 

söylənilməsində  onları  çox  çətin  və  ağır  vəziyyətdə  qoyaraq 

yersiz  bəhanələr  gətirirdi.  Əbu  Musa  Əşəri  “istezan”  (ev 

sahibinə  əziyyət  vermək)  barədə  bir  hədis  nəql  edən  zaman 

Ömər  dedi:  “Əgər  bu  hədisinə  şahid  gətirməsən  səni  pis 

cəzalandıracam.” Bəzən  bu hədə- qorxular camaatın etirazina 

---

Ziyaos-salehin

                                                                               

az.ziaossalehin.ir

 

 

səbəb olurdu. Belə ki, Əbu Munzir həmin əhvalatda Ömərə belə 

dedi: 

للها لوُسَر ِباَحْصَأ یَلَعًاباَذَع ْباَّطَخْلا َنْبَی ْنُکَتلاَف

|

 

_EY 

XəTTABıN 

OğLU! 

PEYğəMBəRIN 

_(S)_ 

SəHABəLəRINə NARAHATLıQ Və əZIYYəT VERMə

)2(

_. 

Ömər tanınmış hədisçilərdən üç nəfəri: İbn Məsud, Əbu Dərda 

və Əbu Məsud Ənsarini hədis nəql etdiklərinə görə Mədinədə 

nəzarət altında saxlamış və ölənə kimi bu üç nəfər ev dustağı 

kimi yaşamışlar

)3(

. 

Hakim öz “Mustədrək” adlı kitabında Ömərin əmri il üç nəfəri 

-  İbn  Məsud,  Əbu  Dərda  və  Əbuzər -

)4(

hədis  söylədiklərinin 

qarşısını  almaq  üçün  nəzarətdə  saxlanılaraq  sonradan  həbs 

olunduqlarını yazır. 

Bu hədə-qorxuların və hədis söyləməyin qadağan olunmasının 

nəticəsini Peyğəmbərin (s) səhabələrindən olan Saib ibn Yezid 

(vəfatı-hicri-qəməri  tarixi  ilə  80-ci  il.)  nəql  edərək  belə 

açıqlayır: “Mən Səid ibn Maliklə 

)5(

Mədinədən Məkkəyə 

səh:60 

 

1

-

 [

1

 . ]

Təzkirətul-hifaz 1-ci cild, səh. 4  

2

-

 [

2

  .  ]

Səhihi-Buxari  6-cı  cild,  Babul-istezan  –  bu  əhvalatın 

təfsilatı  kitabın  ikinci  cildinin  xilafət  bəhsində  (Xəlifələrin 

hökmlərə cahilliyi bəhsində) gətirəcəyik . 

---

Ziyaos-salehin

                                                                               

az.ziaossalehin.ir

 

 

3

-

 [

3

 . ]

Təzkirətul-hifaz 1-ci cild, səh. 7 və Məcməul-zəvaid 1-ci 

cild, səh. 149 . 

4

-

 [

4

 . ]

Mustədrək 1-ci cild,səh. 110  

5

-

 [

5

  .  ]

İstiabın  nəqlinə  əsasən  2-ci  cild;səh.  602;  -  O,  ənsar 

alimlərindən  idi  və  Peyğəmbərdən  (s)  çoxlu  hədislər  hifz 

etmişdir ). 

kimi bir yerdə yol yoldaşı oldum. Səd bu uzun səfərdə yol boyu 

hətta bir dənə də olsun Peyğəmbərdən (s) hədis söyləmədi

)1(

 .” 

Şə`bi deyir: “Bir il Əbdullah ibn Ömərlə bir məclisdə oldum. İl 

boyunca  Peyğəmbərdən  (s)  bir  dənə  də  olsa  hədis 

söyləmədi

)2(

”. 

Ömərin vaxtında hədis yazmaq və toplamağın qadağan olunması 

İbn Səd öz “Təbaqat” adlı kitabında deyir: 

Ömər ibn Xəttab bir gün sunən və hədislərin yazılması barədə 

qəti  qərara  gəldi.  Bu  barədə  Peyğəmbərin  (s)  səhabələri  ilə 

məşvərət  etdi.  Səhabələr  hamısı  müsbət  cavabla  razı 

olduqlarını  bildirdilər  və  bu  işin  çox  lazım  olduğunu 

vurğuladılar. Ömər bir ay şübhə ilə səbr etdi. Bir aydan sonra 

dedi: 

-

“ Mən  özüm  hədislərin  yazılmasında  qabaqcıl  şəxslərdənəm. 

Bu mövzunu da özüm açdım. Lakin, sonra bu məsələyə diqqət 

etdim ki, sizdən öncə kitab əhlindən olan bir qrup Allahın kitabı 

olan yerdə başqa kitabların yazılmasına üstünlük verirdilər və 

ona  çox  rəğbət  bəsləyirdilər.  Nəticədə,  Allahın  kitabını  tərk 

---

Ziyaos-salehin

                                                                               

az.ziaossalehin.ir

 

 

etdilər.  Bu  səbəbdən  mən  də  Allahın  kitabına  bir  şey 

artırılmasına yol verə bilmərəm”. 

 Bununla da Ömər öz fikrindən döndü və hədisin yazılmasını 

və toplanmasını tərk etdi

)3(

. 

Hədis Osmanin dövründə 

Osmanın on iki illik xilafət dövrü İslam tarixinin ən acınacaqlı 

tarixi  hadisələrindən  biri  sayılır.  Çünki,  bu  müddət  ərzində 

dünyapərəstlik, haqsızlıq və zülm yüksək dərəcəyə çatmışdı. 

səh:61 

 

1

-

 [

1

 . ]

Sunən ibn Macə 1-ci cild,səh. 12  

2

-

 [

2

 . ]

Təbəqat ibn Səd 4-cü cild,səh. 106; Sunən ibn Macə 1-ci 

cild,  bab-3;  Səhihi-Buxari  9-cu  cild,  bab-  Xəbərul-mərətul-

vahidə . 

3

-

 [

3

“  .  ]

Təbəqat  ibn  Səd”,  3-cü  cild,  səh.  206;  “Əbu  Talib 

muminul-Qurəyş”, 2-ci və 3-cü cild ;

   

Müsəlmanların  beytul-malı,  zəiflərin  və  fəqirlərin  hüququ  o 

şəxslərin əlində idi ki, onların Osmanla qohumluq əlaqəsi var 

idi. Osmanın sarayında qarnını doldurmaqla məşğul olanlar və 

təmtəraqlı  saray  sahibləri  keyf  və  işrət  içində  olduqları  bir 

halda, başqa müsəlmanlar bu sarayların qapısı ağzında gecələri 

səhərə kimi aclıqdan yata bilmirdilər. 

Peyğəmbər  (s)  səhabələrindən  ən  ləyaqətli  şəxsləri  hökumət 

başına  və  məsuliyyətli  vəzifələrə  təyin  etməkdənsə,  onların 

---