Gülxani pənah salatin əHMƏdli səNƏT, SƏNƏtkar
Yüklə 3,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
Sənət, sənətkar və zaman 269 Çox təəssüf ki, qadın sənətkarlarımızın yaradıcılığı ye- tərincə tədqiq edilmir, ədəbi mühitdə tanınmış qadın sənət- karlarımızın yaradıcılığı dövlət qayğıları ilə əhatə olunmur. Özüm də qadın yazar olduğumdan nə kimi çətinliklərlə yazıb yaratdığımızın canlı şahidiyəm. Biz həmişə ədəbi mühitin kölgə düşən tərəfindəyik. Bizə günəş işığı az düşür. Milli-mənəvi dəyərlərimizə həyatımızın qanunu kimi baxırıq, mübariz deyilik. Mübariz obrazlar yaradırıq, amma həyatımıza şamil etmirik. Nəsə polad kimi bir sədd var qarşımızda, çəkinmə, haqqını tələb etmə zəifliyi, nə bilim nə, nə... Belə olmasaydı yetərincə ədəbi mühitdə tanınmış olsaq da, yazılan ədəbi-tənqidi məqalələrdə kişilər ordusu (döyüş qabiliyyəti olan da, olmayan da, əsər tacirləri də) öndə getməzdi, əsl sənətə, ədəbiyyata xidmət edən qadınlarımız da üzə çıxarılardı. Bəzi ədəbiyyatşünaslarımız, tənqidçilərimiz elə qələm sahiblərinin adını Azərbaycan ədəbi mühitində hallandırır ki, təəccüb içində qalırsan. Tək-tük kiminsə vasitəsilə azca olsa da öz haqqını əldə edən var, bu da dəryada damlaya bənzəyir. Yazar qadınların ədəbi fəaliyyətini nəzərdən keçirərkən gəldiyim nəticənin təzahürüdür bu təəssüf hissi... Südabə Sərvi ədəbi fəaliyyətə «Yeni həyat» qəzetində dərc olunan yazıları ilə başlayıb. Müəllim işləməklə yanaşı şeir və hekayələrini, maraqlı bədii-publisistik məqalələrini dövri mətbuat səhifələrində dərc etdirib. 1995-2001-ci illərdə Bakıda «525-ci qəzet», «Mədəniy- yət» və sair qəzetlərdə yazıçı -publisist kimi fəaliyyət göstərib. Sonrakı illərdə Azərbaycan Dövlət radiosunda və müxtəlif telekanallarda ssenarist-redaktor kimi bir çox maraqlı verilişlərin müəllifi olub. Azərbaycanın tanınmış sənətkarları haqqında çəkdiyi verilişlər tamaşaçıların rəğbətini qazanıb, Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 270 ədəbiyyat və incəsənət adamları, klassiklərimiz haqqında onlarla publisistik-analitik yazıların və ədəbi söhbətlərin müəl- lifidir. «Respublika», «Ədəbiyyat», «Kredo» qəzetlərində, «Azərbaycan», «Ulduz» dərgilərində dərc olunan şeir və hekayələri maraqla qarşılanıb. «Bu dənizin gözü yaşlı sənsiz», türk dünyasının böyük yazarı Çingiz Aytmatov haqqında tərtib etdiyi «Mən Manasın oğluyam» və s. kitabların müəllifidir. Yazdığı əsərlərdə həssas bir qəlbin səsi duyulur, vətənpərvərlik, torpağa, yurda sevgi, onun sabahı üçün narahatlıq, torpağından didərgin düşmüşlərimizin narahat ömrü, həsrəti, intizarı, ictimai dərdi yaşayır. Həm bədii publisist, həm də poeziya sahəsində uğurlu fəaliyyətini davam etdirir. Azadə Taleh lirik şeirləri ilə yanaşı ictimai fəaliyyəti, publisistik yazıları ilə tanınıb. Azada Taleh-Abbasqızı geniş dünyagörüşə, yaradıcılıq imkanlarına malikdir. Əsl vətəndaş şairdir. Gənc yaşlarından ədəbi yaradıcılığa başlayan Azadə Talehin «Tənha ağac», «Sənsiz», «Nə yaxşı ki, dəniz varmış», «Dədə Qorqudda Borçalı izləri», «Borçalı lətifələri», «Taleyim mənim, Talehim mənim», «Bulaq», «Həqiqətin təşnəsiyəm», «Yurdumun Azadəsiyəm», «Haqqın quluyam», «Dünya, məni tanıdınmı» və s. kitablarında müxtəlif canrlarda qələmə aldığı şeirləri oxucularına töhfəsidir. «Qafqaz Media» İctimai Birliyinin sədri, «Qafqaz-Press», «Borçalı» qəzetlərinin baş redaktoru, «Kardiologiya» curnalının, «Hakimiyyət və zaman» curnalının rəhbəri olan Azadə xanımın yazdığı şeirləri onun nəcib, həssas qəlbinin çırpıntılarıdır. Səkkiz dəfə həkim kimi bir zəvvar olaraq müqəddəs Həcc ziyarətində, Kərbəlada olub. Natəvan Dəmirçioğlu «Səbət», «Yetim», «Üç nöqtə» po- vestləri, «Kəlağayı», «Avey əfsanəsi» və s. əsərlərini psixoloci səpkidə yazmış, yazıçı öz müşahidələrinə əsasən zəngin xarakterlər yaratmağa çalışmışdır. Sənət, sənətkar və zaman 271 Natəvan Dəmirçioğlunun «Yetim» povestini ən uğurlu nəsr əsərlərindən biri saymaq olar. «Səbət» povesti də eyni ruhlu nəsr əsərlərindən biridir. Qoyulan problemlər yazıçının yaradıcılıq imkanlarının zənginliyi nəticəsində bədii həllini tapıb. Onun qələmə aldığı əsərin mövzusu real həyatdan gö- türülüb. İnsan taleyinə, arzusuna, ziddiyyətli həyat hadisələrinə biganə qala bilməyən yazıçı təxəyyülü burada əsasdır, qələmə aldığı mövzu inandırıcı, həyatidir, canlı müşahidələrə əsaslanan yazıçı hadisələri reallıqlar üzərində kökləyib. Hər bir mənəvi təhqirlərə dözən, içini göynədən ağrı- acısını gizlətməyə çalışan, aldadıldığını ailə, övlad naminə öz ürəyində saxlayıb açıb-ağartmayan Qadın-Ana böyüklüyü ön plandadır, nə qədər acı olsa da, burada qoyulan məsələlər bizim yaşadığımız reallıqlardır. Natəvan Dəmirçioğlu hadisələri bədii təxəyyülünün süzgəcindən keçirib oxucu fikrini, düşüncəsini özünə böyük ustalıqla cəlb edəcək bir formada qələmə alıb. Burda diqqətimizi cəlb edəcək əsas məsələ məhz fərdi yaradıcılıq keyfiyyətidir. Bu keyfiyyət bir yazıçı qadına- istedadlı qələm sahibinə məxsusdur. Aybəniz Kəmalənin poetikasındakı humanizm diqqəti çəkir. Bir çox kitabların (“Həyat burulğanında”, “Tanrıya açılmış əllər” və s.) müəllifi, yazdıqları ilə diqqəti çəkən Aybəniz Kəmalənin şeirlərindəki fəlsəfi, dini, irfani mövzular, onların poetik bir dillə ifadəsi bir daha göstərir ki, Məhsəti Gəncəvi, Heyran xanım, Xurşud Banu Natəvan ənənələrini davam etdirən istedadlı şairələrimiz bu gün də yaşayır, yaradır, oxucu kütləsinin qəlbinə yol tapa bilir. Elmira Axundova, Rəhilə İsmayıllı, Rəhilə Qeybullayeva, Fəridə Əliyarbəyli, Sara Oğuz, Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli, Fəridə Ləman, Mahirə Abdulla, Xanımana Əlibəyli, Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 272 Nuridə Atəş, Əminə Tuncay, Gülnarə Camaləddin, Sima Şirvanlı, Mahcamal, Məleykə Turel, Gülarə Munis, Nüşabə Məmmədli, Roza Qarabağlı, Fərqanə Mehdiyeva, Aləmzər Sadıqqızı, Nəsibə Tahiri Anadil, Roza Qarabağlı, Zəminə Xınalı, Nərgiz Çalxanqaya, Aləmzər Əlizadə, Güllü Yoloğlu, Mərziyə Səlahəddin, Dilarə Əliyeva, Mina Rəşid, Minayə Əliyeva, Xatirə Fərəcli, Könül Abbasova, Rəfiqə Şəms, Minaxanım Nuriyeva, Rəfiqə Nuray, Könül Nazimqızı, Sona Vəliyeva, Mehriban Xalıq, Minayə Əliyeva, Mətanət Hüseynxanqızı, Məryəm Şahverdiyeva, Fəridə Hacıyeva, Mehriban Vəzir, Xatirə Fərəcli, Xatirə Əzizqızı, Gövhər Əntiqə, Flora Xəlilzadə, Firəngiz Bayramova, Fəridə Hacıyeva, Lətifə Əhmədzadə, Lalə Cavanşir, Lalə Həsənova, Qiymət Məhərrəmova, Kamilə Nemət, Xuraman İsmayılova, Xuraman Vəfa, Xanım İsmayılqızı, Xalidə Xalid, Ümmülbanu, Nəcimə Babayeva, Narıngül Nadir qızı, Natəvan Dəmirçioğlu, Nisəbə- yim, Nüşabə Araslı, Şirinxanım Şadiman, Tahirə Məmməd, Tamella Pərvin, İlhamə Məhəmmədqızı, Münəvvər Tapdıqova, Mənzər Niyarlı, Məleykə Səma, Zərəngiz-Dəmirçi-Qayalı, Məleykə Elcanlı, Bəsti Əlibəyli, Günel Anarqızı, Mənzər Niyarlı, Azadə Taleh, Azadə Musayeva, Türkan Əfəndiyeva, Mədinə Həsənova, Rəhimə Zeynalova, Rəhilə Elçin, Rəhilə İsmayıllı, Rəfiqə Şəms, Zeynəb Bəhmənli, Zemfira Məhərrəmli, Aybəniz Kəmalə, Şükufə Mirzəyeva, Şövkət Horovlu, Şərəf Cəlilli, Şəlalə Ana, Südabə Cəlil, Südabə Sərvi, Şəhanə Şükür, Sona Xəyal, Simuzər Baxışlı, Solmaz Aman- qızı, Sevinc Nuruqızı və s. həm nəsr, poeziya, həm də ədəbi tənqid, ədəbiyyatşünaslıq sahəsində tanınmış qadın ziyalıları- mızdır. 90-cı illərdə Azərbaycan həyatında baş verən ictimai- siyasi hadisələr, erməni faşistlərinin torpaqlarımızı işğal etməsi, Yüklə 3,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|