Guide on Article 6 : Right to a fair trial (civil limb) aze
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (a) P RINSIP
- (b) Ş ƏRTLƏR
K ONVENSIYANIN 6- CI MADDƏSI ÜZRƏ TƏLIMAT – MÜLKI HÜQUQI ASPEKT
ümumi qayda olaraq qəbul edilir. Üzv Dövlət tərəfindən alınan və beynəlxalq ümumi hüququn dövlət immuniteti barədə ümumilikdə qəbul edilən qaydalarını əks etdirən tədbirlər, avtomatik olaraq məhkəməyə çatım hüququnun qeyri-mütənasib məhdudiyyətini təşkil etmir (
[BP], § 36;
[BP], § 37; Sabeh El Leil Fransaya qarşı [BP], § 49). - Yurisdiksiyadan Dövlət immuniteti: Dövlətin yurisdiksiyadan immuniteti prinsipinin tətbiqi məhkəməyə çatım hüququnu məhdudlaşdırdığı hallarda, işin hallarının bu cür məhdudiyyətə haqq qazandırıb-qazandırmadığı müəyyən edilməlidir. Məhdudiyyət legitim məqsəd daşımalı və bu məqsədə mütənasib olmalıdır ( Cudak Litvaya qarşı
[BP], § 59; Sabeh El Leil Fransaya qarşı [BP], §§ 51-54). Mülki məhkəmə icraatı çərçivəsində Dövlətə suveren immunitetin verilməsi, dövlətlərarası nəzakətin və yaxşı əlaqələrin inkişaf etdirilməsi məqsədilə, beynəlxalq hüquqa riayət etmək "legitim məqsədini" daşıyır ( Fogarty Birləşmiş Krallığa qarşı [BP], § 34 və Al-Adsani Birləşmiş Krallığa qarşı [BP], § 54; Treska Albaniya və İtaliyaya qarşı , (qərardad)). Alınan tədbirin mütənasib olub-olmamasına gəldikdə isə, sözügedən tədbir bəzi hallarda fərdin məhkəməyə çatım hüququnun mahiyyətinə xələl gətirə ( Cudak Litvaya qarşı [BP], § 74; Sabeh El Leil Fransaya qarşı [BP], § 49), bəzi hallarda isə gətirməyə bilər (
[BP], § 67; Fogarty Birləşmiş Krallığa qarşı [BP], § 39; McElhinney İrlandiyaya qarşı [BP], § 38). Dövlətin yurisdiksiya immuniteti beynəlxalq adət hüququndakı dəyişikliklərlə məhdudlaşdırılmışdır: məsələn, immunitet qaydası, ciddi şəkildə nizamlanan hallar istisna olmaqla, dövlətin ölkə xaricindəki diplomatik missiyalarının əməkdaşları ilə bağladığı əmək müqavilələrinə tətbiq olunmur ( Sabeh El Leil Fransaya qarşı [BP], §§ 53-54 and §§ 57-58). İmmunitetə məhdudlaşdırıcı yanaşma həmçinin Dövlət və xarici fiziki şəxslər arasındakı ticarət əməliyyatları ilə əlaqədar qəbul edilə bilər ( Oleynikov Rusiyaya qarşı , §§ 61 and 66). Digər tərəfdən Məhkəmə 2001-ci ildə, iddianın baxıldığı Dövlətin ərazisində hərəkət və ya hərəkətsizlik nəticəsində vurulmuş şəxsi zərərlə bağlı beynəlxalq hüquqda və müqayisəli hüquqda Dövlət immunitetini məhdudlaşdırmağa yönəlik tendensiyanın mövcud olmasına baxmayaraq, bu praktikanın heç bir şəkildə universal olmadığını qeyd etmişdir ( McElhinney İrlandiyaya qarşı [BP], § 38). - Məcburi icradan Dövlət immuniteti özlüyündə 6-cı Maddənin 1-ci bəndinə zidd deyil. Məhkəmə 2005-ci ildə bildirmişdir ki, Dövlət immuniteti məsələlərini tənzimləyən bütün beynəlxalq hüquqi mexanizmlər ümumi prinsip yaradırlar: konkret, ciddi şəkildə məhdudlaşdırılan istisnaların predmeti olmaqla, xarici Dövlətlər məhkəmə proseslərinin aparıldığı Dövlətin ərazisində icraya qarşı immunitetdən istifadə edirlər (
(qərardad), § 73). Məsələn, Məhkəmə 2002-ci ildə qərara aldı ki, “Yunan məhkəmələri Almaniya tərəfindən ərizəçilərə təzminat ödənilməsi barədə qərar çıxarmalarına baxmayaraq, bu, Yunanıstanın üzərinə ərizəçilərin borclarını mütləq surətdə Yunanıstanda aparılan icra icraatı çərçivəsində almalarını təmin etmək öhdəliyi” qoymur ( Kalogeropoulou və digərləri Yunanıstan və Almaniyaya qarşı (qərardad)). Bu qərarlar sözügedən müddətdə beynəlxalq hüququn cari vəziyyətinə münasibətdə qüvvədədir və gələcəkdə həmin hüquqda dəyişikliklərin olacağını istisna etmir.
55. Deputat toxunulmazlığı: dövlətlərin ümumilikdə xalqın nümayəndələrinin söz azadlığını təmin etmək və qərəzli şikayətlərin parlamentin funksiyalarını yerinə yetirməsinə mane olmasının qarşısını almaq məqsədilə millət vəkillərinə müxtəlif səviyyələrdə 16/71
K ONVENSIYANIN 6- CI MADDƏSI ÜZRƏ TƏLIMAT – MÜLKI HÜQUQI ASPEKT
C.G.I.L. Və Cofferati (№. 2) İtaliyaya qarşı , § 44). Nəticə etibarilə, deputat toxunulmazlığı aşağıdakı şərtlərlə 6-cı Maddəyə uyğun ola bilər: - legitim məqsədlər daşıyarsa: parlamentdə söz azadlığının müdafiəsi və qanunvericilik və məhkəmə hakimiyyətləri arasında səlahiyyət bölgüsünün qorunması (
, §§ 75-77 və § 79); - qarşıya qoyulan məqsədlərə mütənasibdirsə (müvafiq şəxs öz hüquqlarını effektiv şəkildə müdafiə etmək üçün ağlabatan alternativ vasitələrə malikdirsə ( A. Birləşmiş Krallığa qarşı , § 86) və immunitet yalnız deputatlıq funksiyalarının həyata keçirilməsi ilə məhdudlaşırsa (
, § 84; Zollmann Birləşmiş Krallığa qarşı (qərardad)). Deputatlıq fəaliyyəti ilə hər hansı aydın əlaqənin olmaması, qarşıya qoyulan məqsəd və tətbiq olunan vasitələr arasında mütənasiblik anlayışının dar çərçivədə şərhini tələb edir ( Cordova İtaliyaya qarşı (№. 2) , § 64; Syngelidis Yunanıstana qarşı , § 44). Mübahisəli bəyanat Parlament üzvü tərəfindən verilibsə, fiziki şəxslərin məhkəməyə çatım hüququ 6 § 1 Maddəyə uyğun olmayan şəkildə məhdudlaşdırıla bilməz
, § 63;
C.G.I.L. və Cofferati (№ 2) İtaliyaya qarşı , §§ 46-50, bundan əlavə, qurbanlar öz hüquqlarını müdafiə etmək üçün hər hansı ağlabatan alternativ vasitəyə malik olmadığı halda).
56. Hakimlərin toxunulmazlığı legitim məqsəd daşıyırsa, yəni ədalət mühakiməsinin düzgün şəkildə aparılması məqsədini güdürsə ( Ernst və digərləri Belçikaya qarşı , § 50) və ərizəçilərin Konvensiya çərçivəsində malik olduqları hüquqlarını effektiv şəkildə qorumaları üçün ağlabatan alternativ vasitələrə malik olmaları baxımından mütənasiblik prinsipinə uyğundursa, eynilə 6 § 1 Maddəyə zidd deyil ( Ernst və digərləri Belçikaya qarşı , § 53-55). 57. Dövlət qulluqçularının immuniteti: Fərdlərin, dövlət məmurlarının fərdlərin nüfuzuna xələl gətirən ifadələrinə və hərəkətlərinə etiraz etmək üçün məhkəmədə iddia qaldırmaq hüquqlarına qoyulan məhdudiyyətlər ictimai maraqlar çərçivəsində legitim məqsəd daşıya bilər (
Fayed Birləşmiş Krallığa qarşı , § 70); bununla belə, sözügedən legitim məqsədlə tətbiq olunan vasitələr arasında mütənasiblik əlaqəsi olmalıdır (
, §§ 75-82). 58. İmmunitetin hədləri: əgər dövlət, hər hansı məhdudiyyət və Konvensiyanın tətbiqinə məsul qurumların nəzarəti olmadan, mülki iddiaların bütöv spektrini məhkəmələrin yurisdiksiyasından çıxara bilsəydi və ya şəxslərin geniş qruplarına, yaxud kateqoriyalarına mülki məsuliyyətdən immunitet verə bilsəydi, bu, demokratik cəmiyyətdə qanunun aliliyi və 6 § 1 Maddədə əksini tapan əsas prinsip, yəni mülki iddiaların hakim tərəfindən baxılması üçün məhkəməyə təqdim edilə bilməsi prinsipi ilə uzlaşmazdı ( Fayed Birləşmiş Krallığa qarşı , § 65; McElhinney İrlandiyaya qarşı [BP], §§ 23-26; Sabeh El Leil Fransaya qarşı
[BP],§ 50). 2. Məhkəməyə hüquqdan imtina (a) P RINSIP 59. Razılığa Gələn Dövlətlərin milli hüquq sistemlərində, şəxsin işinə məhkəmə və ya tribunal tərəfindən baxılması hüququndan imtina etməsinə tez-tez mülki məsələlərdə, xüsusilə də müqavilələrdə arbitraj şərtləri formasında rast gəlinir. Sözügedən şəxs üçün, eləcə də ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi üçün inkaredilməz üstünlükləri olan imtina prinsip etibarilə Konvensiya ilə ziddiyyət təşkil etmir ( Deweer Belçikaya qarşı , § 49).
17/71
Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|