Guram gogiSvili, Teimuraz vefxvaZe ia mebonia

17

saswavlo masalis wardgenis fazebi da gakveTilis 

dagegmvis zogadi principebi

saswavlo procesis organizaciis ZiriTadi forma gakve Ti lia; saganmanaTleblo, 

aRmzrdelobiTi da praqtikuli miz ne bis ganxorcieleba gakveTilze xdeba. amitom 

maTematikis swav lebis ZiriTadi sakiTxi gakveTilis kargi momzadeba da Cata rebaa.

meTodikur literaturaSi didaqtikuri cneba _ `gakve Ti li~ ZiriTadad ase 

aRiwereba: gakveTili logikurad das ru lebuli, mTliani saswavlo-aRmzrdelo-

biTi procesis gar kve uli SemosazRvruli monakveTia. masSi rTul urTierT da mo-

kidebulebaSia procesis yvela ZiriTadi elementi: Sinaarsi, mizani, saSualebebi, 

meTodebi, organizacia; yovel gakveTilze gansazRvruli saganmanaTleblo da 

aRmzrdelobiTi amocanebi wydeba; am amocanebis gadawyveta konkretuli saswavlo 

ma sa lis ganxilvis procesSi mimdinareobs.

maTematikis gakveTilisadmi wayenebuli mTavari moTxov ni le baa ZiriTadi di-

daqtikuri amocanis arseboba _ im Temis Ses  wav lis miznis arseboba, romlis 

gadawyvetis procesi mo ce mul gakveTilze mimdinareobs. yoveli gakveTilis win 

kargad unda gaiazroT misi Sinaarsi da mizani, amaSi Cven mier mo wo debuli ruka 

dagexmarebaT. miznis Sesabamisi unda iyos kar gad gaazrebuli da dagegmili sas-

wavlo masalis wardgenis fazebi:

motivacia; ar aris sakmarisi, rom maswavlebels gaaz re buli hqondes mizani; 

saWiroa, rom igi moswavleebisTvisac gax des ZiriTadi mizani. moswavleebTan sau-

bari unda daviwyoT ara imiT, Tu ras vaswavliT, aramed mniSvnelovania Tavidanve 

interesis aRZvra da iseTi situaciis Seqmna, roca moswavle motivirebulia da pou-

lobs pasuxebs kiTxvaze _ `risTvisaa saWiro~. motivacia SesaZlebelia praqtikuli 

amocanis dayenebiTa da misi amoxsnis xerxebis ZiebiT daviwyoT, an maTematikis Siga 

kanonzomierebis gaazrebiT, problemuri situaciis Seqmnis xelSewyobiT; mxolod 

amis Semdeg xdeba Sesabamisi amocanis dasma da misi amoxsnis Zieba.

amocanis gansazRvris Semdeg mimdinareobs misi amoxsnis gzis Ziebis procesi. 

amoxsnis Ziebis procesis warmarTvis sxvadasxva meTodikuri saSualeba arsebobs. 

yovel amocanas, rogorc wesi, amoxsnis Ziebis garkveuli forma miesadageba. es 

formebia _ muSaoba jgufebad (SesaZlebelia or-oradac), mTeli klasis erToblivi 

monawileobiT, individualuri muSaoba da a. S. im SemTxvevaSic ki, roca amocanis 

amoxsnis ZiebaSi mTeli klasi erTdrouladaa Cabmuli, maswavlebelma swavleba ise 

unda warmarTos (moxerxubuli kiTxvis dasmis saSualebiT), rom Temis Seswavlis 

procesis ZiriTadi Semoqmedebi Tavad moswavleebi aRmoCndnen; maswavlebeli am 

SemTxvevaSi warmarTvelis, `diriJoris~ funqcias unda asru lebdes.

---

18

moswavlis saxelmZRvanelos teqsti mogcemT aseTi gakve Ti lebis Catarebis sa-

Sualebas. igi ZiriTadi saswavlo saSua le baa da amitom gakveTilisTvis mzadebis 

procesSi teqs tebis, ilustraciebis, savarjiSoebis gacnobas, daxarisxebas didi 

dro unda dauTmoT. Tumca, maswavleblis wignic dagex ma rebaT TiToeul etapze 

(sawyisi, damagvirgvinebeli) Sesas rulebeli savarjiSoebis SerCevis sakiTxSi.

Sinarsisa da miznebis rukaSi ver mivuTiTeT Temis Seswav lis yvela mizani, 

romelic saganmanaTleblo da aRmzrde lo biTi amocanebis gadawyvetis komponen-

tebisgan Sedgeba. ar unda gavaigivoT mizani SinaarsTan. magaliTad, samkuTxedis 

kuTxeebis jamis formulis gamoyvana saxelmZRvaneloSi isea warmodgenili, rom 

igi am Temis Sinaarsis miznad gardaqmnis process kargad warmogvidgens; dasmuli 

amocanis amoxsna kritikuli azrovnebis, msjelobisa da dasabuTebis unaris gamo-

muSavebaa, geometriul figuraTa gamosaxvis da am figu raTa Tvisebebis SeswavlaSi 

eqsperimentis gamoyenebis unaris gamomuSavebaa. am miznebis gansaxorcieleblad qa-

Raldisgan gamoWril samkuTxedze (modelze) Catarebuli eqsperimentis (gamoiyeneba 

ramdenime RerZuli simetria) an dasabuTebis xer xia mowodebuli. meore maTgani 

dasmul kiTxvebze pasuxis SerCevis, msjelobisa da dasabuTebebis fonze mimdin-

areobs. aq maswavlebelma SeiZleba sxva eqsperimentic daamatos (tran s portiris 

gamoyenebiT). ufro dawvrilebiT am gakveTilis Sesaxeb qvemoT mogaxsenebT.

am konkretuli magaliTidan Cans, rom aqtivobis mizani saganmanaTleblo da 

aRmzrdelobiTi miznebis erTobliobaa.

gakveTilze Seswavlili faqtebi TavisTavad aris mniSv ne lovani; Tumca, kidev 

ufro mniSvnelovania is, rom maTi Ses wav lis dros ganxorcielebuli procesi Ta-

vis kvals tovebs  kritikuli azrovnebis ganviTarebaze, msjeloba _ dasabuTebis 

unaris gamomuSavebaze. amasTanave, moswavleTa gonebaSi gaiazreba mniSvnelovani 

sakiTxebi: adamianis mier faqtebis aRmoCena, aRmocenebuli amocanebis amoxsna da 

Sedegebis dafiqsireba azrovnebaSi. konkretuli deduqciuri msjeloba, dasabuTeba 

im SemTxvevaSi atarebs aRmzrdelobiT funqcias, roca mos wav les gavagebinebT misi 

Catarebis mniSvnelobas.

axla davasaxelebT ramodenime sasargeblo zogad reko men dacias, romelic 

meTodikis sakiTxebs ganekuTvneba:

• maswavlebeli cdilobs, rom yoveli axali SemecnebiTi amo cana TviT moswav-

lem Camoayalibos;

• maswavleblis xelmZRvanelobiT da moswavleTa Za lis xme viT _ dakvirvebis, 

cdis, konkretuli SemTxvevebis ana li zis Sedegad _ iqmneba warmodgena, hipoTeza 

arsebul  kanon zomierebaze.

• maswavleblis xelmZRvanelobiT mimdinareobs dasa bu Te biT gzis Zieba, amo-

canis amoxsnis gegmis Sedgena; rasac xSi rad mosdevs TviT moswavleebis mier am 

gegmis realizacia.

axla SevexoT saswavlo procesisTvis mzadebis zogad sqemas:

• maswavleblis muSaoba saswavlo wlis win;

• gakveTilTa sistemis gaazreba saswavlo wlis win;

• konkretuli gakveTilisTvis momzadeba.

momzadebisas maswavlebelma unda gamoiyenos moswavlis wigni, maswavlebelis 

sarekomendacio wigni da, saWiroebis SemTxvevaSi, iq miTiTebuli literatura. 

sarekomendacio wig n Si, sasurvelia, maswavlebeli Tavdapirvelad sas wav  lo gegmas, 

---