Guide on Article 6 : Right to a fair trial (civil limb) aze
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Məhkəmənin qərəzsizliyinə dair şübhə doğuran hallar
- Funksional xarakterli hallar
K ONVENSIYANIN 6- CI MADDƏSI ÜZRƏ TƏLIMAT – MÜLKI HÜQUQI ASPEKT
istənilən hakim prosesdən uzaqlaşdırılmalıdır ( Micallef Maltaya qarşı [BP], § 98). 155. Məhkəmələrin cəmiyyətdə etimad doğurması üçün daxili təşkilatçılıq məsələləri də nəzərə alınmalıdır. Qərəzsizliyin təmin edilməsi üzrə milli prosedurların, yəni hakimə etirazı tənzimləyən qaydaların mövcud olması mühüm amil hesab olunur (hakimlərə etirazla bağlı xüsusi qaydalara bax, Micallef Maltaya qarşı [BP], § 99-100). Bu cür qaydalar sözügedən hakimin və ya məhkəmənin qərəzsizliyinə dair bütün ağlabatan şübhələri yox etmək üçün milli qanunvericilik orqanının narahatlığını göstərir və bu cür narahatlıqların səbəblərini aradan qaldırmaqla qərəzsizliyi təmin etməyə cəhd edir. Bu qaydalar faktiki olaraq tərəfkeş münasibətin olmamasını təmin etməklə yanaşı, qərəzli münasibətin istənilən əlamətlərinin aradan qaldırılmasına yönəlib və demokratik cəmiyyətdə məhkəmələrin oyandırmalı olduğu etimadın artırılmasına xidmət edir ( Mežnarić Xorvatiyaya qarşı , § 27).
Məhkəmənin qərəzsizliyinə dair şübhə doğuran hallar
156. Məhkəmənin qərəzsizliyinə dair şübhə doğura biləcək iki mümkün hal var: - Birincisi təbiəti etibari ilə funksional olub, məsələn, eyni insanın məhkəmə prosesi daxilində müxtəlif vəzifələri icra etməsi, yaxud onunla məhkəmə prosesinin digər iştirakçıları arasında iyerarxik və ya başqa əlaqənin mövcud olması ilə bağlıdır. - İkincisi fərdi xarakter daşıyır və müəyyən bir məhkəmə işində hakimin davranışından irəli gəlir.
Funksional xarakterli hallar (i) Bir məhkəmə işində həm məsləhətçi, həm də məhkəmə vəzifələrinin eyni anda həyata keçirilməsi 157. Bir şəxs tərəfindən məsləhətçi və məhkəmə vəzifələrinin ardıcıl şəkildə icra edilməsi, müəyyən hallarda, obyektiv baxımdan həmin şəxsin qərəzsizliyinə dair 6 § 1 Maddəyə əsasən məsələ qaldıra bilər ( Procola Lüksemburqa qarşı , § 45 – pozuntu). 158. Məsələ "eyni məhkəmə işi", "eyni qərar" və ya "analoji məsələlər" ilə əlaqəli məhkəmə və məsləhətçı funksiyalarının yerinə yetirilib-yetirilməməsidir ( Kleyn və digərləri Hollandiyaya qarşı [BP],§ 200; Sacilor-Lormines Fransaya qarşı , § 74 – pozuntu yoxdur).
(ii) Bir məhkəmə işində məhkəmə və qeyri-məhkəmə funksiyalarının eyni anda həyata keçirilməsi 159. Ərizəçinin şübhələri üçün obyektiv əsaslandırma müəyyən edilərkən, hakimin məhkəmə prosesində ikili vəzifəsi, onun iştirak etdiyi iki məhkəmə prosesi arasında keçən müddət və onun məhkəmə prosesində iştirak dərəcəsi kimi amillər nəzərə alına bilər (
160. Qanunverici aktın və ya təşkilati qaydaların qəbul edilməsində istənilən birbaşa iştirak, sonradan bu qanunvericilik aktının və qaydaların tətbiqindən imtina üçün əsasların olub-olmaması ilə bağlı mübahisəyə dair qərar çıxarması gözlənilən şəxsin məhkəmə qərəzsizliyinin şübhə altına alınması üçün kifayət olacaq (bax:
, § 55-58, bu işdə məhkəmə prosesində baxılan məsələ üzrə inkişaf planının qəbul edilməsində hakimin bilavasitə iştirakı ilə əlaqədar, Məhkəmə 6-cı Maddənin 1-ci bəndinin pozuntusunu müəyyən etmişdir; müqayisə et: Pabla Ky Finlandiyaya qarşı , § 34 – pozuntu yoxdur). 161. Eyni şəxs iki paralel proseslərdən birində hakim, digər prosesdə isə qarşı tərəfin qanuni nümayəndəsi olaraq çıxış etdikdə, ərizəçi hakimin onu qarşı tərəf olaraq görməkdə davam etməsi ilə bağlı narahatlığında haqlı ola bilər ( Wettstein İsveçrəyə qarşı , §§ 44-47).
162. İcraatın əvvəlində ərizəçinin qarşı tərəfinin hüquqi məsləhətçisi kimi çıxış edən hakim tərəfindən konstitusiya şikayətinə baxılması 6-cı Maddənin 1-ci bəndinin pozuntusuna 32/71
Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi K ONVENSIYANIN 6- CI MADDƏSI ÜZRƏ TƏLIMAT – MÜLKI HÜQUQI ASPEKT
Mežnarić Xorvatiyaya qarşı , § 36). Birinci instansiya məhkəməsində mülki məhkəmə icraatı çərçivəsində ərizəçinin qarşı tərəfi üçün hüquq eksperti kimi çıxış edən Konstitusiya Məhkəməsinin hakiminin qərəzsizliyi ilə bağlı bax: Švarc və Kavnik Sloveniyaya qarşı , § 44).
(iii) Müxtəlif məhkəmə funksiyalarının həyata keçirilməsi 163. Eyni hakimin mülki prosesin müxtəlif mərhələlərində iştirakının 6 § 1 Maddədə nəzərdə tutulan qərəzsizlik tələbinə uyğunluğunun qiymətləndirilməsi konkret işin halları əsasında, fərdi şəkildə aparılmalıdır. 164. Hakimin sadəcə məhkəmədən əvvəlki mərhələdə qərarların verilməsində artıq iştirak etməsi faktı onun qərəzsizliyi ilə bağlı şübhələrə haqq qazandıra bilməz. Əsas məsələ məhkəmə iclasından əvvəl hakim tərəfindən görülən tədbirlərin mahiyyəti və əhatə dairəsidir. Eynilə hakimin işin materialları barədə hərtərəfli məlumata malik olması faktı onun ön yarğılı olduğuna gətirib çıxarmır, əks halda bu, işin mahiyyəti üzrə qərar çıxarılarkən onun qərəzsizliyi barədə nəticəni istisna edərdi. Eyni zamanda mövcud informasiyanın ilkin təhlili də yekun təhlilin əvvəlcədən müəyyən olunduğunu nəzərdə tutmur. Önəmli olan bu cür təhlilin qərar qəbul edilərkən aparılması və məhkəmə iclasında təqdim olunan sübutlara və dinlənilən arqumentlərə əsaslanmasıdır ( Morel Fransaya qarşı , § 45). 165. Məhkəmə araşdırmasının müxtəlif mərhələlərində müəyyən edilmiş əhəmiyyətli məsələlərin arasındakı əlaqənin, bu mərhələlərdə qərar vermədə iştirak edən hakimin qərəzsizliyinə şübhə yaradacaq qədər yaxın olub-olmamasını müəyyən etmək zəruridir (
, § 36).
- Məhkəmə və ya inzibati qaydada çıxarılmış qərarı ləğv edən yuxarı instansiya məhkəməsinin qərəzsizlik tələbindən irəli gələrək işi başqa məhkəməyə və ya eyni məhkəmənin başqa tərkibinə göndərmək vəzifəsi ümumi qayda hesab oluna bilməz (
, son cümlə § 97); - Hakimin eyni qrup faktlarla bağlı iki məhkəmə prosesində iştirakı onun qərəzsizliyi barədə məsələ qaldıra bilər ( Indra Slovakiayaya qarşı , §§ 51-53); - Apellyasiya məhkəməsinə sədrlik edən hakim iki məhkəmə iclasçısı ilə birlikdə öz qərarından verilən apellyasiya şikayətinə baxa bilməz ( De Haan Hollandiyaya qarşı , § 51); - Birinci instansiya məhkəməsinin hakimləri öncə verdikləri qərarlarında qanunvericiliyin səhv şərh olunması və ya tətbiq olunması məsələsinə baxılması üçün Apellyasiya Məhkəməsinə çağırıldıqları halda, Apellyasiya Məhkəməsinin qərəzsizliyinə dair şübhələr yarana bilər ( San Leonard Band Club Maltaya qarşı , § 64); - Eyni hakimin əvvəlcə məhkəmə işi üzrə qərarın çıxarılmasında, daha sonra həmin qərardan verilən şikayətin qəbuledilənliyinin araşdırılması ilə bağlı prosesdə iştirakı, ilk baxışda qərəzsizlik tələblərinə zidd deyil (
, §§ 38-47); - Hakimin birinci prosesdə ərizəçi şirkətə qarşı tərəfi təmsil edən vəkil və ikinci prosesdə Apellyasiya Məhkəməsinin hakimi qismində ikili rola malik olmasıyla əlaqədar olaraq, Məhkəmə müəyyən etdi ki, xüsusilə birinci prosesin ikinci prosesə nəzərən zaman baxımından uzaq və fərqli predmetə malik olduğunu, vəkil və hakim vəzifələrinin zaman ərzində kəsişmədiyini nəzərə alaraq, ərizəçilərin sözügedən hakimin qərəzsizliyində obyektiv qaydada əsaslandırılmış şübhələri ola bilməzdi (
, §§ 46-54); - Daha əvvəl iş üzrə qərar çıxarmış bəzi hakimlər əvvəlki qərarlarında səhv edib- etmədiklərini müəyyən etmələri üçün cəlb olunduqları və digər üç hakim məsələ ilə 33/71
Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|