Guide on Article 6 : Right to a fair trial (civil limb) aze

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

KONVENSIYANIN 6-CI MADDƏSI 

ÜZRƏ TƏLIMAT 

 

_______________________ 

 

Ə

DALƏTLI MƏHKƏMƏ ARAŞDIRMASI 

HÜQUQU

 

(mülki-hüquqi aspekt) 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

© Avropa Şurası / Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi, 2013 

 

© Avropa Şurası, azərbaycan dilində nəşr,  2016 

 

Bu sənədi 

www.echr.coe.int

 ünvanından yükləmək olar (Case-Law – Case-Law Analysis – Case Law Guides). 

Bu təlimat Tədqiqat Şöbəsi tərəfindən hazırlanıb və Məhkəmə üçün məcburi qüvvəyə malik deyil. Yekun mətn 

2013-cü ilin əvvəllində tamamlanıb. Presedent hüququna istinadlar 1 may 2013-cü ilədək yenilənmişdir. 

 

Bu nəşr Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri üçün Proqram Əməkdaşlığı Çərçivəsində (PCF 2015-2017) Avropa İttifaqının 

və  Avropa  Şurasının  “Avropa  İnsan  Hüquqları  Konvensiyasının  və  Avropa  İnsan  Hüquqları  Məhkəməsinin 

presedent  hüququnun  Azərbaycanda  tətbiqi”  Birgə  Proqramının  vəsaiti  hesabına  dərc  olunub.  Nəşrdə  ifadə 

edilən  fikirlərə  və  şərhlərə  görə  Avropa  İttifaqı,  Avropa  Şurası  və  Avropa  İnsan  Hüquqları  Məhkəməsi 

məsuliyyət daşımır. 

 

Bu hesabatı (və ya onun tərcüməsini) çap şəklində və ya internetdə yenidən dərc etmək 

istəyən  naşirlərdən  və  ya  təşkilatlardan  əlavə  təlimat  üçün 

[e-mail]

 

ünvanı ilə əlaqə saxlamaq xahiş edilir. 

 

 

---

K

ONVENSIYANIN 

6-

CI MADDƏSI ÜZRƏ TƏLIMAT 

–

 MÜLKI HÜQUQI ASPEKT

 

 

 

MÜNDƏRİCAT 

GİRİŞ ........................................................................................................................................ 4

 

I.  TƏTBİQ DAIRƏSI: "MÜLKİ HÜQUQ VƏ VƏZIFƏLƏR" ANLAYIŞI .................... 5

 

1.  6 § 1 Maddənin tətbiqiliyinə dair ümumi tələblər ................................................................................ 5

 

(a) “

MÜBAHISƏ

”

 ANLAYIŞI

 .......................................................................................................................................................... 5

 

(B)  M

ILLI QANUNVERICILIKDƏ MÜBAHISƏ YARADAN HÜQUQUN MÖVCUDLUĞU

 .................................................................... 6

 

(c)  

HÜQUQUN 

“

MÜLKI

”

 XARAKTERI

......................................................................................................................................... 8

 

(d)    F

ƏRDI ŞƏXSLƏRIN HÜQUQLARI

:

 MADDI QIYMƏTLƏNDIRMƏ

 ............................................................................................. 8

 

2.  Digər mübahisə növlərinə tətbiq edilə bilməsi ..................................................................................... 9

 

3.  6-cı Maddənin əsas proseslərdən əlavə digər proseslərə tətbiq edilə bilməsi.................................... 10

 

4.  İstisna edilən məsələlər ...................................................................................................................... 12

 

II.  MƏHKƏMƏYƏ HÜQUQ ............................................................................................... 13

 

1.  Məhkəməyə hüquq və məhkəməyə çatım hüququ ............................................................................... 13

 

(a)  P

RAKTIKI VƏ EFFEKTIV OLAN HÜQUQ

 .............................................................................................................................. 13

 

(b)  M

ƏHDUDIYYƏTLƏR

 ......................................................................................................................................................... 15

 

2.  Məhkəməyə hüquqdan imtina ............................................................................................................. 17

 

(a)  P

RINSIP

 ............................................................................................................................................................................. 17

 

(b)  Ş

ƏRTLƏR

 .......................................................................................................................................................................... 17

 

3.  Hüquqi yardım ................................................................................................................................... 18

 

(a) H

ÜQUQI YARDIMIN TƏMIN EDILMƏSI

 ................................................................................................................................ 18

 

(b) T

ƏMIN EDILƏN HÜQUQI YARDIMIN SƏMƏRƏLILIYI

 ............................................................................................................ 19

 

III.  INSTITUSIONAL TƏLƏBLƏR ................................................................................... 20

 

1.  "Məhkəmə" anlayışı ........................................................................................................................... 20

 

(a)  A

VTONOM ANLAYIŞ

 ......................................................................................................................................................... 20

 

(b) Y

URISDIKSIYA SƏVIYYƏSI

................................................................................................................................................. 21

 

(c) T

AM YURISDIKSIYAYA MALIK OLAN MƏHKƏMƏ TƏRƏFINDƏN IŞƏ YENIDƏN BAXILMASI

 .................................................. 22

 

(d)  Q

ƏRARLARIN ICRASI

 ........................................................................................................................................................ 24

 

2.  Qanun əsasında yaradılma................................................................................................................. 27

 

3.  Müstəqillik və qərəzsizlik ................................................................................................................... 27

 

(a) Ü

MUMI MÜDDƏALAR

......................................................................................................................................................... 27

 

(b) M

ÜSTƏQIL MƏHKƏMƏ

 ....................................................................................................................................................... 28

 

(c)  Q

ƏRƏZSIZ MƏHKƏMƏ

 ....................................................................................................................................................... 30

 

IV.  PROSESSUAL TƏLƏBLƏR ........................................................................................ 34

 

1.  Ədalətlilik ........................................................................................................................................... 34

 

(a)  Ü

MUMI PRINSIPLƏR

 .......................................................................................................................................................... 34

 

(b)  T

ƏTBIQ DAIRƏSI

 ............................................................................................................................................................... 35

 

(c)  D

ÖRDÜNCÜ INSTANSIYA

 .................................................................................................................................................. 40

 

(d)  Ç

ƏKIŞMƏLI MƏHKƏMƏ PROSESLƏRI

 ................................................................................................................................. 43

 

e) T

ƏRƏFLƏRIN BƏRABƏRLIYI

 ................................................................................................................................................ 45

 

(f)  S

ÜBUTLARIN IDARƏ OLUNMASI

 ........................................................................................................................................ 46

 

(g)  M

ƏHKƏMƏ QƏRARLARININ ƏSASLANDIRILMASI

 .............................................................................................................. 48

 

2.  Açıq məhkəmə araşdırması ................................................................................................................ 49

 

(a)  İ

ŞIN ARAŞDIRILMASI

 ......................................................................................................................................................... 49

 

(b)  Q

ƏRARLARIN ELAN EDILMƏSI

 .......................................................................................................................................... 52

 

3.  Məhkəmə proseslərinin müddəti ......................................................................................................... 53

 

(a)  M

ƏHKƏMƏ PROSESLƏRININ MÜDDƏTININ MÜƏYYƏN EDILMƏSI

 ....................................................................................... 54

 

(b)  A

ĞLABATAN MÜDDƏT TƏLƏBININ QIYMƏTLƏNDIRILMƏSI

 ............................................................................................... 54

 

QƏRAR VƏ QƏRARDADLARIN İNDEKSİ ..................................................................... 59

 

 

 

 

3/71 

 

Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi 

---