Guide on Article 6 : Right to a fair trial (civil limb) aze
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (a) H ÜQUQI YARDIMIN TƏMIN EDILMƏSI
- (b) T ƏMIN EDILƏN HÜQUQI YARDIMIN SƏMƏRƏLILIYI
K ONVENSIYANIN 6- CI MADDƏSI ÜZRƏ TƏLIMAT – MÜLKI HÜQUQI ASPEKT
fərdlər arbitrajın xeyrinə məhkəməyə müraciət etmək hüquqlarından imtina edə bilərlər ( Suda Çex Respublikasına qarşı , §§ 48-49). Demokratik cəmiyyətdə məhkəməyə hüquq o qədər böyük əhəmiyyət daşıyır ki, bu hüquq sadəcə şəxsin mübahisəni işin məhkəmə araşdırılmasına münasibətdə yardımçı xarakter daşıyan prosedurun gedişatında həll etməsi səbəbilə itirilə bilməz (eyni yerdə.) 7 . 3. Hüquqi yardım (a) H ÜQUQI YARDIMIN TƏMIN EDILMƏSI 61. 6 § 1 Maddə dövlətin üzərinə "mülki hüquq"la bağlı bütün mübahisələr üçün pulsuz hüquqi yardım təmin etmək öhdəliyi qoymur (
prosesində müəyyən şərtlər daxilində pulsuz hüquqi yardım almaq hüququna təminat verən 6 § 3 Maddənin (c) yarımbəndi və hüquqi yardıma heç bir istinad etməyən 6 § 1 Maddə arasında aydın fərq var ( Essaadi Fransaya qarşı , § 30). 62. Bununla belə, Konvensiya praktiki və effektiv olan hüquqları, xüsusilə də məhkəməyə çatım hüququnun qorunması üçün nəzərdə tutulur. Bu səbəbdən, 6-cı Maddənin 1-ci bəndi məhkəməyə effektiv çatım imkanının təmin edilməsi baxımından vəkil yardımının zəruri olduğu hallarda, bəzən Dövlətdən bu cür yardımı təmin etməsini tələb edə bilər ( Airey İrlandiyaya qarşı , § 26). 63. 6-cı Maddənin mülki iddiaçı üçün hüququ təmsilçiliyin təmin edilməsini tələb edib- etməməsi məsələsi işin konkret hallarından asılı olacaqdır ( Airey İrlandiyaya qarşı , § 26; McVicar Birləşmiş Krallığa qarşı , § 48;
Steel and Morris Birləşmiş Krallığa qarşı , § 61). İşin bütün halları nəzərə alınmaqla, hüququ yardımın təmin edilməməsinin ərizəçini ədalətli məhkəmə araşdırmasından məhrum edib-etmədiyi müəyyən edilməlidir ( McVicar Birləşmiş Krallığa qarşı , § 51). 64. 6-cı Maddənin pulsuz hüquqi yardımın təmin edilməsini tələb edib-etmədiyi məsələsi digər məsələlərlə yanaşı, aşağıdakı amillərdən asılı olacaqdır: - işin mahiyyətində duran məsələnin ərizəçi üçün əhəmiyyəti (
, § 61); - müvafiq qanunvericiliyin və prosedurun mürəkkəbliyi (
, § 24); - ərizəçinin maraqlarını səmərəli şəkildə təmsil etmək bacarığı (
, §§ 48-62; Steel və Morris Birləşmiş Krallığa qarşı , § 61;
P., C. və S. Birləşmiş Krallığa qarşı , § 100); - qanunvericiliyə əsasən hüquqi təmsilçiliyin olması tələbi ( Airey İrlandiyaya qarşı , § 26;
Gnahoré Fransaya qarşı , § 41 sonda).
65. Buna baxmayaraq, sözügedən hüquq mütləq deyil və əvvəlki bənddə qeyd olunanlara əlavə olaraq, xüsusilə aşağıdakı mülahizələrə əsasən, hüquqi yardımın verilməsi bəzi şərtlərin mövcudluğundan asılı ola bilər: - mülki prosesdə tərəfin maliyyə vəziyyəti (
, § 62); - onun məhkəmədə mübahisəni udmaq perspektivi ( Steel və Morris Birləşmiş Krallığa qarşı , § 62). Bu səbəbdən, hüquqi yardım təmin olunan işləri seçən hüquqi yardım sistemi mövcud ola bilər. Lakin qanunverici orqanla müəyyən edilən sistem fiziki şəxslərə onları 7 . Həmçinin Açıq məhkəmə araşdırması bölməsinə baxın. 18/71
Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi K ONVENSIYANIN 6- CI MADDƏSI ÜZRƏ TƏLIMAT – MÜLKI HÜQUQI ASPEKT
Gnahoré Fransaya qarşı , § 41; Essaadi Fransaya qarşı , § 36; Del Sol Fransaya qarşı , § 26; Bakan Türkiyəyə qarşı , §§ 76 və 75 bu qərara istinadla: Aerts Belçikaya qarşı məhkəməyə hüququnun mahiyyətinə xələl gətirilməsi ilə bağlı). Buna görə də, dövlət daxilində hüquqi yardım sisteminin keyfiyyətinə lazımi diqqət göstərilməsi ( Essaadi Fransaya qarşı , § 35) və səlahiyyətli orqanlar tərəfindən seçilən üsulun Konvensiyaya uyğun olub-olmadığının yoxlanılması vacibdir (
, § 52; Bakan Türkiyəyə qarşı , §§ 74-78; Pedro Ramos İsveçrəyə qarşı , §§ 41-45).
66. Məhkəmələrin hüquqi yardımın təmin edilməsindən imtinanın əsaslarını göstərməsi və hüquqi yardımla bağlı tələbləri dəqiqliklə incələməsi vacibdir ( Tabor Polşaya qarşı , §§ 45-
46; Saoud Fransaya qarşı , §§ 133-136). 67. Bundan əlavə, xarici hüquqi şəxslərə hüquqi yardımın göstərilməməsi 6-cı Maddəyə zidd deyil (
, §§ 48-53).
68. Dövlət rəsmi olaraq təyin olunmuş vəkilin hərəkətlərindən məsul deyil. Vəkilliyin dövlətdən ayrı, müstəqil peşə olması baxımından, müdafiəçinin ödənişsiz hüquqi yardım sistemi çərçivəsində və ya fiziki şəxsin öz hesabına təyin edilməsindən asılı olmayaraq, (
müdafiəçisi arasında razılaşdırma əsasında müəyyən edilir. Başqa sözlə, xüsusi hallar istisna olmaqla, müdafiəçinin davranışı Dövlətin Konvensiya üzrə məsuliyyətini yarada bilməz (
(qərardad)). 69. Bununla belə, prosesdə tərəfin maraqlarını təmsil etmək üçün müdafiəçinin təyin edilməsi özlüyündə səmərəli yardıma təminat vermir (
, §§ 110 və 116). Hüquqi yardım məqsədləri üçün təyin edilmiş vəkil uzun müddət prosesdə iştirakdan uzaqlaşdırıla və ya vəzifələrini yerinə yetirməkdən yayına bilər. Səlahiyyətli milli orqanlar bu vəziyyətdən xəbərdar olduqda, onu digər vəkillə əvəz etməlidirlər; əvəz etmədikləri halda, prosesdə iştirak edən tərəf pulsuz hüququ yardım ilə təmin edilməsinə baxmayaraq, praktikada effektiv yardımdan məhrum olacaq (
, § 30). 70. Bir tərəfdən ədalət mühakiməsinə çatım hüququndan səmərəli istifadə, digər tərəfdən isə vəkillik peşəsinin müstəqilliyi arasında düzgün balansın təmin edilməsi hər şeydən əvvəl Dövlətin məsuliyyətidir. Məhkəmə aydın şəkildə vurğulamışdır ki, ödənişsiz hüquqi yardım göstərmək üçün təyin edilən vəkilin fəaliyyət göstəməkdən imtina etməsi müəyyən keyfiyyət tələblərinə cavab verməlidir. Pulsuz hüquqi yardım sistemindəki çatışmazlıqlar fərdləri malik olduqları məhkəməyə "praktiki və effektiv" çatım hüququndan məhrum edirsə, bu tələblər yerinə yetirilməmiş hesab olunur (
, § 135; Siaƚkowska Polşaya qarşı , § 114 - pozuntu).
19/71
Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|