Haç ve Hilal Altında Ortaçağda Yahudiler
Yüklə 8,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
200 Mark R. Cohen Ortadoğu'daki Yahudi kent sakinlerinin, Hıristiyan kuzey Avrupa Yahudilerinkinden daha az sorunlu bir hukuksal statü leri vardı. Hıristiyan kentlerinden farklı olarak İslam kentleri, İs lam' ın evrensel hukukundan kopan beledi özerklik geliştirmedi. İslam kentlerinin Avrupa çizgisinde öz-yönetimlere ulaşıp ulaşmadığı tartışması sonuçlanmış görünüyor -olumsuz yönde. İslami fetih sırasında Greco-Roman antikitesinin beledi kurum l arının , Araplara taklit edebilecekleri bir şey bırakmayacak ölçü de zaten gerilemiş olduğunu ve daha sonra bazı yerleşim yerle rindeki kentsel özerkliğe yönelik gruplaşmaların bah tarzında özerklikten çok uzak kaldığını ve uzun sürmediğini ileri süren S. M. Stem, İslam' da beledi özerklik yokluğunun belki de en açık örneğini sunmuştur.32 Stem, İslam' da beledi kurumların olmayı şının daha geniş bir görüngünün parçası olduğu sonucuna var dı: Genel olarak korporasyonların yokluğu görüngüsünün. Böy lesi bağlayıcı bir gücün yokluğunda İslami kent toplumunun iş leyişini niteleyen Stem, "yapısının gevşekliğinden söz eder. Son yıllarda, şimdilerde İslami toplumsal düzenin özel doğası olarak kabul edilen şeyi tarif etmek için bilimsel dile gayri-resmilik (İn formality) ve akışkanlık sözcükleri girdi. Yahudiler gibi etnik ve dinsel bir azınlık grup, ancak böyle bir durumdan yararlanabilirdi. Kuzey Avrupa'daki Yahudi kent li, Hıristiyan kentlileri tüzel bir bütünlük biçiminde birbirine bağlayan kent hukuku sistemine göre tam vatandaşlıktan yok sundu. Bu nedenle, kendini marjinal bir durumda buldu. Ayrıca, hak ve yükümlülüklerini tanımlayarak kendisini koruyan berat lar aracılığıyla kralla ya da baronla kurduğu özel bağ, onu, Hıris tiyan komünün toplumsal düzenine uygun olmayan anormal bir kategoriye soktu. Latin Hıristiyanlığındaki birçok Yahudi cema ati için bu marjinallik, sonunda dışlamaya dönüştü. Buna karşın İslami kentte Yahudilerin dışında kalabileceği ne kent hukuku ne de tüzel özerklik vardı. Yahudilerin yaşadığı yerden bağımsız olarak bir tek birleşik hukuk -kendisi evrensel şeriahn bir parçası Haç ve H i lal Altı nda Ortaçağda Yah u d i l er 2 0 1 olan dzımmet'in hak ve yükümlülükleri- onların statüsünü belir ledi. İslam toplumunun hiyerarşisi içinde matjinaldi; dışlanma dı, dolayısıyla sürülmedi; dışl anmı ş ve sürülmüş de olmadı. 8- SOSYALLİK Ayn yerleşim yerlerine karşın, ortaçağ Yahudileri, ile Yahudi olmayanları, hem Hıristiyan dünyasında hem İslam dünyasında sosyal ilişkilere girdiler. Her iki çoğunluk toplumda sosyalliğin işleyişini ve Yahudilerle gerçek ya da potansiyel arkadaşlığa Hı ristiyanların ve Müslümanların tepkilerini karşılaştırmak aydın lahcı olur. Hıristiyan Dünyasında Erken ortaçağda Yahudiler ile Hıristiyanlar Avrupa'da ol- . dukça özgür bir şekilde birbirlerine karışıyorlardı. Daha on bi rinci yüzyılda kilise konseyleri Yahudilerle yeme içmeyi ya da onlarla aynı evde kalmayı şiddetle eleştiriyordu -bu tür sosyal liklerin düzenli bir şekilde gerçekleştiğinin kesin işaretleri.ı Kral Dindar Louis'nin hükümdarlığı döneminde yazılan mektuplar da Lyons'lu Piskopoz Agobard, Yahudi-Hıristiyan arkadaşlığın daki aşırılıklardan yakınır. Hıristiyan yortularda Hıristiyanların Yahudilerle birlikte yemek yemesine üzülen Piskopos, kraldan cesaret alan Yahudilerin Museviliğin üstünlüğü konusunda Hı ristiyanlara vaaz verdiklerini, hatta Hıristiyanların huzurunda İsa'ya hakaret ettiklerini söylemiş. Birçok Hıristiyan'ın, ataların dan ötürü Yahudileri saygıya değer bulduğunu da eklemiş. Ne var ki, hiç kimsenin Yahudilerin Hıristiyanlara üstün olduğunu düşünmemesi gerekir. Yahudilere böyle bir saygı göstermek ye rine, aşağıl anma ları gerekir.2 Bölüm 3'te gördüğümüz-gibi, Dördüncü Lateran Konsey, Papa Innocent III'ün yönetiminde, Hıristiyanlarla Yahudiler ara sındaki sosyallikle ilgili kaygılarını ifade etti .. Yahudilerle Hıris tiyanlar arasındaki cinsel ilişki, Yahudilerin (ve Müslümanların) ayrı giysi giymelerini istemenin nedeni olarak aktarılıyor. 11Bazen 2 04 Mark R. Cohen yanlışlıkla Hıristiyanlar Yahudi ya da Saracen* kadınlarla, Ya hudilerin ve Saracenlerin Hıristiyan kadınlarla ilişkiye girdiği oluyor."3 "Yahudiler ve Saracenler'in bir araya konulmasından, papazın Hıristiyan İspanya'yı (ve daha az olasılıkla Norman Si cilya'yı) kafasında geçirdiği anlaşılıyor. Gerçekten de İspanya'da, Hıristiyan yeniden fetihten önceki Müslüman yönetiminde yüz yıllarca süren inançlar arası sosyalliğin devamı olarak Müslü manlar ve Yahudiler, özgürce Hıristiyanlarla içice geçiyorlardı. Lateran Konsey, din dışı evliliği kesin olarak yasakladı. Bu sınırlama, uzun süreden beri Hıristiyan-Roma Yahudiler huku kunda ifade edilmekteydi.4 "Suç", cezası ölüm olan oğlancılıkla eşit sayıldı. Cinsel karışma tabusu sürekli göz ardı edildiği için, hukuksal metinler yasağı sürekli tekrarladılar.s James A. Brun dage, ortaçağ Hıristiyanlığında Yahudilerle cinsellik ve evlilik konusundaki kaygının yoğunluğunu açıklar: Yahudi-Hıristiyan ilişkileriyle ilgili ortaçağ hukukunun kap rislerinin merkezinde, Hıristiyanlarla Yahudiler arasında cinsel ilişkiyle ilgili ısrarlı bir kaygı gizlidir. Evlilikle ilgili düstur yasa l arının çoğuna musallat olan bir cinsellik dehşeti ve düsturcula nn nefreti, evlilik dışı cinsel ilişkiyi ele aldıklarında özellikle kes kindi... Tabu ... ritüel arılığı sağlama gereksinimiyle de ilişkili ol duğu görünüyor ... Yahudilerle, ilişki sadece dini itikadı tehlikeye düşürmekle kalmıyor, aynı zamanda ruhu da bozup Tanrı'yı ciddi bir şekilde rahatsız ediyordu.6 Şaşırtıcı değil, Yahudilerle sosyalleşmeye duyulan Hıristiyan nefret, on üçüncü yüzyıl Cas tile Kralı Alfonso X'un yedi bölümlük yasası Siete Partidas'ın Ya hudiler üzerine bölümünde belirgindir. Yasa hemen yürürlüğe konulmadı ve on dördüncü yüzyıl ortalarına kadar bütünüyle uygulanmadı. Büyük ölçüde Roma ve düstur hukukuna daya nan Yahudiler üzerine on iki kural, "Hıristiyanlarla Yahudiler · Haçlı seferleri sırasında Araplara ve Müslümanlara verilen ad -çv. Yüklə 8,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|