Gülşən Orucova, Nərminə Qaragözova, Rafiq İsmayılov, Zahid Xəlilov

Tədqiqatın aparılması.
Qruplarla iş. Şagirdlər verilmiş suallar əsasında öz fikirlərini iş
vərəqlərində qeyd edirlər (“Ziqzaq” üsulu). Şagirdlər kvadrat, dairə, üçbucaq və düzbucaqlı
olmaqla ekspert qruplarına bölünürlər.
I ekspert qrupu (kvadrat qrupu). Ana arı haqqında olan hissə ayrıca vərəqdə yazılı
halda qrupa təqdim olunur. Qrup bu hissəni öyrənir.
II ekspert qrupu (dairə qrupu). Kəşfiyyatçı arılar haqqında olan hissə qrupa təqdim olu -
nur. Qrup bu hissəni öyrənir.
III ekspert qrupu (üçbucaq qrupu). İşçi arılar haqqında olan hissə qrupa təqdim olunur.
Qrup bu hissəni öyrənir.
IV ekspert qrupu (düzbucaqlı qrupu). Keşikçi arılar haqqında olan hissə qrupa təqdim
olunur. Qrup bu hissəni öyrənir.
Sonra qruplar yeni bir qrupa bölünür. Hər qrup 1, 2, 3, 4 sayır. Bütün 1-lər I qrupda, 2
sayanlar II qrupda, 3 sayanlar III qrupda, 4 sayanlar IV qrupda əyləşirlər. 
I qrup (kvadrat, dairə, üçbucaq və düzbucaqlı).
II qrup (kvadrat, dairə, üçbucaq və düzbucaqlı).
III qrup (kvadrat, dairə, üçbucaq və düzbucaqlı).     
IV qrup (kvadrat, dairə, üçbucaq və düzbucaqlı).
Qrupların hər bir üzvü öyrəndiyi hissəni digərlərinə danışır. Beləliklə, şagirdlər bütün
hissəni öyrənmiş olurlar.
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili.
Qrupların təqdimatı dinlənilir və müzakirə
olunur. “Arı” şeiri ilə “Bal arısının ailəsi” mətni məzmun və forma baxımından fərqləndirilir.
Dərsliklə iş. Dərsliyin 150-ci səhifəsindəki 1-2-ci tapşırıqlar, eləcə də iş dəftərinin 104-cü
səhifəsindəki 1-2-ci tapşırıqlar yerinə yetirilir.
Yazı. Mətndən keşikçi arılar haqqında olan hissəni dəftərinizə köçürün.
Nəticə:_İnsan_ailələrində_olduğu_kimi,_arı_ailəsində_də_qaydalar_və_hər_bir_ailə_üzvünün_vəzifəsi_var._Tətbiqetmə._İş_dəftərinin'>Nəticə:
İnsan ailələrində olduğu kimi, arı ailəsində də qaydalar və hər bir ailə üzvünün
vəzifəsi var.
Tətbiqetmə. 
İş dəftərinin 108-ci səhifəsindəki mövzu ilə bağlı tapşırıqlar yerinə yetirilir.
Ev tapşırığı:
– “Arıların həyat tərzi” haqqında inşa yazın.
Qiymətləndirmə.
Təqdimata, diskussiyaya və tətbiqetmənin nəticələrinə əsasən aparılır.
Dərs 81. KƏPƏNƏKLƏR (2 saat)
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Mətnin məzmunu ilə bağlı fikir yürütməklə
şüurlu oxuduğunu nümayiş etdirir.
2.2.4. Mətndəki  əsas  fikrə münasibətini
bildirir.
Mətndəki əsas fikri müəyyən edir və
münasibət bildirir.
3.1.1. Yazısında sadə hüsnxət norma larına
riayət edir.
“P” hərfini hüsnxət normalarına uyğun yazır
və digər hərflərlə birləşdirir.
3.1.2. Çap hərfləri ilə yazılmış mətni
üzündən köçürür.
Mətndən seçilmiş hissəni üzündən köçürür. 
Dərslərin planlaşdırılması
TƏBİƏTİN SİRLƏRİ
173
Çap üçün deyil

---

Motivasiya.
Müəllim şagirdlərə müraciət edir:
– Keçən dərsimizdə arılar haqqında məlumat aldıq. İndi isə gəlin arı ilə kəpənəyin oxşar
və fərqli cəhətlərini əks etdirən diaqram quraq. (Dərslik, səh.151, 1-ci tap.)
– Aşağıdakı tapmacada bu həşəratlardan hansı haqqında danışılır?
Rəngbərəngdir gül kimi,
Qanadı var tül kimi.
Uçur bağda, çəməndə,
Çox yüngüldür tük kimi.
Tədqiqat sualı:
– Kəpənəklər haqqında nə bilirik?
Qeyd. Bu dərs “Bal arısının ailəsi” dərsində verilmiş model əsasında qurulur.
Tədqiqatın aparılması.
Qruplarla iş. Şagirdlər verilmiş suallar əsasında öz fikirlərini iş
vərəqlərində qeyd edirlər (2-ci tapşırıq).
I qrup. Kəpənək necə balalayır?
II qrup. Kəpənək necə qidalanır?
III qrup. Kəpənək qoxunu nəyin vasitəsilə hiss edir?
IV qrup. Nəyə görə gecə kəpənəkləri fədakarlıq rəmzi sayılır?
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili.
Qrupların təqdimatları dinlənilir və mü za -
ki rə olunur. Dərsliklə iş. Kəpənək və qarışqanın oxşar və fərqli cəhətləri araşdırılır. 3-cü
tapşırıq yerinə yetirilir. Artıq şagirdlər qarışqa, arı, kəpənəklər haqqında bir çox məlumata
malikdirlər. Bu həşəratlarla bağlı “Auksion” oyunu keçirilə bilər:
– Qarışqanın (arının, kəpənəyin) hansı xüsusiyyətləri ilə tanış oldunuz? və s.
Nəticə:
Kəpənək də çox gözəl və faydalı həşəratdır. Onları qorumaq lazımdır.
Tətbiqetmə. 
İş dəftərinin 109-cu səhifəsindəki mövzu və dil qaydaları ilə bağlı tapşırıqlar
yerinə yetirilir.
Hüsnxət. “P” hərfi. İş dəftəri, səh. 110.
Ev tapşırığı:
– Mətndən kəpənəklərin necə çoxalması hissəsini dəftərinizə köçürün.
Qiymətləndirmə.
Təqdimata, diskussiyaya və tətbiqetmənin nəticələrinə əsasən aparılır.
Arı
Kəpənək
Dərslərin planlaşdırılması
VI bölmə
174
Çap üçün deyil

---

Dərs 82. QARANQUŞLAR (2 saat)
Motivasiya.
Şəkillərdə təsvir olunur: çiçəkləmiş ağac, buzları əriyən axar çay, torpaqdan
baş qaldıran novruzgülü, şamlı, şirniyyatlı bayram xonçası və s.  
Sual: – Bu şəkillər sizə nəyi xatırladır?
Fərziyyələr dinlənilir.
– Bəs yazın müjdəçisi nədir? (qaranquş)
Tədqiqat sualı:
– Qaranquş haqqında nə bilirik və nəyi bilmək istərdik?
Tədqiqatın aparılması. 
Kiçik qruplarla iş. Şagirdlər verilmiş suallar əsasında öz fikir -
lərini iş vərəqlərində qeyd edirlər. 
I qrup. Krossvordu həll edin. (Sözlərin izahı müəllim tərəfindən verilir.)
II qrup. Səmədgilin eyvanında qaranquş yuva qurmuşdu. Hamı onlara tamaşa edirdi.
Bir gün səhər eyvandan səs eşidildi. Səməd gördü ki, qaranquşun balası yuvadan
yerə düşüb, ana qaranquş isə onun ətrafında çırpınır…  (Mətni davam etdirin.)
III qrup. Qaranquşla bağlı kiçik mətn qurun. Həmin mətndə “zəhmətkeş”, “bala qaran -
quşlar”, “ana qaranquşun həyəcanı”, “qara pişik” sözlərindən istifadə edin.  
Bilirəm
Bilmək istərdim
Öyrəndim
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
2.1.4. Yaxınmənalı və əksmənalı sözlərdən
nit qində istifadə edir.
Mətndə rast gəldiyi yeni sözün mənasını başa
düşür və onu yaxınmənalı sözlə əvəz edir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Mətndəki fikirləri tamamlamaqla məzmunu
mənimsədiyini nümayiş etdirir.
3.1.2. Çap hərfləri ilə yazılmış mətni
üzündən köçürür.
Mətndən seçilmiş hissəni üzündən köçürür.
4.1.5. Sözləri qrammatik mənasına görə
qruplaşdırır.
Hərəkət bildirən sözləri fərqləndirir, onların
hansı zamanda işləndiyini müəyyən edir.
4.1.6. Cümləni digər nitq vahidlərindən
fərqləndirir. 
Verilmiş sözlərdən söz birləşmələri düzəldir
və onu nitqində istifadə edir.
QAZ
NAR
AT
QOZ
ULDUZ
ŞAR
RƏNDƏ
ALÇA
Q
A
R
A
N
Q
U
Ş
Dərslərin planlaşdırılması
TƏBİƏTİN SİRLƏRİ
175
Çap üçün deyil

---