Guide on Article 6 : Right to a fair trial (civil limb) aze
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- GİRİŞ 6-cı Maddənin 1-ci bəndi - Ədalətli məhkəmə araşdırması hüququ: "
- I. TƏTBİQ DAIRƏSI: "MÜLKİ HÜQUQ VƏ VƏZIFƏLƏR" ANLAYIŞI 3
- (a) “ MÜBAHISƏ ” ANLAYIŞI
K ONVENSIYANIN 6- CI MADDƏSI ÜZRƏ TƏLIMAT – MÜLKI HÜQUQI ASPEKT
6-cı Maddənin 1-ci bəndi - Ədalətli məhkəmə araşdırması hüququ: " Hər kəs, onun mülki hüquq və vəzifələri müəyyən edilərkən ..., qanun əsasında yaradılmış müstəqil və qərəzsiz məhkəmə vasitəsi ilə, ağlabatan müddətdə işinin ədalətli və açıq araşdırılması hüququna malikdir. Məhkəmə qərarı açıq elan edilir, lakin demokratik cəmiyyətdə əxlaq, ictimai qayda və milli təhlükəsizlik mülahizələrinə görə, həmçinin yetkinlik yaşına çatmayanların maraqları və ya tərəflərin şəxsi həyatının müdafiəsi bunu tələb etdikdə, yaxud məhkəmənin fikrincə aşkarlığın ədalət mühakiməsinin maraqlarını poza biləcəyi xüsusi hallar zamanı ciddi zərurət olduqda mətbuat və ictimaiyyət bütün proses boyu və ya onun bir hissəsində məhkəmə iclasına buraxılmaya bilər."
1. Hazırki təlimat təsis edildiyi vaxtdan bu günə qədər mövzu ilə bağlı Strasburq Məhkəməsinin çıxardığı ən vacib qərarlar barədə praktik hüquqşünaslara məlumatın təqdim edilməsi üçün nəzərdə tutulub 1 . Beləliklə, sənəddə Məhkəmənin presedent hüququnun formalaşdırdığı əsas prinsiplər, müvafiq presedentlərlə birlikdə şərh olunur. İstinad edilən presedent hüququ seçilib: bunlar aparıcı, mühüm və ən son qərarlar və qərardadlardır 2 .
həllinə xidmət etmir, eyni zamanda ümumi mənada Konvensiya ilə müəyyən olunan qaydaların izah olunmasına, qorunmasına və inkişaf etdirilməsinə kömək edir, beləliklə Dövlətlərin Razılığa gələn Tərəf kimi üzərlərinə götürdükləri öhdəliklərini yerinə yetirməsinə töhfə verir. ( İrlandiya Birləşmiş Krallığa qarşı, § 154). Konvensiya sisteminin missiyası məsələləri ictimai maraq çərçivəsində ictimai-siyasi əsaslarla həll etmək, bu yolla insan hüquqlarının qorunması ilə bağlı ümumi standartları yüksəltmək və Konvensiyanın iştirakçısı olan Dövlətlərdə insan hüquqları sahəsindəki məhkəmə təcrübəsini yaymaqdır (
[BP], § 89).
. Presedent hüququna istinadlar 1 may 2013-ci il tarixədək yenilənib. 2 . İstinad edilən qərar və qərardadların hiperlinkləri İngilis və ya Fransız dilində (Məhkəmənin iki rəsmi dili) yazılan oriinal mətnlərə keçidi təmin edir. Oxucular İngilis və/və ya Fransız dilində qərar və qərardadlara, eləcə də onların təxminən iyirmi digər dilə olunan tərcümələrə çatımı təmin edən Məhkəmənin presedent hüququnun HUDOC
verilənlər bazasına müraciət edə bilərlər. 4/71
Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi
K ONVENSIYANIN 6- CI MADDƏSI ÜZRƏ TƏLIMAT – MÜLKI HÜQUQI ASPEKT
3
Maddə 6 § 1 "Hər kəs, onun mülki hüquq və vəzifələri müəyyən edilərkən ..., ... [a] məhkəmə vasitəsi ilə, ... işinin ... araşdırılması hüququna malikdir."
3. "Mülki hüquq və vəzifələr" anlayışı təkcə cavabdeh Dövlətin milli qanunvericiliyinə istinadən şərh edilə bilməz; sözügedən ifadə Konvesiyadan irəli gələn "avtonom" anlayışdır. 6 § 1 Maddə tərəflərin statusundan, "mübahisə"nin necə həll olunmalı olduğunu tənzimləyən qanunvericiliyin mahiyyətindən və bu məsələnin həllində yurisdiksiyaya malik orqanın xarakterindən asılı olmayaraq tətbiq olunur (
, § 34). 4. Bununla belə, Konvensiyada ehtiva olunan avtonom anlayışların bugünkü şərtlərin işığında şərh olunması prinsipi Məhkəməyə 6 § 1 Maddəni sanki onun mətnində "mülki" sifətinin (bu Maddənin tətbiq edildiyi "hüquq və vəzifələr" kateqoriyası üzrə mütləq şəkildə işlədilməsinə dair məhdudiyyətlər ilə) yer almadığı kimi şərh etmək səlahiyyəti vermir (
[BP], § 30). 5. 6 § 1 Maddənin mülki məsələlərdə tətbiqiliyi ilk növbədə "mübahisə"nin mövcudluğundan asılıdır. İkincisi isə mübahisə ən azı milli qanunvericiliklə tanındığı iddia olunan "hüquq və vəzifələr" ilə əlaqədar olmalıdır. Son olaraq, bu "hüquq və vəzifələr" Konvesiyanın mənası baxımından "mülki" xarakterə malik olmalıdır, baxmayaraq ki, 6-cı Maddə özlüyündə "hüquq və vəzifələr"ə Razılığa gələn Dövlətlərin hüquq sistemində hər hansı konkret məzmun vermir ( James və digərləri Birləşmiş Krallığa qarşı , § 81).
MÜBAHISƏ ” ANLAYIŞI 6. "Mübahisə" sözü (Fransız dilində "contestation") formal mənada deyil, daha çox maddi mənada başa düşülməlidir (
, §
45). İstifadə edilən xarici formanın və dilin çərçivəsindən kənara çıxmaq və hər bir məhkəmə işinin hallarına uyğun olaraq, diqqəti faktiki vəziyyətə yönəltmək lazımdır ( Gorou Yunanıstana qarşı (№. 2) [BP], § 29; və Boulois Luksemburqa qarşı [BP], § 92). 6-cı Maddə qarşı tərəflərin olmadığı və hüquqlarla bağlı hər hansı bir mübahisəli vəziyyətin mövcud olmadığı hallarda, çəkişmə prinsipinə əsaslanmayan və birtərəfli qaydada aparılan prosedura tətbiq olunmur (
, (qərardad), § 35). 7. "Mübahisə" real və ciddi olmalıdır (
, § 81). Bu qayda, məsələn, sadəcə həbsxanada İİV-infeksiyasına yoluxmuş məhbusların aşkarlanmasına əsasən həbsxana səlahiyyətlilərinə qarşı mülki icraatı istisna edir. ( Skorobogatykh Rusiyaya qarşı (qərardad)). Məsələn, hüquqi məsələlər üzrə apellyasiya şikayəti vermək üçün dövlət ittihamçısına müraciət ilə bağlı məhkəmə işində, Məhkəmə sözügedən müraciətin ərizəçinin təzminat almaq məqsədilə mülki iddiaçı kimi çıxış etdiyi məhkəmə prosesinin ayrılmaz tərkib hissəsini təşkil etdiyi üçün "mübahisənin" real olduğuna qərar vermişdir.(
[BP], § 35). 8. Mübahisə təkcə hüququn faktiki mövcudluğu ilə deyil, onun tətbiq sahəsi və ya həyata keçirilmə qaydası ilə də əlaqəli ola bilər ( Benthem Hollandiyaya qarşı , § 32). O, həmçinin fakt məsələləri ilə bağlı ola bilər. 9. Məhkəmə prosesinin nəticəsi sözügedən hüquq üçün bilavasitə həlledici olmalıdır (məsələn,
(qərardad)). Nəticə etibarilə, zəif əlaqə və ya uzaq 3 . Bu, Qəbuledilənlik üzrə Təlimatın müvafiq bölməsinin yenilənmiş versiyasıdır. 5/71
Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|