Riyaziyyat
2009
İlin sonunda əldə edilən nəticələr və onların indikatorları
İstiqamət: ədədlər və əməllər
Riy. I.1.
Ədədləri, ədədi ifadələri və sayları bir-biri ilə əlaqələndirir
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
verilən ədədə uyğun olan say toplularını (əşyaları) seçir və hazırlayır və ya əksinə, say
•
toplularını (əşyaları) ədədlə uyğunlaşdırır
cütləşdirməklə eyni saylı əşyalar toplusunu yaradır
•
ədədləri yazır və oxuyur; müxtəlif modellərdən istifadə etməklə onları təsvir edir
•
verilən ədədləri uyğun say qruplarının toplusuna (əşyalarla) ayırır (məs.,
•
əşyalarda onluğu
ayırır )
Riy. I.2. Sıra saylarının adlandırmasını lövhəcik (“yarlık”) kimi istifadə
edir
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
istənilən rəqəmdən irəli/geri sayır, 11-dən 20-yə qədər rəqəmləri sadalayır; verilən rəqəmdən
•
əvvəlki və sonrakı rəqəmləri sadalayır;
verilən əşyalar toplusunda verilən əşyanın sırasını göstərir; verilən ardıcıllıqla və ya göstərilən
•
mövqelərdə əşyaları yerləşdirir;
hadisənin və ya əməllərin ardıcıllığını təsvir etdikdə sıra saylarından istifadə edir;
•
lazımi hallarda sıfırdan və onu qeyd edən simvoldan istifadə edir;
•
20 hüdudlarında milli pul işarələrini (qəpik və banknotları) fərqləndirir və sadalayır.
•
Riy I.3.
Hesabı, ədədlər arasında yanaşmaları və toplama-çıxma
əməllərini əlaqələndirir
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
toplama/çıxma/bərabərliyi və müxtəlif kontekstlərdə nəticə anlayışlarını şifahi təsvir edir
•
(məs., “üstünə gələk”, “çıxaq”, üstünə gəlmək – artmaq; çıxmaq – azalmaq, ayırmaq,
fərqləndirmək)
toplama-çıxmanı əyani şəkildə nümayiş etdirdikdə fərqləri müəyyən edir (məs.,
•
“nə qədər
çoxaldı/azaldı?”) və ədədlər arasında asılılığı təsvir edir;
toplama-çıxma əməllərinin qarşılıqlı dövriyyəsinin nümayişi modelindən istifadə edərək
•
Riy. I. - 2
Riyaziyyat
2009
şifahi hesab zamanı 1-ə bərabər hesabdan və ya digər üsullardan istifadə edir:
verilən toplular (əşyalar) üçün bu topluda göstərilən saya qədər tamamlanma üçün lazım
•
olan əlavə sayları sadalayır; şifahi olaraq 10-u keçməklə toplama-çıxmanı yerinə yetirir və
istifadə etdiyi üsulu əyani şəkildə nümyiş etdirir.
Riy. I.4. Sayı müqayisə edir və qiymətləndirir
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
hesablamadan eyni, kiçikölçülü əşya toplumunun (əşyaların sayı 5-dən çox deyil) sayını
•
deyir və cavabını yoxlayır.
Çoxluğu/azlığı toplama\çıxma əməllərində “la” ilə əlaqələndirir və bu modelin əsasında
•
nümayiş etdirir.
Əşyaları cütləşdirməklə say toplumunda müqayisə edir, uyğun terminlər və işarələrdən
•
( , ,
> < =
) istifadə edir və fərqləri müəyyən edir (“nə qədər çoxdur/azdır?”);
iki topludan birini seçir, hansında əşyaların sayı təxminən verilən ədədə bərabərdir, öz fikrini
•
əsaslandırır.
Məzmun__20_və_0_hüdudlarında_natural_ədədlər__1.__Ədəd_anlayışının_müxtəlif_aspektləri__2.'>Məzmun
20 və 0 hüdudlarında natural ədədlər
1.
Ədəd anlayışının müxtəlif aspektləri
2.
Ədədlərin istifadəsi
3.
İstiqamət: Qanunvericilik və cəbr
Riy. I.5. Əşyaların dövri vəziyyətlərini (ardıcıllıqları) aid edir, təqdim edir
və müqayisə edir
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
ardıcıllığın
•
verilən parçalrına əsasən bu ardıcıllığın bir neçə ardıcıl açıq mövqeyini
göstərir
eyni əşyalarla verilən iki
•
ardıcıllığı (hansılarda əşyaların sayı bərabərdir) müqayisə edir
və uyğun halda o ardıcıllıqları müqayisə edir, hansılar ki, ardıcıllığın eyni qaydasına
tabedirlər
• verilən qaydaya əsasən ardıcıl sıra ilə yalnız eyni atributla fərqlənən əşyaları şifahi şəkildə
yerləşdirir (məs., eyni ölçüsü olan topların bu cür ardıcıllığını: qırmızı top, göy top, qırmızı
top …)
Məzmun
Əşyaların vasitəsilə təqdim edilən dövri ardıcıllıqlar.
•
Riy. I. - 3
Riyaziyyat
2009
Istiqamət: Həndəsə və məkan anlayışı
Riy. I.6.
Düz fiqurları təyin və təsvir edir
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
məişət təyinatlı əşyalarda və ya onların illustrasiyalarında sadalanan düz fiqurları
•
sadalayır
qarışıq toplularda (əşyaların) göstərilən
fiqurun modelini seçir
•
göstərilən həndəsi fiquru təsvir edir (məs.,
•
verilən düzbucaqlının təpələrinin sayını
deyir)
Riy. I.7.
Düz həndəsi fiqurları təsvir edir və obyektlərin qarşılıqlı
vəziyyətini təyin edir
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
hər hansı bir üsulla (aplikasiya və ya rəsm vasitəsilə) adı çəkilən formanın düz fiqurunun
•
modelini və ya təsvirini yaradır
nümunədə verilən təsviri (şəkli) almaq üçün başqa-başqa düz fiqurların modellərini yığır
•
obyektərin qarşılıqlı yerləşməsi (sağa/sola, yuxarı/aşağı, qabağa/arxaya) haqqında suallara
•
düzgün cavab verir
verilən qaydaya əsasən bir neçə nöqtəni düz səthdə birləşdirir və ya sadə sxemdə göstərilən
•
obyektə qədər yolu qeyd edir.
Məzmun
Düz fiqurlar: üçbucaq, dördbucaqlı, beşbucaqlı, altıbucaqlı, dairə.
1.
Düz səthdə sadə sxemlər (xətlərlə birləşdirilən nöqtələr).
2.
Riy. I. - 4