Haç ve Hilal Altında Ortaçağda Yahudiler
Yüklə 8,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
1 40 Mark R. Cohen le uğraşmakla ilgili en tipik Yahudi gerekçelerini kendi Yahudi sine söyletir: Sanki bütün dünya bize karşı birleşmiş gibi bu şekilde sınır lanmış ve kapatılmış olduğumuza göre, yaşamamıza izin veril miş olması bir mucizedir. Açık ya da gizli saldırılara karşı bizi koruyacak hiç kimse bulunmadığı için, ne tarlalara ne bağlara ne de toprağa sahip olmamıza izin veriliyor. Sonuç olarak sefil ya şamımızı sürdürmek için bize bırakılan tek kazanç yolu, yaban cılara faizle para borç vermektir; fakat bu da, bununla baskı allı na alındıklarını düşünen yabancılar için bizi en nefret edilir kişi durumuna getiriyor.20 Yahudilerin düzenli bir vergilendirilebilir gelir akışını sür dürmelerini güvenceye almak için laik yöneticiler, Hıristiyanlara borç vermeyi hoş görüp desteklediler -örneğin, Hıristiyanların Yahudilere borçlarını ödemelerini sağlamak için Hıristiyan mahkemeleri kullanarak beklenildiği gibi bu durum, yönetimin 'Yahudileri borç vermeye teşvik etmesini kraliyet hazinelerini Hı ristiyanların cebinden çıkan paralarla doldurmanın dolaylı; bir yolu olarak gören Hıristiyanlar arasında Yahudilere yönelik nef reti arthrdı. Bu gözlem, yeni Hıristiyan burjuvaziden borç alan ve borçla rını nakit olarak ödeyebilecekleri beklenen hali vakti daha iyi olanlar için de geçerlidir. Hıristiyan yoksullar, borçlarını zama nında ödememeleri durumunda elveda diyecekleri bir malı (ço ğunlukla bir giyecek) rehin vererek borçlanırlardı. Doğal olarak, onlar da, bağımlı oldukları Yahudi rehinecilere sevgi beslemi yorlardı, Guido Kisch'in belirttiği gibi: "Tefeciliğin, halkın nefre tini kazanma pahasına Yahudilere resmi koruma sağladığı belir lemesinde doğruluk payı vardır."21 Yahudi tefecilere Hıristiyan bağımlılığı, yüksek ve geç orta çağdaki Yahudi-Hıtjstiyan ilişkilerinde başlıca sürtünme nokta sını oluşturdu, Görmüş olduğumuz gibi, Hıristiyan öğretinin Haç ve H i lal Altında Ortaçağda Yah u d i l e r 1 4 1 temel ilkesi -hiçbir Yahudinin herhangi bir Hıristiyan üzerinde güce sahip, olmaması ilkesi- Yahudilerin Hıristiyan kölelere sa hip olmasını, ya da kamu görevlerinden bulunmalarını -ikisi de Yahudileri, Hıristiyanlann üstünde bir yere koyar- yasaklayan erken Hıristiyanlıktaki yasaların temelini oluşturur. Bu ilke, 1215'te kamu görevlerinden Yahudilerin çalışhnlmasını yasakla yan ve Yahudi tefeciliğini sınırlayan Dördüncü Lateran Konsey buyrukl arının da habercisiydi. Yahudi tefecilere bağımlılık, Hıristiyan ile Yahudi arasındaki uygun hiyerarşik ilişkinin uygunsuz bir şeklini yarattı. William C. Jordan, on üçüncü yüzyılda Kuzey Fransa'nın Pieardy bölge sindeki Yahudi tefeciliğiyle ilgili incelemesinde, bu uygunsuzlu ğun popüler kültür düzeyinde etkisini değerlendirir. Jordan, ah laksız bir kredi kaynağı olarak görülen şeye bu bağımlılığın, aşa ğı sınıflar arasında Yahudi karşıh düşmanlığı beslediği kurgu sunu yapar. Gösterdiği kanıt, Hıristiyan borçluların yüksek oranda kadını da kapsadığını gösterir. Bu kadınlar, kentin Hıris tiyan kısmındaki evlerinden ayrılıp, borç almak ya da borç öde mek için yasak Yahudi bölgesine gitmek zorundaydılar. Jordan şunu varsayar: Çocukları varsa, birlikle götürürlerdi. Bu türden bir davranış -Hıristiyan-Yahudi ilişkilerinin genel bağlamı ve bir Yahudiden borç alma eylemine rengini veren bağımlılığın doğal, olmayan yanı dikkate alındığında- iki cemaat ya da cemaatlerin belli un surları arasındaki düşmanlığın kalıcılaşmasında, belki de yoğun laşmasında önemli bir etkendi.22 "Faizcilik nefretin babasıdır" tezini kanıtlamak için, Yahudi tefeciliği ile kovuşturma arasındaki ilişkiyle ilgili daha ayrıntılı araşhrmalar yapmak gerekir. Stuart Jenks, Yahudi karşıh şiddetli kovuşturmaların gerçekleştiği arada (1298, 1336-1337, 1348- 1.349) Kutsal Roma İmparatorluğu'nda Franconia'daki (Würz burg) Hıristiyan borçlular ile Yahudi tefeciler hakkındaki şika- l 42 Mark R. Cohen yetlere istatistiksel çözümlemeyi uygulayarak bu teoriyi sınadı. Kredi işlemleri ile Yahudi nefreti patlamaları arasında hiçbir ba ğınhya rastlarnadı.23 Fakat, bu kesin sonuç değil. İncelenen borç lular, çoğunluğu sıkınhya düştükleri için borç alan üst sınıf kır sakinleri ve toprak sahibi Hıristiyan kibar takımıydı; oysa kay naklar, Yahudileri kovuşturanları kentliler ve yoksullar olarak tarif eder. Bu bireyler, Yahudi rehinecilerin müşterileri, borçları nı ödemedikleri için teminatlarına el konulmuş ve bu nedenle bölge mahkemesine taraf olarak çıkmış olabilirler.24 Yahudilere borçlu olmayı zulümle ilişkilendiren başka kanıt lar da var. 1190'da, İngiltere'de York'taki Yahudilerin katliamıyla ilgili raporlar bunun bir örneğidir. Kutsal Topraklar'a başka bir haçlı seferi çağrılarıyla ateşlenen dinsel gerilimin doruğa ulaşhğı bir zamandı. 1189'da, Londra Yahudilerine karşı bir isyan, Ric hard l'in taç giyme töreni sırasından gerçekleşen bir olayla pat ladı. Kralın Kutsal Topraklar'a saldırı için bir ordu oluşturmak üzere Kıta'ya gitmesinin ardından İngiltere kentleri Yahudilere şiddetli saldırılara tanık oldu. En kötüsü, binlerce Yahudinin öl düğü York'ta gerçekleşti; Öyle ki, cemaat bir süre tarihsel kayıt lardan silindi. Hıristiyan vakanüvislerin 1190 York olaylarıyla il gili anlahmları, sald ırının öncelikli nedeninin bazı baronlukların Yahudi tefecilere olan borçlarını silme arzusu olduğunu belirtir. Yahudileri, hem tefecileri hem diğerlerini, katlederek ve borç se netlerini yok ederek bunu başardılar.2s R. B. Dobson, York'taki katliamın, kraliyet otoritesinin s ınırını aşmasına karşı büyüyen bir baron ayaklanmasının, 1215'te Manga Carta'nın imzalanma sıyla sonuçlanan bir ayakl anmanın parçası olduğunu ileri sür dü.26 Başka nedenlerle de tefeciliğin Yahudiler için riskli bir iş ol duğu anlaşıldı. On üçüncü yüzyılda başlamak üzere, yüksek or taçağda Kuzey A vrupa'nın ekonomik çiçeklenmesi, Hıristiyan tefecileri kredi işine çekti. Bunlara Yahudi rehinecilerin karşısına rakip olarak çıktılar. Kuzey Fransa'dan (Cahors kentinden), ya Yüklə 8,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|